Τῇ Κυριακῇ πρὸ τῆς τοῦ ΧΡΙΣΤΟΥ ΓΕΝΝΗΣΕΩΣ, Ὑπόμνημα εἰς τὸν Προφήτην ΔΑΝΙΗΛ καὶ εἰς τοὺς ΤΡΕΙΣ ΠΑΙΔΑΣ.

Σελίδα 2 από 26

Ἐπιστρέψας δὲ εἰς τὸ βασίλειόν του, ἐξέλεξε καὶ ἀπὸ τὰ τέκνα τῶν Ἑβραίων ὅσα ἠθέλησε καὶ τὰ παρέδωκεν εἰς τὸν ἀρχιευνοῦχον του, Ἀφανὲξ λεγόμενον καὶ Ἀσχένην, νὰ τὰ φυλάττῃ διὰ νὰ τὰ ἔχῃ εἰς ὑπηρεσίαν τῆς βασιλείας. Ἀπ’ ἐκεῖνα λοιπὸν τὰ παιδία τέσσαρα ἦσαν ἐκλελεγμένα καὶ διὰ τὴν φρόνησίν των, ἀλλὰ καὶ διότι ἦσαν ἀπὸ τὸ γένος τῶν βασιλέων Ἐζεκίου καὶ Σεδεκίου· ἐξ αὐτῶν τὸ πρῶτον ἔλεγον Δανιήλ, τὸ δεύτερον Ἀνανίαν, τὸ τρίτον Ἀζαρίαν καὶ τὸ τέταρτον Μισαήλ. Αὐτὰ τὰ τέσσαρα παιδία, ἐπειδὴ ἦσαν τόσον ἐκλεκτά, προσέταξεν ὁ βασιλεὺς καὶ τὰ εὐνούχισαν, μετήλλαξε δὲ καὶ τὰ ὀνόματά των καὶ τὸν μὲν πρῶτον, τοὐτέστι τὸν Δανιήλ, ὠνόμασε Βαλτάσαρ, τὸν δὲ δεύτερον, τὸν Ἀνανίαν, ἐκάλεσε Σεδράχ, τὸν τρίτον, ἤτοι τὸν Ἀζαρίαν ἐκάλεσε Μισὰχ καὶ τὸν τέταρτον, τὸν Μισαήλ, ἐκάλεσε Ἀβδεναγώ· προσέταξε δὲ νὰ τοὺς δίδωσι καὶ ἀπὸ τὰ βασιλικὰ φαγητὰ καθ᾽ ἑκάστην ἡμέραν, ἤτοι κρέας καὶ ὅσα ἄλλα ἔτρωγεν ὁ βασιλεύς, οὕτω δὲ νὰ διατραφῶσι τρία ἔτη μανθάνοντα τὰ γράμματα καὶ τὴν γλῶσσαν τῶν Χαλδαίων [1], μετὰ δὲ ταῦτα νὰ τὰ φέρωσιν ἔμπροσθεν αὐτοῦ.

