Τῇ Κυριακῇ πρὸ τῆς τοῦ ΧΡΙΣΤΟΥ ΓΕΝΝΗΣΕΩΣ, Ὑπόμνημα εἰς τὸν Προφήτην ΔΑΝΙΗΛ καὶ εἰς τοὺς ΤΡΕΙΣ ΠΑΙΔΑΣ.

Τότε ἐπῆγαν ἄνδρες τινὲς Χαλδαῖοι καὶ διέβαλον αὐτοὺς εἰς τὸν βασιλέα, λέγοντες· «Βασιλεῦ, νὰ ζῇς εἰς τοὺς αἰῶνας· σὺ ἔθηκας δόγμα, ὅτι πᾶς ἄνθρωπος, ὅστις ἀκούσῃ τῆς φωνῆς τῆς σάλπιγγος καὶ τῶν ἄλλων μουσικῶν ὀργάνων καὶ δὲν πέσῃ νὰ προσκυνήσῃ τὴν εἰκόνα σου, κατ’ αὐτὴν ταύτην τὴν ὥραν νὰ βληθῇ εἰς τὴν κάμινον τοῦ πυρός· εἶναι ὅμως ἄνδρες τινὲς Ἰουδαῖοι, τοὺς ὁποίους τοὺς ἐτίμησεν ἡ βασιλεία σου, ἀλλ’ αὐτοὶ δὲν ἔπεσαν νὰ προσκυνήσουν τὴν εἰκόνα σου».

Τότε ὁ βασιλεὺς θυμωθεὶς ὥρισε νὰ φέρωσιν ἔμπροσθέν του τοὺς Σεδράχ, Μισὰχ καὶ Ἀδβεναγώ· καὶ λέγει πρὸς αὐτούς· «Ἀληθῶς σεῖς δὲν ἐφοβήθητε τὸν ὁρισμόν μου, νὰ προσκυνήσετε τὴν εἰκόνα μου καὶ νὰ λατρεύσετε τοὺς θεούς μου; δὲν βλέπετε, τοὐλάχιστον, τὴν κάμινον καὶ δὲν σκέπτεσθε ὅτι θέλετε βληθῆ εἰς αὐτήν; Ποῖος Θεὸς εἶναι ἐκεῖνος, ὅστις θέλει σᾶς σώσει ἀπὸ τὰς χεῖρας μου;». Ἀπεκρίθησαν οἱ Τρεῖς Παῖδες καὶ τοῦ λέγουν· «Δὲν ἔχομεν ἀνάγκην, ὦ βασιλεῦ, νὰ κρυφθῶμεν εἰς αὐτὸ ἀπὸ σέ, διότι ὁ Θεὸς εἰς τὸν οὐρανὸν εἶναι τόσον φοβερὸς καὶ δυνατός, ὥστε δύναται νὰ μᾶς σώσῃ ἀπὸ τὰς χεῖρας σου· αὐτὸν δὲ τὸν Θεὸν ἡμεῖς προσκυνοῦμεν». Τότε ὁ βασιλεύς, θυμωθεὶς περισσῶς, ὥρισε νὰ καύσουν τὴν κάμινον ἐκείνην ἑπτὰ φορὰς περισσότερον ἀπὸ ὅ,τι ἐκαίετο· ἐπρόσταξε δὲ καὶ ἄνδρας δυνατοὺς νὰ δέσουν τοὺς Τρεῖς Παῖδας, καθὼς ἦσαν ἐνδεδυμένοι μὲ τὰ ἐνδύματά των, καὶ νὰ τοὺς ρίψουν εἰς τὴν κάμινον. Παρευθὺς λοιπὸν ἔγινεν ὁ ὁρισμὸς τοῦ βασιλέως καὶ ἐβλήθησαν οἱ Τρεῖς Παῖδες εἰς τὸ μέσον τῆς καμίνου. Ἀλλὰ ὁ Θεός, εἰς τὸν ὁποῖον εἶχαν ἐπιρρίψει τὰς ἐλπίδας των οὗτοι οἱ εὐλογημένοι Παῖδες, δὲν τοὺς ἄφησε νὰ ἀπολεσθῶσι μέχρι τέλους, ἀλλ᾽ ἔστειλε τὸν Ἄγγελον αὐτοῦ, ὅστις ἐξετίναξε τὴν φλόγα τῆς καμίνου, καὶ μετέβαλεν εἰς δρόσον τὸ πῦρ· καὶ τοὺς μὲν Παῖδας λύσας ἀπὸ τὰ δεσμὰ ἐφύλαξεν ἀκεραίους, τοὺς δὲ περιεστῶτας Χαλδαίους κατέκαυσε, διὰ νὰ δείξῃ, ὅτι τὸ αὐτὸ πῦρ καὶ καίει καὶ δροσίζει· διότι τοὺς μὲν Χαλδαίους καὶ ὑπηρέτας κατέκαυσε, τοὺς δὲ Παῖδας ἐδρόσισε.

