Τῇ Κυριακῇ πρὸ τῆς τοῦ ΧΡΙΣΤΟΥ ΓΕΝΝΗΣΕΩΣ, Ὑπόμνημα εἰς τὸν Προφήτην ΔΑΝΙΗΛ καὶ εἰς τοὺς ΤΡΕΙΣ ΠΑΙΔΑΣ.

Ἀλλὰ ἂς ἔλθωμεν εἰς τὰ ἐπίλοιπα τῆς διηγήσεως. Κατὰ τὴν νύκτα ἐκείνην ἐφονεύθη ὁ βασιλεὺς Βαλτάσαρ, κατὰ τὸν λόγον τοῦ Προφήτου καὶ Δαρεῖος ὁ Μῆδος, ὁ υἱὸς τοῦ Ἀστυάγου, παρέλαβε τὴν βασιλείαν, ὦν τότε ἐτῶν ἑξήκοντα δύο (62), ἐπῆρε δὲ μετὰ τῶν ἄλλων καὶ τὸν Προφήτην Δανιὴλ καὶ τοὺς Τρεῖς Παῖδας καὶ τοὺς ἐπῆγεν εἰς τὴν Μηδίαν. Ἐκεῖ τοὺς μὲν Τρεῖς Παῖδας ἐποίησεν ἄρχοντας εἰς πόλεις καὶ ἐπαρχίας, τὸν δὲ Δανιήλ κατέστησε πρῶτον λογιστὴν τῶν εἰσοδημάτων τῆς βασιλείας του. Βλέποντες δὲ οἱ ἄλλοι λογισταί, ὅτι τὸν ἐτίμησεν ὁ βασιλεὺς περισσότερον ἀπὸ αὐτούς, τὸν ἐφθόνησαν καὶ ἐζήτουν αἰτίαν νὰ τὸν κατηγορήσουν ἐνώπιον τοῦ βασιλέως. Ἐπειδὴ ὅμως δὲν εὕρισκον τοιαύτην, διότι ἦτο δίκαιος καὶ ἀδωροδόκητος, ἐτεχνεύθησαν ἄλλην ἐπιβουλήν, τὴν ὁποίαν ἀκούσατε.

Συνήθειαν εἶχεν ὁ Προφήτης νὰ ἀναβαίνῃ τρεῖς φορὰς τὴν ἡμέραν εἰς τὸ ἀνώγειόν του καὶ νὰ ὑψώνῃ τὰς χεῖρας εἰς τὸν οὐρανόν, νὰ προσεύχηται. Οἱ δὲ φθονεροὶ ἐκεῖνοι λογισταὶ ἐβουλεύθησαν, διὰ τὴν συνήθειάν του ταύτην, νὰ εὕρουν αἰτίαν κατηγορίας· ὅθεν συναχθέντες, εἶπον πρὸς τὸν βασιλέα· «Ἐφάνη καλόν, ὦ βασιλεῦ, εἰς τοὺς ἄρχοντας τῆς βασιλείας σου, ὅπως ἐπὶ τριάκοντα ἡμέρας μὴ ζητήσῃ κανεὶς οὐδεμίαν χάριν οὔτε ἀπὸ Θεὸν οὔτε ἀπὸ ἀνθρώπους, εἰμὴ μόνον ἀπὸ τὴν βασιλείαν σου· καὶ ἐὰν ὁρίζῃς, κύρωσον τὸ δόγμα τοῦτο, ὅστις δὲ παραβῇ τὸν ὁρισμόν σου αὐτόν, ἂς τὸν ρίψωμεν εἰς τὸν λάκκον, εἰς τὸν ὁποῖον διατρέφονται οἱ λέοντες». Ὁ βασιλεύς, μὴ γνωρίζων τὴν δολερὰν γνώμην αὐτῶν, οὔτε ὅτι διὰ τὸν Δανιὴλ κατεργάζονται τὴν πονηρίαν ταύτην, ἐκύρωσε τὸ δόγμα ἐκεῖνο. Ὅλοι λοιπὸν οἱ ἄλλοι ἄνθρωποι, ὡς πεπλανημένοι καὶ εἰδωλολάτραι, ἔπαυσαν ἀπὸ τοῦ νὰ προσκυνοῦν τοὺς θεοὺς αὐτῶν, ὁ δὲ Προφήτης, κατὰ τὴν συνήθειάν του, ἀνέβη καὶ πάλιν εἰς τὸ ἀνώγειόν του καὶ θέσας τὰ γόνατά του κατὰ γῆς, προσηύχετο εἰς τὸν Θεόν. Τότε καιροφυλακτήσαντες οἱ κακομήχανοι ἐκεῖνοι λογισταὶ καὶ ἰδόντες αὐτὸν οὕτω ποιοῦντα, προσῆλθον πρὸς τὸν βασιλέα καὶ τοῦ λέγουν· «Σύ, βασιλεῦ, ὥρισας νὰ μὴ ζητήσῃ τις ζήτημα, οὔτε ἀπὸ τὸν Θεόν, οὔτε ἀπὸ ἄνθρωπον, ἐπὶ τριάκοντα ἡμέρας καὶ ἰδοὺ ὁ Δανιὴλ ζητεῖ ἀπὸ τὸν Θεόν του τὰ ζητήματά του».

