Τῇ Κυριακῇ πρὸ τῆς τοῦ ΧΡΙΣΤΟΥ ΓΕΝΝΗΣΕΩΣ, Ὑπόμνημα εἰς τὸν Προφήτην ΔΑΝΙΗΛ καὶ εἰς τοὺς ΤΡΕΙΣ ΠΑΙΔΑΣ.

Μετὰ δὲ ταῦτα ἐφάνη πάλιν τοῦτο καὶ εἶχε πόδας ἀνθρωπίνους καὶ καρδίαν ἀνθρωπίνην. Τὸ δὲ δεύτερον θηρίον ἦτο ὅμοιον ἄρκτου, καὶ ἐστάθη κατὰ μέρος· εἶχε δὲ καὶ τρία πλευρὰ εἰς τὸ στόμα του, ἀνὰ μέσον τῶν ὀδόντων αὐτοῦ καὶ φωνὴ ἠκούετο, ὅπου ἔλεγε πρὸς αὐτό· «Ἐγείρου, φάγε σώματα πολλὰ» (Δαν. ζ’ 5). Τὸ τρίτον θηρίον ἦτο ὡς πάρδαλις πλουμιστὴ καὶ εἶχε τέσσαρα πτερὰ ἐπάνω του καὶ τέσσαρας κεφαλὰς καὶ μεγάλη ἐξουσία ἐδόθη εἰς αὐτό. Τὸ δὲ τέταρτον θηρίον ἦτο κατὰ πολλὰ φοβερὸν καὶ παράδοξον καὶ δυνατὸν πολύ, οἱ ὀδόντες του ἦσαν σιδηροῖ καὶ μεγάλοι καὶ ἔτρωγε δι᾽ αὐτῶν τὰ ἐπίλοιπα καὶ τὰ κατεπάτει μὲ τοὺς πόδας του· διέφερε δὲ κατὰ πολὺ ἀπὸ τὰ ἄλλα θηρία τὰ πρὸ αὐτοῦ ἐμφανισθέντα· εἶχε δὲ τοῦτο καὶ δέκα κέρατα εἰς τὴν κεφαλήν του, μεταξὺ τῶν ὁποίων ἐφύτρωσεν ἄλλο κέρατον μικρὸν καὶ ἐξερρίζωσε τρία κέρατα ἀπὸ τὰ ἄλλα, εἶχε δὲ τὸ μικρὸν ἐκεῖνο κέρας ὀφθαλμοὺς ὡς ἀνθρώπου καὶ στόμα ἀνθρώπινον, τὸ ὁποῖον ὡμίλει λόγους ὑπερηφάνους καὶ ἔκαμε πόλεμον κατὰ τῶν Ἁγίων.

Μετὰ ταῦτα, ἀφοῦ ἔλειψαν τὰ τέσσαρα αὐτὰ θηρία καὶ ἠφανίσθησαν, τότε οἱ Ἄγγελοι τοῦ Θεοῦ ἔβαλον θρόνους καὶ ἐκάθησεν ὁ Παλαιὸς τῶν ἡμερῶν, τοῦ ὁποίου τὸ φόρεμα ἦτο λευκὸν ὡς χιὼν καὶ αἱ τρίχες τῆς κεφαλῆς του ἦσαν ὡς μαλλίον λευκὸν καὶ καθαρόν. Ὁ θρόνος του ἦτο ὡς φλὸξ πυρὸς καὶ οἱ τροχοὶ τοῦ θρόνου του ἦσαν ὡς τὸ πῦρ, ὅταν καίῃ. Ἔμπροσθεν δὲ τοῦ θρόνου αὐτοῦ ἔτρεχε ποταμὸς πύρινος καὶ χιλιάδες Ἀρχαγγέλων καὶ μυριάδες Ἀγγέλων παρίσταντο ἐνώπιον αὐτοῦ μετὰ φόβου καὶ τρόμου. Τότε ἔγινε κρίσις καὶ ἤνοιξαν τὰ βιβλία· ἔφεραν δὲ τὸ θηρίον ἐκεῖνο, τὸ ὁποῖον ἐλάλει τοὺς πολλοὺς καὶ ὑπερηφάνους λόγους καὶ τὸ ἐφόνευσαν, τὸ δὲ σῶμά του ἐδόθη εἰς καῦσιν πυρός· καὶ ἰδοὺ μετὰ τῶν νεφελῶν τοῦ οὐρανοῦ ἦλθεν ὡς ἄνθρωπος καὶ ἔφθασεν ἕως τοῦ Παλαιοῦ τῶν ἡμερῶν καὶ ἐδόθη εἰς αὐτὸν ἡ ἀρχὴ καὶ ἡ τιμὴ καὶ ἡ Βασιλεία καὶ πάντες οἱ λαοί, αἱ φυλαὶ καὶ αἱ γλῶσσαι θέλουν δουλεύσει εἰς αὐτὸν καὶ ἡ ἐξουσία αὐτοῦ εἶναι ἐξουσία αἰώνιος, ἡ ὁποία δὲν θέλει παραλλάξει οὐδέποτε καὶ ἡ Βασιλεία αὐτοῦ δὲν θέλει ἀπολεσθῆ ποτέ». Ταῦτα μὲν εἶδεν ὁ Προφήτης, γενόμενος ἐν ἐκστάσει. Τὶ δὲ ἐδηλοποίει ἡ ὅρασις αὕτη, ἀκούσατε.

