Τῇ Κυριακῇ πρὸ τῆς τοῦ ΧΡΙΣΤΟΥ ΓΕΝΝΗΣΕΩΣ, Ὑπόμνημα εἰς τὸν Προφήτην ΔΑΝΙΗΛ καὶ εἰς τοὺς ΤΡΕΙΣ ΠΑΙΔΑΣ.

«Δὲν ἐπρόσταξα νὰ βάλετε εἰς τὴν κάμινον τρεῖς ἄνδρας; διατί τώρα φαίνονται τέσσαρες, τοῦ δὲ τετάρτου ἡ μορφὴ διατὶ εἶναι φοβερὰ καὶ ἐξηλλαγμένη παντελῶς;». Οἱ δὲ ἄρχοντες, μὴ βλέποντες τὸν Ἄγγελον, ἐθαύμαζον εἰς τοὺς λόγους τοῦ βασιλέως. Τότε ἐπρόσταξεν ὁ βασιλεὺς καὶ τοὺς ἐξέβαλον ἀπὸ τὴν κάμινον· ὅταν δὲ ἐξῆλθον ἀπ’ αὐτῆς, ἔπεσεν ὁ βασιλεὺς καὶ προσεκύνησεν αὐτοὺς λέγων· «Ἀληθῶς ὁ Θεός, τὸν ὁποῖον σεῖς προσκυνεῖτε, αὐτὸς εἶναι Θεὸς ἰσχυρός». Ἀκολούθως δὲ ὥρισεν, ὅπως εἰς τοὺς τόπους τῆς βασιλείας του προσκυνοῦν ὅλοι τὸν Θεὸν τῶν Σεδράχ, Μισὰχ καὶ Ἀβδεναγώ, αὐτοὶ δὲ νὰ εἶναι ἐξουσιασταὶ τῶν Ἰουδαίων, οἵτινες εὑρίσκοντο εἰς τὴν Βαβυλῶνα ὑπὸ τὴν βασιλείαν του.

Δὲν παρῆλθε πολὺς καιρός, καὶ πάλιν ὁ βασιλεὺς Ναβουχοδονόσορ εἶδεν ἄλλο ὅραμα φοβερόν· ἐκάλεσε λοιπὸν τὸν Προφήτην Δανιὴλ καὶ τοῦ λέγει· «Ἐγνώρισα ὅτι δὲν εὑρίσκεται ἄλλος σοφώτερός σου κατὰ τὴν σήμερον ἡμέραν, ὅστις νὰ διαλύῃ τὰ ὁράματα· λοιπὸν νὰ μοῦ ἐξηγήσῃς καὶ τοῦτο τὸ ὅραμα τὶ δηλοῖ· ἐγὼ ἔβλεπα ὅτι ἦτο ἓν δένδρον ὑψηλὸν κατὰ πολλά, τὸ ὁποῖον ἔφθανεν ἕως τὸν οὐρανόν, καὶ τὸ πλάτος του ἐσκέπαζεν ὅλην τὴν γῆν· κάτωθεν αὐτοῦ κατῴκουν τὰ θηρία τῆς γῆς καὶ εἰς τοὺς κλώνους του ἐκάθηντο τὰ πετεινὰ τοῦ οὐρανοῦ· ἀπ’ αὐτὸ διετρέφοντο ὅλα τὰ ζῶντα πράγματα. Ἐνῷ δὲ ἐγὼ ἔβλεπον ἐκεῖνο τὸ δένδρον, ἰδοὺ ἦλθεν Ἄγγελος Κυρίου καὶ εἶπεν· «Ἐκκόψατε τὸ δένδρον αὐτό, καὶ συντρίψατε τοὺς κλώνους του, ἐκτινάξατε τὰ φύλλα του καὶ διασκορπίσατε τὸν καρπόν του, ἂς τρομάξουν τὰ θηρία, τὰ ὁποῖα εἶναι ὑποκάτωθεν αὐτοῦ, καὶ ἂς φύγουν τὰ ὄρνεα ἀπὸ τοὺς κλώνους του· πλὴν τὴν ρίζαν τοῦ δένδρου ἀφήσατε εἰς τὴν γῆν. Τοῦτο εἶναι τὸ ὅραμά μου».