Τότε οἱ Τρεῖς Παῖδες, ὕμνουν καὶ ἐδοξολόγουν τὸν Θεὸν ἐν τῇ καμίνῳ λέγοντες· «Εὐλογητὸς εἶ Κύριε ὁ Θεὸς τῶν πατέρων ἡμῶν, καὶ αἰνετὸν καὶ δεδοξασμένον τὸ ὄνομά σου εἰς τοὺς αἰῶνας» (Δαν. γ’ Προσ. 2) καὶ τὰ λοιπὰ τῆς ᾠδῆς. Ὁ δὲ βασιλεύς, ἀκούσας αὐτοὺς νὰ ὑμνῶσι τὸν Θεόν, ἅμα δὲ βλέπων καὶ τὸν Ἄγγελον, καὶ νομίζων ὅτι ἔβαλαν καὶ τὸν Προφήτην Δανιήλ, εἶπε πρὸς τοὺς ἄρχοντας αὐτοῦ·


Ὑποσημειώσεις

[1] Οἱ Χαλδαῖοι ἦσαν ἀρχαῖος λαὸς κατοικὼν τὴν μεταξὺ τῶν ποταμῶν Τίγρητος καὶ Εὐφράτου ἐκτεινομένην χώραν καὶ δὴ ἀπὸ τῆς Βαβυλῶνος μέχρι τοῦ Περσικοῦ κόλπου, ἥτις καὶ ἐκ τοῦ ὀνόματος αὐτῶν ἀπεκλήθη, ἐπὶ τῆς ἐποχῆς των, Χαλδαία (ἄλλο τὸ θέμα τῆς Χαλδίας ἐπὶ τοῦ Εὐξείνου Πόντου μὲ πρωτεύουσαν τὴν Τραπεζούντα, ἓν ἐκ τῶν 29 θεμάτων εἰς τὰ ὁποῖα ἦτο διῃρημένη ἡ Βυζαντινὴ αὐτοκρατορία). Βραδύτερον, ὅταν ἡ Βαβυλὼν κατέστη πρωτεύουσα, ἡ Χαλδαία, ἡ Ἀσσυρία καὶ ἡ Μεσοποταμία ὠνομάζοντο κοινῶς Βαβυλωνία. Οἱ Χαλδαῖοι πρὸ τῆς ἐνσωματώσεώς των εἰς τὴν Βαβυλωνίαν ὑπῆρξαν κατ’ ἀρχὰς λαὸς νομαδικός, κατὰ τὴν ἱστορουμένην ὅμως ἐνταῦθα ἐποχὴν εἶχον ἐξελιχθῆ τόσον εἰς τὰ γράμματα, ὥστε ὑπερεῖχον κατὰ πολὺ τῶν ἄλλων Βαβυλωνιακῶν λαῶν καὶ τῶν πλησιοχώρων αὐτῶν. Ὁ Ναβουχοδονόσορ ἦτο Χαλδαῖος τὴν καταγωγήν, ἐπίσης ὁ Πατριάρχης Ἀβραὰμ Χαλδαῖος ἦτο.

[2] Ὁ σχῖνος αὐτὸς εἶναι δένδρον, ὁμοιάζων μὲ κουμαρέαν εἰς τὸ ὕψος, ἀναπτύσσεται δὲ εἰς τὰ παραθαλάσσια μέρη καὶ μάλιστα εἰς τὴν νῆσον Χίον, εἰς τὴν ὁποίαν εὑρίσκεται ἐν ἀφθονίᾳ· ἀπὸ τοῦτον παράγεται ἡ μαστίχη. Τὸ δένδρον τοῦτο εἶχον οἱ τότε ἄρχοντες εἰς τοὺς κήπους των διὰ στολισμὸν αὐτῶν.

[3] Πρίνος εἶναι τὸ πουρνάρι.

