Τῇ ΚΔ (24ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς ΠΑΡΑΜΟΝΗ τῆς τοῦ ΧΡΙΣΤΟΥ ΓΕΝΝΗΣΕΩΣ καὶ μνήμη τῆς Ἁγίας Ὁσιοπαρθενομάρτυρος ΕΥΓΕΝΙΑΣ.

Ἡ δὲ Εὐγενία γνωρίζουσα πόση διαφορὰ ὑπάρχει ἀπὸ τὴν γραφήν, ἕως τὴν ζῶσαν φωνήν, ἔστειλε τὸν Πρωτᾶν καὶ τὸν Ὑάκινθον μὲ δουλικὸν σχῆμα ὡς δῶρον πρὸς αὐτὴν ἢ μᾶλλον εἰπεῖν ἐπιστολὴν ἔμψυχον, διὰ νὰ τὴν καθοδηγήσουν πρὸς τὴν εὐσέβειαν. Τούτους ὑποδεξαμένη ἡ Βασίλλα ἀσμένως, τοὺς προσεκύνει ὡς Ἀποστόλους Κυρίου. Μαθὼν δὲ τὰ κατ’ αὐτὴν Κορνήλιος ὁ τότε Ἀρχιεπίσκοπος Ρώμης ἀπῆλθε νύκτα τινὰ κρυφίως καὶ τὴ ἠξίωσε τοῦ θείου Βαπτίσματος. Οὕτω λοιπὸν ἡ Βασίλλα καὶ ἡ Εὐγενία συνεδέθησαν εἰς φιλίαν διὰ Χριστὸν μὲ δεσμὸν ἀχώριστον, καὶ μὴ δυνάμεναι νὰ συναντῶνται σωματικῶς, συνωμιλοῦσαν νοερῶς καθ’ ἑκάστην καὶ συνευφραίνοντο. Ὤ! πόσας τῶν παρθένων ἡ Βασίλλα καὶ ἡ Εὐγενία καὶ πόσας χήρας ἡ σεμνὴ Κλαυδία καὶ πόσους ἄνδρας οἱ Πρωτᾶς καὶ Ὑάκινθος προσήγαγον εἰς τὸν Χριστόν!

Κατ’ ἐκείνας τὰς ἡμέρας ἔγιναν βασιλεῖς οἱ Βαλλεριανὸς καὶ Γαλλιηνὸς [2], οἵτινες ἐκίνησαν διωγμὸν μέγαν κατὰ τῶν Χριστιανῶν καὶ δὲν ἐτόλμα νὰ φανερωθῇ ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Ἅγιος Κορνήλιος (251-253), μόνον δὲ ἀπόκρυφα ἀπήρχετο καὶ ἐκοινώνει τὴν Βασίλλαν καὶ τὴν Εὐγενίαν, αἵτινες ἔκαμαν τρόπον καὶ συνηντήθησαν καὶ ηὐφράνθησαν ἐν Κυρίῳ. Ἔπειτα λέγει ἡ Εὐγενία· «Γνώριζε, φιλτάτη μου ἀδελφή, ὅτι εἰς ὀλίγας ἡμέρας λαμβάνεις τοῦ Μαρτυρίου τὸν στέφανον». Ὁμοίως καὶ ἡ Βασίλλα εἶπε πρὸς αὐτήν· «Χθὲς μοῦ ἀπεκάλυψε τῆς ἀναξίας ὁ Δεσπότης μας Χριστός, ὅτι ἔχει διὰ σὲ ἡτοιμασμένα δύο στέφανα, ἓν διὰ τοὺς πολλοὺς ἀγῶνας καὶ κινδύνους, τοὺς ὁποίους διῆλθες εἰς τὴν Αἴγυπτον, καὶ ἕτερον διὰ τὸν θάνατον, τὸν ὁποῖον μέλλεις νὰ λάβῃς ἐδῶ εἰς τὴν πατρίδα σου δι’ ἀγάπην του». Ταῦτα εἰποῦσαι ἠσπάσθησαν ἀλλήλας καὶ μετὰ δακρύων πολλῶν ἀπεχαιρετίσθησαν.

Ἐπειδὴ λοιπὸν ἔμελλε νὰ λάβῃ τέλος ἡ πρόρρησις τῶν Ἁγίων, ἀπῆλθε μία δούλη τῆς Βασίλλας καὶ λέγει πρὸς τὸν Πομπήϊον· «Γνώριζε, ὅτι ἐὰν δὲν σπεύσῃς τὸ ταχύτερον νὰ λάβῃς μὲ βασιλικὴν ἐξουσίαν τὴν ἀρραβωνιαστικήν σου Βασίλλαν, δὲν τὴν βλέπεις πλέον νὰ ἔλθῃ εἰς τὴν οἰκίαν σου, διότι ἔγινε Χριστιανὴ αὐτὴ καὶ ὁ θεῖος της Ἕλενος ἀπὸ τοὺς λόγους τῆς Εὐγενίας, ἥτις ἔστειλε πρὸς αὐτὴν δύο εὐνούχους εἰς δουλικὸν σχῆμα καὶ αὐτοὶ τὴν διέστρεψαν καὶ ἐμάγευσαν τόσον, ὥστε τοὺς ἔχει ὡς θεοὺς καὶ τοὺς σέβεται».


