Τῇ Κυριακῇ πρὸ τῆς τοῦ ΧΡΙΣΤΟΥ ΓΕΝΝΗΣΕΩΣ, Ὑπόμνημα εἰς τὸν Προφήτην ΔΑΝΙΗΛ καὶ εἰς τοὺς ΤΡΕΙΣ ΠΑΙΔΑΣ.

Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ τοῦ Χριστοῦ, εὐλογημένοι Χριστιανοί, ἑορτάζει σήμερον, Κυριακὴν πρὸ τῆς Χριστοῦ Γεννήσεως, τὴν μνήμην πάντων τῶν ἀπὸ Ἀδὰμ μέχρι τοῦ Ἰωσὴφ τοῦ Μνήστορος τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου εὐαρεστησάντων τῷ Θεῷ, καθὼς αὐτοὺς γενεαλογεῖ ὁ ἱερὸς Εὐαγγελιστὴς Ματθαῖος καὶ ὅσους ὁ θεῖος Εὐαγγελιστὴς Λουκᾶς ἀπὸ Ἀδὰμ μέχρις Ἀβραὰμ ἀριθμεῖ ὡς ἐπίσης καὶ πάντων τῶν Προφητῶν καὶ Προφητίδων, ἐπειδὴ αὐτοὶ ἐγένοντο ἀρχηγοὶ τοῦ γένους τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ κατὰ σάρκα καὶ διότι αὐτοὶ προεῖπον περὶ τῆς ἐλεύσεως τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ἀπὸ τῶν ὁποίων τὰς προφητείας καὶ ἡμεῖς ἐπιστεύσαμεν εἰς Αὐτόν.

Μετὰ πάντων λοιπὸν τῶν Δικαίων Προπατόρων καὶ Πατέρων ἐξόχως ἀναφέρουσι τὰ σήμερον ψαλλόμενα Τροπάρια καὶ ἡ Ἀκολουθία τῆς Ἐκκλησίας μας περὶ τοῦ Ἁγίου Προφήτου Δανιὴλ καὶ τῶν Ἁγίων Τριῶν Παίδων. Διατί δὲ τοῦτο; διότι ὁ Προφήτης αὐτός, καθὼς θέλετε ἀκούσει κατωτέρω, μὲ τὴν ἐξήγησιν τοῦ ὀνείρου, τὸ ὁποῖον εἶδεν ὁ βασιλεὺς Ναβουχοδονόσορ, προεσήμαινε φανερὰ τὴν ἔνσαρκον οἰκονομίαν τοῦ Χριστοῦ, ὅτι θέλει γεννηθῆ ἐκ τῆς Παρθένου ἄνευ θελήματος ἀνδρὸς καὶ ὅτι θέλει διαμένει ἡ Βασιλεία του καὶ ἡ ἐξουσία του εἰς τοὺς αἰῶνας. Ὁμοίως δὲ καὶ οἱ Ἅγιοι Τρεῖς Παῖδες, μὲ τὸ θαῦμα τὸ ὁποῖον ἐγένετο εἰς αὐτούς, μὴ καταφλεχθέντας ἐν τῇ καμίνῳ προεικόνισαν τὴν Ἁγίαν Παρθένον, ἥτις ἔμεινεν ἄφλεκτος ἐκ τοῦ πυρὸς τῆς Θεότητος. Τὴν ἱστορικὴν ταύτην διήγησιν πρόκειται νὰ φέρω καὶ ἐγὼ ὁ εὐτελὴς πρὸς τὴν ὑμετέραν ἀγάπην, ὁσιώτατοι Πατέρες καὶ ἀγαπητοὶ ἐν Χριστῷ ἀδελφοί, καὶ παρακαλῶ ὑμᾶς ὅπως ἀκούσητε ταύτην προθύμως, ἵνα θησαυρίσητε θησαυρὸν μέγαν εἰς τὴν ψυχήν σας. Διότι ὄχι μόνον σήμερον εἶναι ἀναγκαῖον καὶ ὠφέλιμον νὰ μάθετε τὰ περὶ αὐτῶν, ἀλλὰ καὶ εἰς ὅλας τὰς ἡμέρας τοῦ ἔτους ἀνάγκη εἶναι νὰ ἐνθυμεῖσθε τὴν ἱστορίαν των· διότι δὲν ὑπάρχει Ἀκολουθία τῆς Ἐκκλησίας μας, ἡ ὁποία νὰ μὴ ἀναφέρῃ δι’ αὐτοὺς καὶ μάλιστα οἱ εἱρμοὶ τῆς ζ’ καὶ η’ ᾠδῆς πάντοτε δι’ αὐτοὺς διηγοῦνται· ἀλλὰ διὰ νὰ μὴ γίνῃ ἐλλιπὴς ὁ λόγος μου, εἶναι ἀνάγκη νὰ ἀρχίσω ἀπ’ ἀρχῆς τὴν περὶ τούτων ἱστορίαν.