Τὸ μὲν πρῶτον θηρίον, τὸ ὁποῖον ἦτο ὡς λέαινα, ἐσήμαινε τὴν βασιλείαν τῶν Βαβυλωνίων, τοὐτέστιν αὐτὸν τὸν Ναβουχοδονόσορα. Τὸ δὲ ὅτι εἶχε πτερὰ ὡς ἀετοῦ, δηλοῖ ὅτι εἶχεν ἐξουσίαν μεγάλην εἰς πᾶσαν τὴν γῆν· διότι ὅπως ὁ λέων εἶναι βασιλεὺς εἰς ὅλα τὰ θηρία, οὕτω καὶ ὁ ἀετὸς εἶναι βασιλεὺς εἰς ὅλα τὰ πετεινά·


Ὑποσημειώσεις

[1] Οἱ Χαλδαῖοι ἦσαν ἀρχαῖος λαὸς κατοικὼν τὴν μεταξὺ τῶν ποταμῶν Τίγρητος καὶ Εὐφράτου ἐκτεινομένην χώραν καὶ δὴ ἀπὸ τῆς Βαβυλῶνος μέχρι τοῦ Περσικοῦ κόλπου, ἥτις καὶ ἐκ τοῦ ὀνόματος αὐτῶν ἀπεκλήθη, ἐπὶ τῆς ἐποχῆς των, Χαλδαία (ἄλλο τὸ θέμα τῆς Χαλδίας ἐπὶ τοῦ Εὐξείνου Πόντου μὲ πρωτεύουσαν τὴν Τραπεζούντα, ἓν ἐκ τῶν 29 θεμάτων εἰς τὰ ὁποῖα ἦτο διῃρημένη ἡ Βυζαντινὴ αὐτοκρατορία). Βραδύτερον, ὅταν ἡ Βαβυλὼν κατέστη πρωτεύουσα, ἡ Χαλδαία, ἡ Ἀσσυρία καὶ ἡ Μεσοποταμία ὠνομάζοντο κοινῶς Βαβυλωνία. Οἱ Χαλδαῖοι πρὸ τῆς ἐνσωματώσεώς των εἰς τὴν Βαβυλωνίαν ὑπῆρξαν κατ’ ἀρχὰς λαὸς νομαδικός, κατὰ τὴν ἱστορουμένην ὅμως ἐνταῦθα ἐποχὴν εἶχον ἐξελιχθῆ τόσον εἰς τὰ γράμματα, ὥστε ὑπερεῖχον κατὰ πολὺ τῶν ἄλλων Βαβυλωνιακῶν λαῶν καὶ τῶν πλησιοχώρων αὐτῶν. Ὁ Ναβουχοδονόσορ ἦτο Χαλδαῖος τὴν καταγωγήν, ἐπίσης ὁ Πατριάρχης Ἀβραὰμ Χαλδαῖος ἦτο.

[2] Ὁ σχῖνος αὐτὸς εἶναι δένδρον, ὁμοιάζων μὲ κουμαρέαν εἰς τὸ ὕψος, ἀναπτύσσεται δὲ εἰς τὰ παραθαλάσσια μέρη καὶ μάλιστα εἰς τὴν νῆσον Χίον, εἰς τὴν ὁποίαν εὑρίσκεται ἐν ἀφθονίᾳ· ἀπὸ τοῦτον παράγεται ἡ μαστίχη. Τὸ δένδρον τοῦτο εἶχον οἱ τότε ἄρχοντες εἰς τοὺς κήπους των διὰ στολισμὸν αὐτῶν.

[3] Πρίνος εἶναι τὸ πουρνάρι.