Ταῦτα ἀκούσας ὁ βασιλεὺς πολὺ ἐλυπήθη διὰ τὸν Δανιήλ, πῶς νὰ τὸν θανατώσῃ και ἐστάθη ὅλην τὴν ἡμέραν ἀγωνιζόμενος μὲ λόγους νὰ τὸν ἐλευθερώσῃ ἀπὸ τὰς χεῖράς των. Ἐκεῖνοι δὲ εἶπον· «Γνώριζε, βασιλεῦ, ὅτι τώρα ὅπου ἐκάθισες εἰς τὴν βασιλείαν, ἐὰν δὲν τηρήσῃς τὸν λόγον σου καὶ δὲν τελειώσῃς τὸν ὁρισμόν σου, πλέον κανεὶς ἀπὸ τὸν κοινὸν λαὸν δὲν θέλει ὑπακούσει εἰς τὸν ὁρισμόν σου».


Ὑποσημειώσεις

[1] Οἱ Χαλδαῖοι ἦσαν ἀρχαῖος λαὸς κατοικὼν τὴν μεταξὺ τῶν ποταμῶν Τίγρητος καὶ Εὐφράτου ἐκτεινομένην χώραν καὶ δὴ ἀπὸ τῆς Βαβυλῶνος μέχρι τοῦ Περσικοῦ κόλπου, ἥτις καὶ ἐκ τοῦ ὀνόματος αὐτῶν ἀπεκλήθη, ἐπὶ τῆς ἐποχῆς των, Χαλδαία (ἄλλο τὸ θέμα τῆς Χαλδίας ἐπὶ τοῦ Εὐξείνου Πόντου μὲ πρωτεύουσαν τὴν Τραπεζούντα, ἓν ἐκ τῶν 29 θεμάτων εἰς τὰ ὁποῖα ἦτο διῃρημένη ἡ Βυζαντινὴ αὐτοκρατορία). Βραδύτερον, ὅταν ἡ Βαβυλὼν κατέστη πρωτεύουσα, ἡ Χαλδαία, ἡ Ἀσσυρία καὶ ἡ Μεσοποταμία ὠνομάζοντο κοινῶς Βαβυλωνία. Οἱ Χαλδαῖοι πρὸ τῆς ἐνσωματώσεώς των εἰς τὴν Βαβυλωνίαν ὑπῆρξαν κατ’ ἀρχὰς λαὸς νομαδικός, κατὰ τὴν ἱστορουμένην ὅμως ἐνταῦθα ἐποχὴν εἶχον ἐξελιχθῆ τόσον εἰς τὰ γράμματα, ὥστε ὑπερεῖχον κατὰ πολὺ τῶν ἄλλων Βαβυλωνιακῶν λαῶν καὶ τῶν πλησιοχώρων αὐτῶν. Ὁ Ναβουχοδονόσορ ἦτο Χαλδαῖος τὴν καταγωγήν, ἐπίσης ὁ Πατριάρχης Ἀβραὰμ Χαλδαῖος ἦτο.

[2] Ὁ σχῖνος αὐτὸς εἶναι δένδρον, ὁμοιάζων μὲ κουμαρέαν εἰς τὸ ὕψος, ἀναπτύσσεται δὲ εἰς τὰ παραθαλάσσια μέρη καὶ μάλιστα εἰς τὴν νῆσον Χίον, εἰς τὴν ὁποίαν εὑρίσκεται ἐν ἀφθονίᾳ· ἀπὸ τοῦτον παράγεται ἡ μαστίχη. Τὸ δένδρον τοῦτο εἶχον οἱ τότε ἄρχοντες εἰς τοὺς κήπους των διὰ στολισμὸν αὐτῶν.

[3] Πρίνος εἶναι τὸ πουρνάρι.