Εἰς τὴν Βαβυλῶνα ἦτο βασιλεύς τις, Ναβουχοδονόσορ ὀνόματι, ὅστις συνάξας τα στρατεύματά του ἐξεστράτευσε κατὰ τῆς Ἱερουσαλήμ, τὴν ὁποίαν καὶ κατέλαβεν. Οὗτος ὄχι μόνον τὸν κοινὸν λαὸν μετῴκησεν ἀπὸ τὴν Ἱερουσαλὴμ εἰς τὴν Βαβυλῶνα, ἀλλὰ καὶ τὸν βασιλέα τῆς Ἱερουσαλήμ, Σεδεκίαν ὀνόματι, αἰχμάλωτον παραλαβών, αὐτὸν μὲν ἐτύφλωσε, τοὺς παῖδας αὐτοῦ κατέσφαξε, πάντα δὲ τὸν θησαυρὸν τοῦ βασιλέως καὶ τὰ σκεύη τοῦ ναοῦ τὰ χρυσᾶ καὶ τὰ ἀργυρᾶ, μὲ τὰ ὁποῖα εἶχε κατακοσμήσει αὐτὸν ὁ βασιλεὺς Σολομών, τὰ ἀπεκόμισεν ὅλα εἰς τὴν Βαβυλῶνα.


Ὑποσημειώσεις

[1] Οἱ Χαλδαῖοι ἦσαν ἀρχαῖος λαὸς κατοικὼν τὴν μεταξὺ τῶν ποταμῶν Τίγρητος καὶ Εὐφράτου ἐκτεινομένην χώραν καὶ δὴ ἀπὸ τῆς Βαβυλῶνος μέχρι τοῦ Περσικοῦ κόλπου, ἥτις καὶ ἐκ τοῦ ὀνόματος αὐτῶν ἀπεκλήθη, ἐπὶ τῆς ἐποχῆς των, Χαλδαία (ἄλλο τὸ θέμα τῆς Χαλδίας ἐπὶ τοῦ Εὐξείνου Πόντου μὲ πρωτεύουσαν τὴν Τραπεζούντα, ἓν ἐκ τῶν 29 θεμάτων εἰς τὰ ὁποῖα ἦτο διῃρημένη ἡ Βυζαντινὴ αὐτοκρατορία). Βραδύτερον, ὅταν ἡ Βαβυλὼν κατέστη πρωτεύουσα, ἡ Χαλδαία, ἡ Ἀσσυρία καὶ ἡ Μεσοποταμία ὠνομάζοντο κοινῶς Βαβυλωνία. Οἱ Χαλδαῖοι πρὸ τῆς ἐνσωματώσεώς των εἰς τὴν Βαβυλωνίαν ὑπῆρξαν κατ’ ἀρχὰς λαὸς νομαδικός, κατὰ τὴν ἱστορουμένην ὅμως ἐνταῦθα ἐποχὴν εἶχον ἐξελιχθῆ τόσον εἰς τὰ γράμματα, ὥστε ὑπερεῖχον κατὰ πολὺ τῶν ἄλλων Βαβυλωνιακῶν λαῶν καὶ τῶν πλησιοχώρων αὐτῶν. Ὁ Ναβουχοδονόσορ ἦτο Χαλδαῖος τὴν καταγωγήν, ἐπίσης ὁ Πατριάρχης Ἀβραὰμ Χαλδαῖος ἦτο.

[2] Ὁ σχῖνος αὐτὸς εἶναι δένδρον, ὁμοιάζων μὲ κουμαρέαν εἰς τὸ ὕψος, ἀναπτύσσεται δὲ εἰς τὰ παραθαλάσσια μέρη καὶ μάλιστα εἰς τὴν νῆσον Χίον, εἰς τὴν ὁποίαν εὑρίσκεται ἐν ἀφθονίᾳ· ἀπὸ τοῦτον παράγεται ἡ μαστίχη. Τὸ δένδρον τοῦτο εἶχον οἱ τότε ἄρχοντες εἰς τοὺς κήπους των διὰ στολισμὸν αὐτῶν.

[3] Πρίνος εἶναι τὸ πουρνάρι.