Τότε ὁ Δανιήλ, ὡς ἤκουσεν, ἐστάθη ἐπὶ πολὺ σκεπτικός, διότι ὁ λογισμός του διεταράσσετο μὲ τὸ πῶς νὰ ἀποκριθῇ εἰς τὸν βασιλέα· μετὰ δὲ ὥραν ἱκανήν, λέγει πρὸς αὐτόν· «Τὸ ὅραμά σου, ὦ βασιλεῦ, νὰ ἐκπληρωθῇ εἰς τοὺς μισοῦντάς σε καὶ ἡ ἐξήγησίς του νὰ στραφῇ πρὸς τοὺς ἐχθρούς σου. Τὸ δένδρον τὸ μέγα καὶ ὑψηλὸν σὺ εἶσαι, ὦ βασιλεῦ, ὅστις θὰ ὑπερυψωθῇς ὑπὲρ πάντας τοὺς βασιλεῖς τῆς γῆς, διότι ὅλοι εἶναι ὑπὸ τὴν ἐξουσίαν σου· πλήν, διὰ τὸ νὰ ὑπερηφανευθῇς, θέλεις ἀπολέσει τὴν βασιλείαν σου, καὶ θέλεις γίνει ὥσπερ ζῷον ἄλογον, νὰ τρώγῃς χόρτον τῆς γῆς καὶ οὕτω θέλεις διέλθει ἑπτὰ καιρούς. Μετὰ δὲ ταῦτα θέλεις ἔλθει καὶ πάλιν εἰς τὴν προτέραν σου τάξιν, καθὼς ἤκουσες, ὅτι εἶπεν ὁ Ἄγγελος, ἀφήσατε τὴν ρίζαν τοῦ δένδρου. Ἡ δὲ γνώμη μου, ἂν σοῦ ἀρέσῃ, βασιλεῦ, εἶναι νὰ ποιήσῃς ἐλεημοσύνην διὰ νὰ ἀπαλείψῃς τὰς πολλάς σου ἀνομίας καὶ ἀδικίας, ἵνα ὁ Θεὸς μακροθυμήσῃ ἐπὶ σέ».


Ὑποσημειώσεις

[1] Οἱ Χαλδαῖοι ἦσαν ἀρχαῖος λαὸς κατοικὼν τὴν μεταξὺ τῶν ποταμῶν Τίγρητος καὶ Εὐφράτου ἐκτεινομένην χώραν καὶ δὴ ἀπὸ τῆς Βαβυλῶνος μέχρι τοῦ Περσικοῦ κόλπου, ἥτις καὶ ἐκ τοῦ ὀνόματος αὐτῶν ἀπεκλήθη, ἐπὶ τῆς ἐποχῆς των, Χαλδαία (ἄλλο τὸ θέμα τῆς Χαλδίας ἐπὶ τοῦ Εὐξείνου Πόντου μὲ πρωτεύουσαν τὴν Τραπεζούντα, ἓν ἐκ τῶν 29 θεμάτων εἰς τὰ ὁποῖα ἦτο διῃρημένη ἡ Βυζαντινὴ αὐτοκρατορία). Βραδύτερον, ὅταν ἡ Βαβυλὼν κατέστη πρωτεύουσα, ἡ Χαλδαία, ἡ Ἀσσυρία καὶ ἡ Μεσοποταμία ὠνομάζοντο κοινῶς Βαβυλωνία. Οἱ Χαλδαῖοι πρὸ τῆς ἐνσωματώσεώς των εἰς τὴν Βαβυλωνίαν ὑπῆρξαν κατ’ ἀρχὰς λαὸς νομαδικός, κατὰ τὴν ἱστορουμένην ὅμως ἐνταῦθα ἐποχὴν εἶχον ἐξελιχθῆ τόσον εἰς τὰ γράμματα, ὥστε ὑπερεῖχον κατὰ πολὺ τῶν ἄλλων Βαβυλωνιακῶν λαῶν καὶ τῶν πλησιοχώρων αὐτῶν. Ὁ Ναβουχοδονόσορ ἦτο Χαλδαῖος τὴν καταγωγήν, ἐπίσης ὁ Πατριάρχης Ἀβραὰμ Χαλδαῖος ἦτο.

[2] Ὁ σχῖνος αὐτὸς εἶναι δένδρον, ὁμοιάζων μὲ κουμαρέαν εἰς τὸ ὕψος, ἀναπτύσσεται δὲ εἰς τὰ παραθαλάσσια μέρη καὶ μάλιστα εἰς τὴν νῆσον Χίον, εἰς τὴν ὁποίαν εὑρίσκεται ἐν ἀφθονίᾳ· ἀπὸ τοῦτον παράγεται ἡ μαστίχη. Τὸ δένδρον τοῦτο εἶχον οἱ τότε ἄρχοντες εἰς τοὺς κήπους των διὰ στολισμὸν αὐτῶν.

[3] Πρίνος εἶναι τὸ πουρνάρι.

