Τῇ Κυριακῇ πρὸ τῆς τοῦ ΧΡΙΣΤΟΥ ΓΕΝΝΗΣΕΩΣ, Ὑπόμνημα εἰς τὸν Προφήτην ΔΑΝΙΗΛ καὶ εἰς τοὺς ΤΡΕΙΣ ΠΑΙΔΑΣ.

Τὴν ἑπομένην, ὡς ἦλθεν ὁ ἄνδρας της ὁ Ἰωακείμ, ὥρισαν οἱ κριταὶ καὶ ἔφεραν τὴν Σωσάνναν ἔμπροσθέν των· ἐκάθισε δὲ ὁ λαὸς τῶν Ἑβραίων νὰ κρίνωσι τὴν ὑπόθεσιν, ἐπειδὴ οἱ κριταὶ ἦσαν καὶ μάρτυρες· ἔκλαιον δὲ καὶ τὰ τέκνα της καὶ οἱ συγγενεῖς της. Ἐπῆγαν λοιπὸν οἱ κριταὶ ἐκεῖνοι, οἵτινες ἐμαρτυροῦσαν, καὶ ἔβαλον τὰς χεῖράς των εἰς τὴν κεφαλὴν τῆς Σωσάννης, κατὰ τὴν συνήθειαν τῶν Ἑβραίων, καὶ εἶπον· «Ἡμεῖς ἐπήγαμεν εἰς τὴν οἰκίαν τοῦ Ἰωακεὶμ καὶ μὴ εὑρόντες αὐτόν, ἀνεχωρήσαμεν ἐκεῖθεν, ὅμως ἐξερχόμενοι, εἴδομεν νέον τινὰ ὅστις εἰσῆλθεν εἰς τὸν κῆπον· τότε ἠκολουθήσαμεν αὐτὸν κρυφίως καὶ εἴδομεν ὀφθαλμοφανῶς νὰ ἁμαρτάνῃ μετὰ τῆς γυναικὸς ταύτης· ταῦτα μαρτυροῦμεν ἐνώπιον Θεοῦ καὶ ἀνθρώπων». Ἀπεκρίθησαν οἱ Ἑβραῖοι πάντες ὡς ἐξ ἑνὸς στόματος καὶ εἶπον· «Κατὰ τὴν μαρτυρίαν σας, ἀξία εἶναι νὰ τὴν λιθοβολήσωμεν, καθὼς ὁρίζει ὁ Μωϋσῆς εἰς τὸ κβ’ (22ον) κεφάλαιον τοῦ Δευτερονομίου, ἐπειδὴ ἐμίανε τὴν κοίτην τοῦ ἀνδρός της». Τότε ἀπεφάσισε πᾶς ὁ λαὸς νὰ τὴν ἐκβάλουν ἔξω τῆς Βαβυλῶνος καὶ νὰ τὴν λιθοβολήσουν.