[4] Ἐπειδὴ εἶναι δυνατὸν νὰ γεννηθοῦν ἀπορίαι εἰς τὸν ἀναγνώστην, διὰ τὴν φαινομενικὴν ἀσυμφωνίαν τῶν ἐνταῦθα καὶ τῶν εἰς τὴν Ἁγίαν Γραφὴν (Βιβλίον Δανιὴλ) ἐκτιθεμένων, ἰδίᾳ ὡς πρὸς τὸ σημεῖον καθ’ ὃ ὁ Βαλτάσαρ ἀναφέρεται ὡς υἱὸς τοῦ Ναβουχοδονόσορος, σημειοῦμεν ἐνταῦθα τὰ ἑξῆς: Τὸν Ναβουχοδονόσορα ἀποθανόντα διεδέχθη ὁ υἱός του Εὐϊλμερωδὰχ (κατ’ ἄλλην γραφὴν Ἐβὶλ-Μεροδὰχ) καὶ τοῦτον ὁ ἐπὶ θυγατρὶ γαμβρός του Νιργάλ-σάρ-ουτσοὺρ (ὁ Νιγλίσαρος τοῦ Φλαβίου Ἰωσήπου). Τοῦτον διαδέχεται ὁ Ναβονίδης καὶ τοῦτον ὁ Βαλτάσαρ, ὅστις ὑπῆρξε καὶ ὁ τελευταῖος βασιλεὺς τῆς Βαβυλωνίας. Τὰ εἰς τὸ Βιβλίον τοῦ Δανιὴλ ἐκτιθέμενα δὲν ἔρχονται εἰς ἀντίθεσιν μὲ τὴν ἱστορίαν, διότι ἡ σημασία τῶν λέξεων πατὴρ καὶ υἱὸς ἐνταῦθα ἔχουν τὴν σημασίαν τοῦ πρόγονος καὶ ἀπόγονος. Ὁ Ναβουχοδονόσορ δηλαδὴ ὑπῆρξε πρόγονος (πατὴρ) τοῦ Βαλτάσαρ καὶ οὗτος ἀπόγονος (υἱὸς) ἐκείνου. Ἄλλωστε καὶ ἡμεῖς σήμερον πολλάκις μεταχειριζόμεθα τὴν λέξιν «πατέρες» μὲ τὴν σημασίαν τοῦ «πρόγονοι». Ταῦτα ὡς πρὸς τὴν πραγματικὴν σειρὰν διαδοχῆς τοῦ Ναβουχοδονόσορος, ἐκ τῆς ὁποίας καὶ ὁ συγγραφεὺς τοῦ παρόντος λόγου ἀφίσταται ὀλίγον εἴς τινα σημεῖα, παρασυρθεὶς ἀπὸ ἐσφαλμένας ἐξιστορίσεις ἐνίων ἰστορικῶν.

[5] Λέχοι ὀνομάζονται οἱ Ἑβραῖοι οἱ κατοικοῦντες τὰς ἀνατολικὰς χώρας τῆς Εὐρώπης, οἵτινες καὶ διατηροῦν ἰδιαίτερα ἔθιμα καὶ ἐμφάνισιν. Ἐπὶ Τουρκοκρατίας μάλιστα ἡ Πολωνία ἐκαλεῖτο Λεχία.

[6] Βαβυλὼν, ἡ ἀρχαιοτάτη μεγίστη καὶ ἱστορικὴ πόλις τῆς Μεσοποταμίας, ἔκειτο πρὸς νότον τῆς σημερινῆς Βαγδάτης πρωτευούσης τοῦ Ἰράκ, ἑκατέρωθεν τοῦ Εὐφράτου ποταμοῦ, ἀπέχει δὲ τῆς Ἱερουσαλὴμ περὶ τὰ 850 χ.λ.μ. κατ’ εὐθεῖαν πρὸς Ἀνατολάς. Ἐπὶ τῶν ἡμερῶν τοῦ Ἁγίου Ἰακώβου εἶχε περιέλθει εἰς τοὺς Πέρσας· σήμερον ἐλάχιστα αὐτῆς ἐρείπια σῴζονται.

[7] Τὸ ἱστορικὸν τοῦτο γεγονὸς ἔλαβε χώραν κατὰ τὸ ἔτος 536 π.Χ.

[8] Κατ’ ἄλλους ἀκριβεστέρους ὑπολογισμοὺς ὁ Ἅγιος οὗτος Προφήτης Δανιὴλ ἐκοιμήθη εἰς ἡλικίαν 88 ἐτῶν.

[9] Βλέπε σελ. 454 τοῦ ἀνὰ χεῖρας τόμου.