[4] Ἐπειδὴ εἶναι δυνατὸν νὰ γεννηθοῦν ἀπορίαι εἰς τὸν ἀναγνώστην, διὰ τὴν φαινομενικὴν ἀσυμφωνίαν τῶν ἐνταῦθα καὶ τῶν εἰς τὴν Ἁγίαν Γραφὴν (Βιβλίον Δανιὴλ) ἐκτιθεμένων, ἰδίᾳ ὡς πρὸς τὸ σημεῖον καθ’ ὃ ὁ Βαλτάσαρ ἀναφέρεται ὡς υἱὸς τοῦ Ναβουχοδονόσορος, σημειοῦμεν ἐνταῦθα τὰ ἑξῆς: Τὸν Ναβουχοδονόσορα ἀποθανόντα διεδέχθη ὁ υἱός του Εὐϊλμερωδὰχ (κατ’ ἄλλην γραφὴν Ἐβὶλ-Μεροδὰχ) καὶ τοῦτον ὁ ἐπὶ θυγατρὶ γαμβρός του Νιργάλ-σάρ-ουτσοὺρ (ὁ Νιγλίσαρος τοῦ Φλαβίου Ἰωσήπου). Τοῦτον διαδέχεται ὁ Ναβονίδης καὶ τοῦτον ὁ Βαλτάσαρ, ὅστις ὑπῆρξε καὶ ὁ τελευταῖος βασιλεὺς τῆς Βαβυλωνίας. Τὰ εἰς τὸ Βιβλίον τοῦ Δανιὴλ ἐκτιθέμενα δὲν ἔρχονται εἰς ἀντίθεσιν μὲ τὴν ἱστορίαν, διότι ἡ σημασία τῶν λέξεων πατὴρ καὶ υἱὸς ἐνταῦθα ἔχουν τὴν σημασίαν τοῦ πρόγονος καὶ ἀπόγονος. Ὁ Ναβουχοδονόσορ δηλαδὴ ὑπῆρξε πρόγονος (πατὴρ) τοῦ Βαλτάσαρ καὶ οὗτος ἀπόγονος (υἱὸς) ἐκείνου. Ἄλλωστε καὶ ἡμεῖς σήμερον πολλάκις μεταχειριζόμεθα τὴν λέξιν «πατέρες» μὲ τὴν σημασίαν τοῦ «πρόγονοι». Ταῦτα ὡς πρὸς τὴν πραγματικὴν σειρὰν διαδοχῆς τοῦ Ναβουχοδονόσορος, ἐκ τῆς ὁποίας καὶ ὁ συγγραφεὺς τοῦ παρόντος λόγου ἀφίσταται ὀλίγον εἴς τινα σημεῖα, παρασυρθεὶς ἀπὸ ἐσφαλμένας ἐξιστορίσεις ἐνίων ἰστορικῶν.

[5] Λέχοι ὀνομάζονται οἱ Ἑβραῖοι οἱ κατοικοῦντες τὰς ἀνατολικὰς χώρας τῆς Εὐρώπης, οἵτινες καὶ διατηροῦν ἰδιαίτερα ἔθιμα καὶ ἐμφάνισιν. Ἐπὶ Τουρκοκρατίας μάλιστα ἡ Πολωνία ἐκαλεῖτο Λεχία.

[6] Βαβυλὼν, ἡ ἀρχαιοτάτη μεγίστη καὶ ἱστορικὴ πόλις τῆς Μεσοποταμίας, ἔκειτο πρὸς νότον τῆς σημερινῆς Βαγδάτης πρωτευούσης τοῦ Ἰράκ, ἑκατέρωθεν τοῦ Εὐφράτου ποταμοῦ, ἀπέχει δὲ τῆς Ἱερουσαλὴμ περὶ τὰ 850 χ.λ.μ. κατ’ εὐθεῖαν πρὸς Ἀνατολάς. Ἐπὶ τῶν ἡμερῶν τοῦ Ἁγίου Ἰακώβου εἶχε περιέλθει εἰς τοὺς Πέρσας· σήμερον ἐλάχιστα αὐτῆς ἐρείπια σῴζονται.

[7] Τὸ ἱστορικὸν τοῦτο γεγονὸς ἔλαβε χώραν κατὰ τὸ ἔτος 536 π.Χ.

[8] Κατ’ ἄλλους ἀκριβεστέρους ὑπολογισμοὺς ὁ Ἅγιος οὗτος Προφήτης Δανιὴλ ἐκοιμήθη εἰς ἡλικίαν 88 ἐτῶν.

[9] Βλέπε σελ. 454 τοῦ ἀνὰ χεῖρας τόμου.