[4] Ἐπειδὴ εἶναι δυνατὸν νὰ γεννηθοῦν ἀπορίαι εἰς τὸν ἀναγνώστην, διὰ τὴν φαινομενικὴν ἀσυμφωνίαν τῶν ἐνταῦθα καὶ τῶν εἰς τὴν Ἁγίαν Γραφὴν (Βιβλίον Δανιὴλ) ἐκτιθεμένων, ἰδίᾳ ὡς πρὸς τὸ σημεῖον καθ’ ὃ ὁ Βαλτάσαρ ἀναφέρεται ὡς υἱὸς τοῦ Ναβουχοδονόσορος, σημειοῦμεν ἐνταῦθα τὰ ἑξῆς: Τὸν Ναβουχοδονόσορα ἀποθανόντα διεδέχθη ὁ υἱός του Εὐϊλμερωδὰχ (κατ’ ἄλλην γραφὴν Ἐβὶλ-Μεροδὰχ) καὶ τοῦτον ὁ ἐπὶ θυγατρὶ γαμβρός του Νιργάλ-σάρ-ουτσοὺρ (ὁ Νιγλίσαρος τοῦ Φλαβίου Ἰωσήπου). Τοῦτον διαδέχεται ὁ Ναβονίδης καὶ τοῦτον ὁ Βαλτάσαρ, ὅστις ὑπῆρξε καὶ ὁ τελευταῖος βασιλεὺς τῆς Βαβυλωνίας. Τὰ εἰς τὸ Βιβλίον τοῦ Δανιὴλ ἐκτιθέμενα δὲν ἔρχονται εἰς ἀντίθεσιν μὲ τὴν ἱστορίαν, διότι ἡ σημασία τῶν λέξεων πατὴρ καὶ υἱὸς ἐνταῦθα ἔχουν τὴν σημασίαν τοῦ πρόγονος καὶ ἀπόγονος. Ὁ Ναβουχοδονόσορ δηλαδὴ ὑπῆρξε πρόγονος (πατὴρ) τοῦ Βαλτάσαρ καὶ οὗτος ἀπόγονος (υἱὸς) ἐκείνου. Ἄλλωστε καὶ ἡμεῖς σήμερον πολλάκις μεταχειριζόμεθα τὴν λέξιν «πατέρες» μὲ τὴν σημασίαν τοῦ «πρόγονοι». Ταῦτα ὡς πρὸς τὴν πραγματικὴν σειρὰν διαδοχῆς τοῦ Ναβουχοδονόσορος, ἐκ τῆς ὁποίας καὶ ὁ συγγραφεὺς τοῦ παρόντος λόγου ἀφίσταται ὀλίγον εἴς τινα σημεῖα, παρασυρθεὶς ἀπὸ ἐσφαλμένας ἐξιστορίσεις ἐνίων ἰστορικῶν.

[5] Λέχοι ὀνομάζονται οἱ Ἑβραῖοι οἱ κατοικοῦντες τὰς ἀνατολικὰς χώρας τῆς Εὐρώπης, οἵτινες καὶ διατηροῦν ἰδιαίτερα ἔθιμα καὶ ἐμφάνισιν. Ἐπὶ Τουρκοκρατίας μάλιστα ἡ Πολωνία ἐκαλεῖτο Λεχία.

[6] Βαβυλὼν, ἡ ἀρχαιοτάτη μεγίστη καὶ ἱστορικὴ πόλις τῆς Μεσοποταμίας, ἔκειτο πρὸς νότον τῆς σημερινῆς Βαγδάτης πρωτευούσης τοῦ Ἰράκ, ἑκατέρωθεν τοῦ Εὐφράτου ποταμοῦ, ἀπέχει δὲ τῆς Ἱερουσαλὴμ περὶ τὰ 850 χ.λ.μ. κατ’ εὐθεῖαν πρὸς Ἀνατολάς. Ἐπὶ τῶν ἡμερῶν τοῦ Ἁγίου Ἰακώβου εἶχε περιέλθει εἰς τοὺς Πέρσας· σήμερον ἐλάχιστα αὐτῆς ἐρείπια σῴζονται.

[7] Τὸ ἱστορικὸν τοῦτο γεγονὸς ἔλαβε χώραν κατὰ τὸ ἔτος 536 π.Χ.

[8] Κατ’ ἄλλους ἀκριβεστέρους ὑπολογισμοὺς ὁ Ἅγιος οὗτος Προφήτης Δανιὴλ ἐκοιμήθη εἰς ἡλικίαν 88 ἐτῶν.

[9] Βλέπε σελ. 454 τοῦ ἀνὰ χεῖρας τόμου.