[4] Ἐπειδὴ εἶναι δυνατὸν νὰ γεννηθοῦν ἀπορίαι εἰς τὸν ἀναγνώστην, διὰ τὴν φαινομενικὴν ἀσυμφωνίαν τῶν ἐνταῦθα καὶ τῶν εἰς τὴν Ἁγίαν Γραφὴν (Βιβλίον Δανιὴλ) ἐκτιθεμένων, ἰδίᾳ ὡς πρὸς τὸ σημεῖον καθ’ ὃ ὁ Βαλτάσαρ ἀναφέρεται ὡς υἱὸς τοῦ Ναβουχοδονόσορος, σημειοῦμεν ἐνταῦθα τὰ ἑξῆς: Τὸν Ναβουχοδονόσορα ἀποθανόντα διεδέχθη ὁ υἱός του Εὐϊλμερωδὰχ (κατ’ ἄλλην γραφὴν Ἐβὶλ-Μεροδὰχ) καὶ τοῦτον ὁ ἐπὶ θυγατρὶ γαμβρός του Νιργάλ-σάρ-ουτσοὺρ (ὁ Νιγλίσαρος τοῦ Φλαβίου Ἰωσήπου). Τοῦτον διαδέχεται ὁ Ναβονίδης καὶ τοῦτον ὁ Βαλτάσαρ, ὅστις ὑπῆρξε καὶ ὁ τελευταῖος βασιλεὺς τῆς Βαβυλωνίας. Τὰ εἰς τὸ Βιβλίον τοῦ Δανιὴλ ἐκτιθέμενα δὲν ἔρχονται εἰς ἀντίθεσιν μὲ τὴν ἱστορίαν, διότι ἡ σημασία τῶν λέξεων πατὴρ καὶ υἱὸς ἐνταῦθα ἔχουν τὴν σημασίαν τοῦ πρόγονος καὶ ἀπόγονος. Ὁ Ναβουχοδονόσορ δηλαδὴ ὑπῆρξε πρόγονος (πατὴρ) τοῦ Βαλτάσαρ καὶ οὗτος ἀπόγονος (υἱὸς) ἐκείνου. Ἄλλωστε καὶ ἡμεῖς σήμερον πολλάκις μεταχειριζόμεθα τὴν λέξιν «πατέρες» μὲ τὴν σημασίαν τοῦ «πρόγονοι». Ταῦτα ὡς πρὸς τὴν πραγματικὴν σειρὰν διαδοχῆς τοῦ Ναβουχοδονόσορος, ἐκ τῆς ὁποίας καὶ ὁ συγγραφεὺς τοῦ παρόντος λόγου ἀφίσταται ὀλίγον εἴς τινα σημεῖα, παρασυρθεὶς ἀπὸ ἐσφαλμένας ἐξιστορίσεις ἐνίων ἰστορικῶν.

[5] Λέχοι ὀνομάζονται οἱ Ἑβραῖοι οἱ κατοικοῦντες τὰς ἀνατολικὰς χώρας τῆς Εὐρώπης, οἵτινες καὶ διατηροῦν ἰδιαίτερα ἔθιμα καὶ ἐμφάνισιν. Ἐπὶ Τουρκοκρατίας μάλιστα ἡ Πολωνία ἐκαλεῖτο Λεχία.

[6] Βαβυλὼν, ἡ ἀρχαιοτάτη μεγίστη καὶ ἱστορικὴ πόλις τῆς Μεσοποταμίας, ἔκειτο πρὸς νότον τῆς σημερινῆς Βαγδάτης πρωτευούσης τοῦ Ἰράκ, ἑκατέρωθεν τοῦ Εὐφράτου ποταμοῦ, ἀπέχει δὲ τῆς Ἱερουσαλὴμ περὶ τὰ 850 χ.λ.μ. κατ’ εὐθεῖαν πρὸς Ἀνατολάς. Ἐπὶ τῶν ἡμερῶν τοῦ Ἁγίου Ἰακώβου εἶχε περιέλθει εἰς τοὺς Πέρσας· σήμερον ἐλάχιστα αὐτῆς ἐρείπια σῴζονται.

[7] Τὸ ἱστορικὸν τοῦτο γεγονὸς ἔλαβε χώραν κατὰ τὸ ἔτος 536 π.Χ.

[8] Κατ’ ἄλλους ἀκριβεστέρους ὑπολογισμοὺς ὁ Ἅγιος οὗτος Προφήτης Δανιὴλ ἐκοιμήθη εἰς ἡλικίαν 88 ἐτῶν.

[9] Βλέπε σελ. 454 τοῦ ἀνὰ χεῖρας τόμου.