Ὅταν λοιπὸν ἔφθασαν εἰς τὸν τόπον τῆς καταδίκης, ἡ Σωσάννα κλαίουσα καὶ ἀναστενάζουσα ἐβόησε προς τον Θεόν, καὶ εἶπεν· «Ὁ Θεὸς ὁ αἰώνιος, ὁ τῶν κρυπτῶν γνώστης, σὺ ὅστις γινώσκεις τὰ πάντα πρὶν ταῦτα γίνωσι, σὺ γνωρίζεις καὶ ὅτι ψευδῶς ἐμαρτύρησαν οἱ κριταὶ ἐναντίον μου καὶ διὰ τοῦτο ἀποθνῄσκω ἀδίκως διὰ νὰ μὴ κάμω τὸ θέλημά των». Τί λοιπὸν ᾠκονόμησεν ὁ Θεός, διὰ νὰ μὴ θανατωθῇ ἀδίκως ἡ δικαία; Ὅταν τὴν ἐξέβαλον ἔξω τῆς πόλεως καὶ ἡτοιμάζοντο νὰ ρίψουν τοὺς λίθους ἐναντίον της, ἰδοὺ ἔφθασεν ἐκεῖ ὑπὸ τοῦ Θεοῦ καθοδηγούμενος καὶ ὁ Προφήτης Δανιήλ, νέος ὢν καὶ τρυφερὸς εἰς τὴν ἡλικίαν, καὶ λέγει πρὸς τὸν λαόν· «Ὦ ἀνόητοι ἄνθρωποι, διατί θέλετε νὰ φονεύσητε μίαν ἀναίτιον γυναῖκα; Τόσον πολὺ στερεῖσθε φρονήσεως, ὥστε δὲν σκέπτεσθε ὅτι πρέπει νὰ ἐξετάσητε καταλεπτῶς τὴν ὑπόθεσιν, ἀλλὰ μόνον δι’ ἕνα λόγον θέλετε νὰ χύσετε αἷμα δίκαιον; ἐπιστρέψατε ὀπίσω, νὰ ἀνακρίνω ἐγὼ τὴν κρίσιν αὐτὴν κατὰ τοὺς νόμους». Ὡς δὲ ἤκουσεν ὁ λαὸς τὴν φωνὴν ταύτην, ἐπέστρεψαν ὅλοι των μετὰ χαρᾶς εἰς τὸ κριτήριον, διότι ἐλυπήθησαν τὴν Σωσάνναν. Τότε ἐκάθισεν ὁ Δανιὴλ εἰς τὸ κριτήριον ἐν μέσῳ τῶν πρεσβυτέρων, καὶ λέγει πρὸς τὸν λαόν· «Χωρίσετε αὐτοὺς μακρὰν τὸν ἕνα ἀπὸ τὸν ἄλλον, νὰ τοὺς ἐξετάσω ἐγώ». Ὡς δὲ ἐχωρίσθησαν ὁ εἷς ἀπὸ τοῦ ἑτέρου, ἐκάλεσεν ὁ Δανιὴλ τὸν ἕνα, καὶ τοῦ λέγει· «Πεπαλαιωμένε τῶν ἡμερῶν καὶ τῶν κακῶν, τώρα ἔφθασαν κατὰ σοῦ αἱ ἁμαρτίαι σου, τὰς ὁποίας ἔκαμνες πρότερον καὶ κατεδίκαζες τοὺς ἀναιτίους, τοὺς δὲ αἰτίους ἀπέλυες, λαμβάνων δῶρα· εἰπέ μας λοιπόν, ἐὰν ἀληθῶς λέγῃς, κάτωθεν τίνος δένδρου τοὺς εἶδες νὰ ἁμαρτάνουν;». Ἀπεκρίθη ἐκεῖνος· «κάτωθι σχίνου [2] ἦσαν ἐργαζόμενοι τὴν ἀνομίαν».


Ὑποσημειώσεις

[1] Οἱ Χαλδαῖοι ἦσαν ἀρχαῖος λαὸς κατοικὼν τὴν μεταξὺ τῶν ποταμῶν Τίγρητος καὶ Εὐφράτου ἐκτεινομένην χώραν καὶ δὴ ἀπὸ τῆς Βαβυλῶνος μέχρι τοῦ Περσικοῦ κόλπου, ἥτις καὶ ἐκ τοῦ ὀνόματος αὐτῶν ἀπεκλήθη, ἐπὶ τῆς ἐποχῆς των, Χαλδαία (ἄλλο τὸ θέμα τῆς Χαλδίας ἐπὶ τοῦ Εὐξείνου Πόντου μὲ πρωτεύουσαν τὴν Τραπεζούντα, ἓν ἐκ τῶν 29 θεμάτων εἰς τὰ ὁποῖα ἦτο διῃρημένη ἡ Βυζαντινὴ αὐτοκρατορία). Βραδύτερον, ὅταν ἡ Βαβυλὼν κατέστη πρωτεύουσα, ἡ Χαλδαία, ἡ Ἀσσυρία καὶ ἡ Μεσοποταμία ὠνομάζοντο κοινῶς Βαβυλωνία. Οἱ Χαλδαῖοι πρὸ τῆς ἐνσωματώσεώς των εἰς τὴν Βαβυλωνίαν ὑπῆρξαν κατ’ ἀρχὰς λαὸς νομαδικός, κατὰ τὴν ἱστορουμένην ὅμως ἐνταῦθα ἐποχὴν εἶχον ἐξελιχθῆ τόσον εἰς τὰ γράμματα, ὥστε ὑπερεῖχον κατὰ πολὺ τῶν ἄλλων Βαβυλωνιακῶν λαῶν καὶ τῶν πλησιοχώρων αὐτῶν. Ὁ Ναβουχοδονόσορ ἦτο Χαλδαῖος τὴν καταγωγήν, ἐπίσης ὁ Πατριάρχης Ἀβραὰμ Χαλδαῖος ἦτο.

[2] Ὁ σχῖνος αὐτὸς εἶναι δένδρον, ὁμοιάζων μὲ κουμαρέαν εἰς τὸ ὕψος, ἀναπτύσσεται δὲ εἰς τὰ παραθαλάσσια μέρη καὶ μάλιστα εἰς τὴν νῆσον Χίον, εἰς τὴν ὁποίαν εὑρίσκεται ἐν ἀφθονίᾳ· ἀπὸ τοῦτον παράγεται ἡ μαστίχη. Τὸ δένδρον τοῦτο εἶχον οἱ τότε ἄρχοντες εἰς τοὺς κήπους των διὰ στολισμὸν αὐτῶν.