Ὑποσημειώσεις

[1] Διευκρινίζομεν ἐνταῦθα, ὅτι τὸ μὲν ὄνομα Σεβῆρος ἔφερον τέσσαρες ἐν συνόλῳ Ρωμαῖοι αὐτοκράτορες, τὸ δὲ ὄνομα Ἀντωνῖνος ἑπτά, οἵτινες ὅμως λόγῳ τῆς πολυωνυμίας αὐτῶν φέρονται εἰς τοὺς αὐτοκρατορικοὺς καταλόγους μὲ τὰ ὀνόματα μὲ τὰ ὁποῖα κατέστησαν γνωστότεροι. Οἱ ἐπὶ τῆς ἐποχῆς τῆς Ἁγίας Εὐγενίας διατελέσαντες αὐτοκράτορες, οἱ φέροντες σὺν τοῖς ἄλλοις καὶ τὸ ὄνομα Σεβῆρος ἢ Ἀντωνῖνος εἶναι οἱ ἑξῆς: 1) Κόμμοδος-Λούκιος-Μᾶρκος-Αἴλιος-Ἀντωνῖνος-Αὐρήλιος (180-192), 2) Λούκιος-Σεπτίμιος-Σεβῆρος (193-211), 3) Καρακάλας-Μᾶρκος-Αὐρήλιος-Σεβῆρος-Ἀντωνῖνος (211-217), 4) Διαδουμενιανὸς-Μακρῖνος-Μᾶρκος-Ὀπέλλιος-Σεβῆρος-Ἀντωνῖνος (217-218) 5) Ἡλιογάβαλος-Μᾶρκος-Αὐρήλιος-Ἀντωνῖνος-Πῖος (218-222), 6) Λεύκιος-Ἰούλιος-Αὐρήλιος-Σουλπίκιος-Οὐράνιος-Ἀντωνῖνος-Σεβῆρος-Ἀλέξανδρος (222-238). Κυρίως γνωστὸς μὲ τὸ ὄνομα Ἀντωνῖνος εἶναι ὁ Ἀντωνῖνος Πῖος (138-161), ἐπὶ τῆς ἐποχῆς του ὅμως δὲν εἶχεν εἰσέτι γεννηθῆ ἡ Ἁγία Εὐγενία.

[2] Ὁ Ρωμαῖος στρατηγὸς Γάλλος, ἐξοντώσας προδοτικῶς τὸν Δέκιον, ἀνεκηρύχθη αὐτοκράτωρ ἐν ἔτει 251, ἀλλὰ καὶ τούτου φονευθέντος ἐν ἔτει 253 ὑπὸ τῶν ἰδίων του στρατιωτῶν ἀνεκηρύχθη αὐτοκράτωρ ὁ Βαλλεριανός. Οὗτος εὑρισκόμενος εἰς πόλεμον μετὰ τῶν Σκυθῶν, τῶν Γότθων καὶ τῶν Περσῶν ἀνεκήρυξε συνάρχοντά του τὸν υἱόν του Γαλλιηνόν, τὸν ὁποῖον καὶ ἀφῆκεν εἰς τὴν Ρώμην, αὐτὸς δὲ πορευθεὶς κατὰ τῶν Περσῶν συνελήφθη ὑπ’ αὐτῶν αἰχμάλωτος, ἀπέθανε δὲ μετὰ δεκαετίαν ἐν τῇ αἰχμαλωσίᾳ. Ὁ Γαλλιηνὸς ἐδολοφονήθη καὶ αὐτὸς ὑπὸ τῶν στρατηγῶν του κατὰ τὸ ἔτος 268. Ἐκεῖνο ποὺ ἐν προκειμένῳ χρῄζει ἐρεύνης εἶναι τὸ ἐὰν ἐπὶ τῆς ἐποχῆς τῶν αὐτοκρατόρων τούτων ἢ ἐνωρίτερον ἐμαρτύρησεν ἡ Ἁγία, δεδομένου ὅτι ἐγεννήθη ἐπὶ Κομμόδου (180-192), ὁπότε κατὰ τὴν ἐποχὴν τοῦ μαρτυρίου της θὰ πρέπῃ νὰ ἦτο ἀρκετὰ προκεχωρημένης ἡλικίας. Πάντως ἐὰν ἐπὶ Βαλλεριανοῦ ἔλαβε χώραν τὸ Μαρτύριον τῆς Ἁγίας, θὰ πρέπῃ νὰ ἔγινε τοῦτο κατὰ τὸ πρῶτον ἔτος τῆς βασιλείας αὐτοῦ, ὅτε ἦτο εἰσέτι Ἀρχιεπίσκοπος Ρώμης ὁ Κορνήλιος, ὅστις ἐτελεύτησε κατὰ τὸ ἔτος 253.