[4] Ἐπειδὴ εἶναι δυνατὸν νὰ γεννηθοῦν ἀπορίαι εἰς τὸν ἀναγνώστην, διὰ τὴν φαινομενικὴν ἀσυμφωνίαν τῶν ἐνταῦθα καὶ τῶν εἰς τὴν Ἁγίαν Γραφὴν (Βιβλίον Δανιὴλ) ἐκτιθεμένων, ἰδίᾳ ὡς πρὸς τὸ σημεῖον καθ’ ὃ ὁ Βαλτάσαρ ἀναφέρεται ὡς υἱὸς τοῦ Ναβουχοδονόσορος, σημειοῦμεν ἐνταῦθα τὰ ἑξῆς: Τὸν Ναβουχοδονόσορα ἀποθανόντα διεδέχθη ὁ υἱός του Εὐϊλμερωδὰχ (κατ’ ἄλλην γραφὴν Ἐβὶλ-Μεροδὰχ) καὶ τοῦτον ὁ ἐπὶ θυγατρὶ γαμβρός του Νιργάλ-σάρ-ουτσοὺρ (ὁ Νιγλίσαρος τοῦ Φλαβίου Ἰωσήπου). Τοῦτον διαδέχεται ὁ Ναβονίδης καὶ τοῦτον ὁ Βαλτάσαρ, ὅστις ὑπῆρξε καὶ ὁ τελευταῖος βασιλεὺς τῆς Βαβυλωνίας. Τὰ εἰς τὸ Βιβλίον τοῦ Δανιὴλ ἐκτιθέμενα δὲν ἔρχονται εἰς ἀντίθεσιν μὲ τὴν ἱστορίαν, διότι ἡ σημασία τῶν λέξεων πατὴρ καὶ υἱὸς ἐνταῦθα ἔχουν τὴν σημασίαν τοῦ πρόγονος καὶ ἀπόγονος. Ὁ Ναβουχοδονόσορ δηλαδὴ ὑπῆρξε πρόγονος (πατὴρ) τοῦ Βαλτάσαρ καὶ οὗτος ἀπόγονος (υἱὸς) ἐκείνου. Ἄλλωστε καὶ ἡμεῖς σήμερον πολλάκις μεταχειριζόμεθα τὴν λέξιν «πατέρες» μὲ τὴν σημασίαν τοῦ «πρόγονοι». Ταῦτα ὡς πρὸς τὴν πραγματικὴν σειρὰν διαδοχῆς τοῦ Ναβουχοδονόσορος, ἐκ τῆς ὁποίας καὶ ὁ συγγραφεὺς τοῦ παρόντος λόγου ἀφίσταται ὀλίγον εἴς τινα σημεῖα, παρασυρθεὶς ἀπὸ ἐσφαλμένας ἐξιστορίσεις ἐνίων ἰστορικῶν.

[5] Λέχοι ὀνομάζονται οἱ Ἑβραῖοι οἱ κατοικοῦντες τὰς ἀνατολικὰς χώρας τῆς Εὐρώπης, οἵτινες καὶ διατηροῦν ἰδιαίτερα ἔθιμα καὶ ἐμφάνισιν. Ἐπὶ Τουρκοκρατίας μάλιστα ἡ Πολωνία ἐκαλεῖτο Λεχία.

[6] Βαβυλὼν, ἡ ἀρχαιοτάτη μεγίστη καὶ ἱστορικὴ πόλις τῆς Μεσοποταμίας, ἔκειτο πρὸς νότον τῆς σημερινῆς Βαγδάτης πρωτευούσης τοῦ Ἰράκ, ἑκατέρωθεν τοῦ Εὐφράτου ποταμοῦ, ἀπέχει δὲ τῆς Ἱερουσαλὴμ περὶ τὰ 850 χ.λ.μ. κατ’ εὐθεῖαν πρὸς Ἀνατολάς. Ἐπὶ τῶν ἡμερῶν τοῦ Ἁγίου Ἰακώβου εἶχε περιέλθει εἰς τοὺς Πέρσας· σήμερον ἐλάχιστα αὐτῆς ἐρείπια σῴζονται.

[7] Τὸ ἱστορικὸν τοῦτο γεγονὸς ἔλαβε χώραν κατὰ τὸ ἔτος 536 π.Χ.

[8] Κατ’ ἄλλους ἀκριβεστέρους ὑπολογισμοὺς ὁ Ἅγιος οὗτος Προφήτης Δανιὴλ ἐκοιμήθη εἰς ἡλικίαν 88 ἐτῶν.

[9] Βλέπε σελ. 454 τοῦ ἀνὰ χεῖρας τόμου.