[3] Πρίνος εἶναι τὸ πουρνάρι.

[4] Ἐπειδὴ εἶναι δυνατὸν νὰ γεννηθοῦν ἀπορίαι εἰς τὸν ἀναγνώστην, διὰ τὴν φαινομενικὴν ἀσυμφωνίαν τῶν ἐνταῦθα καὶ τῶν εἰς τὴν Ἁγίαν Γραφὴν (Βιβλίον Δανιὴλ) ἐκτιθεμένων, ἰδίᾳ ὡς πρὸς τὸ σημεῖον καθ’ ὃ ὁ Βαλτάσαρ ἀναφέρεται ὡς υἱὸς τοῦ Ναβουχοδονόσορος, σημειοῦμεν ἐνταῦθα τὰ ἑξῆς: Τὸν Ναβουχοδονόσορα ἀποθανόντα διεδέχθη ὁ υἱός του Εὐϊλμερωδὰχ (κατ’ ἄλλην γραφὴν Ἐβὶλ-Μεροδὰχ) καὶ τοῦτον ὁ ἐπὶ θυγατρὶ γαμβρός του Νιργάλ-σάρ-ουτσοὺρ (ὁ Νιγλίσαρος τοῦ Φλαβίου Ἰωσήπου). Τοῦτον διαδέχεται ὁ Ναβονίδης καὶ τοῦτον ὁ Βαλτάσαρ, ὅστις ὑπῆρξε καὶ ὁ τελευταῖος βασιλεὺς τῆς Βαβυλωνίας. Τὰ εἰς τὸ Βιβλίον τοῦ Δανιὴλ ἐκτιθέμενα δὲν ἔρχονται εἰς ἀντίθεσιν μὲ τὴν ἱστορίαν, διότι ἡ σημασία τῶν λέξεων πατὴρ καὶ υἱὸς ἐνταῦθα ἔχουν τὴν σημασίαν τοῦ πρόγονος καὶ ἀπόγονος. Ὁ Ναβουχοδονόσορ δηλαδὴ ὑπῆρξε πρόγονος (πατὴρ) τοῦ Βαλτάσαρ καὶ οὗτος ἀπόγονος (υἱὸς) ἐκείνου. Ἄλλωστε καὶ ἡμεῖς σήμερον πολλάκις μεταχειριζόμεθα τὴν λέξιν «πατέρες» μὲ τὴν σημασίαν τοῦ «πρόγονοι». Ταῦτα ὡς πρὸς τὴν πραγματικὴν σειρὰν διαδοχῆς τοῦ Ναβουχοδονόσορος, ἐκ τῆς ὁποίας καὶ ὁ συγγραφεὺς τοῦ παρόντος λόγου ἀφίσταται ὀλίγον εἴς τινα σημεῖα, παρασυρθεὶς ἀπὸ ἐσφαλμένας ἐξιστορίσεις ἐνίων ἰστορικῶν.

[5] Λέχοι ὀνομάζονται οἱ Ἑβραῖοι οἱ κατοικοῦντες τὰς ἀνατολικὰς χώρας τῆς Εὐρώπης, οἵτινες καὶ διατηροῦν ἰδιαίτερα ἔθιμα καὶ ἐμφάνισιν. Ἐπὶ Τουρκοκρατίας μάλιστα ἡ Πολωνία ἐκαλεῖτο Λεχία.

[6] Βαβυλὼν, ἡ ἀρχαιοτάτη μεγίστη καὶ ἱστορικὴ πόλις τῆς Μεσοποταμίας, ἔκειτο πρὸς νότον τῆς σημερινῆς Βαγδάτης πρωτευούσης τοῦ Ἰράκ, ἑκατέρωθεν τοῦ Εὐφράτου ποταμοῦ, ἀπέχει δὲ τῆς Ἱερουσαλὴμ περὶ τὰ 850 χ.λ.μ. κατ’ εὐθεῖαν πρὸς Ἀνατολάς. Ἐπὶ τῶν ἡμερῶν τοῦ Ἁγίου Ἰακώβου εἶχε περιέλθει εἰς τοὺς Πέρσας· σήμερον ἐλάχιστα αὐτῆς ἐρείπια σῴζονται.

[7] Τὸ ἱστορικὸν τοῦτο γεγονὸς ἔλαβε χώραν κατὰ τὸ ἔτος 536 π.Χ.

[8] Κατ’ ἄλλους ἀκριβεστέρους ὑπολογισμοὺς ὁ Ἅγιος οὗτος Προφήτης Δανιὴλ ἐκοιμήθη εἰς ἡλικίαν 88 ἐτῶν.

[9] Βλέπε σελ. 454 τοῦ ἀνὰ χεῖρας τόμου.