Ταῦτα λοιπὸν ὁ βασιλεὺς Ναβουχοδονόσορ προστάξας, παρέδωκεν αὐτοὺς εἰς τὸν ἀρχιευνοῦχον ἐκεῖνον· ὁ δὲ Προφήτης Δανιὴλ καὶ οἱ ἄλλοι Τρεῖς Παῖδες ἔβαλαν ἀγαθὸν λογισμὸν εἰς τὴν ψυχήν των, νὰ μὴ μιανθῶσι παντελῶς ἀπὸ τὰ φαγητὰ τοῦ βασιλέως, ἐπειδὴ ἐκεῖνος μὲν ἦτο ἐθνικὸς καὶ εἰδωλολάτρης, αὐτοὶ δὲ ἦσαν Ἑβραῖοι. Ἔχοντες λοιπὸν τὸν τοιοῦτον λογισμόν, εἶπον πρὸς τὸν ἀρχιευνοῦχον· «Παρακαλοῦμέν σε νὰ μὴ μᾶς δίδῃς ἀπὸ τὰ φαγητὰ τοῦ βασιλέως, ὡς τοὺς ἄλλους παῖδας, ἀλλὰ ταῦτα μὲν λάμβανε σύ, πρὸς ἡμᾶς δὲ νὰ δίδῃς ἀπὸ τὰ ὄσπρια καὶ τὰ λάχανα τῆς γῆς νὰ τρώγωμεν». Εἶπε δὲ ὁ εὐνοῦχος· «Φοβοῦμαι τὸν βασιλέα, ὅστις προσέταξε τὸ φαγητόν σας καὶ τὸ ποτόν σας, διότι θὰ ταλαιπωρηθῆτε ἀπὸ τὴν νηστείαν, καὶ ὅταν σᾶς ἴδῃ ὁ βασιλεύς, θὰ ὀργισθῇ κατ’ ἐμοῦ καὶ θὰ χάσω τὴν ζῳήν μου». Λέγει εἰς αὐτὸν ὁ Δανιήλ· «Δοκίμασόν μας ὡς λέγομεν μὲ τὰ ὄσπρια καὶ δίδε μας καὶ ὕδωρ νὰ πίνωμεν ἕως δέκα ἡμέρας, καὶ ἐὰν ἴδῃς ὅτι μετήλλαξε τὸ πρόσωπόν μας καὶ ἔγινεν ἀσχημότερον ἀπὸ τὸ τῶν ἄλλων παιδίων, τὰ ὁποῖα τρώγουν τὸ κρέας καὶ πίνουν τὸν οἶνον, τότε ποίησον ὡς σοὶ ἀρέσκει».

Ὑποσημειώσεις

[1] Οἱ Χαλδαῖοι ἦσαν ἀρχαῖος λαὸς κατοικὼν τὴν μεταξὺ τῶν ποταμῶν Τίγρητος καὶ Εὐφράτου ἐκτεινομένην χώραν καὶ δὴ ἀπὸ τῆς Βαβυλῶνος μέχρι τοῦ Περσικοῦ κόλπου, ἥτις καὶ ἐκ τοῦ ὀνόματος αὐτῶν ἀπεκλήθη, ἐπὶ τῆς ἐποχῆς των, Χαλδαία (ἄλλο τὸ θέμα τῆς Χαλδίας ἐπὶ τοῦ Εὐξείνου Πόντου μὲ πρωτεύουσαν τὴν Τραπεζούντα, ἓν ἐκ τῶν 29 θεμάτων εἰς τὰ ὁποῖα ἦτο διῃρημένη ἡ Βυζαντινὴ αὐτοκρατορία). Βραδύτερον, ὅταν ἡ Βαβυλὼν κατέστη πρωτεύουσα, ἡ Χαλδαία, ἡ Ἀσσυρία καὶ ἡ Μεσοποταμία ὠνομάζοντο κοινῶς Βαβυλωνία. Οἱ Χαλδαῖοι πρὸ τῆς ἐνσωματώσεώς των εἰς τὴν Βαβυλωνίαν ὑπῆρξαν κατ’ ἀρχὰς λαὸς νομαδικός, κατὰ τὴν ἱστορουμένην ὅμως ἐνταῦθα ἐποχὴν εἶχον ἐξελιχθῆ τόσον εἰς τὰ γράμματα, ὥστε ὑπερεῖχον κατὰ πολὺ τῶν ἄλλων Βαβυλωνιακῶν λαῶν καὶ τῶν πλησιοχώρων αὐτῶν. Ὁ Ναβουχοδονόσορ ἦτο Χαλδαῖος τὴν καταγωγήν, ἐπίσης ὁ Πατριάρχης Ἀβραὰμ Χαλδαῖος ἦτο.

[2] Ὁ σχῖνος αὐτὸς εἶναι δένδρον, ὁμοιάζων μὲ κουμαρέαν εἰς τὸ ὕψος, ἀναπτύσσεται δὲ εἰς τὰ παραθαλάσσια μέρη καὶ μάλιστα εἰς τὴν νῆσον Χίον, εἰς τὴν ὁποίαν εὑρίσκεται ἐν ἀφθονίᾳ· ἀπὸ τοῦτον παράγεται ἡ μαστίχη. Τὸ δένδρον τοῦτο εἶχον οἱ τότε ἄρχοντες εἰς τοὺς κήπους των διὰ στολισμὸν αὐτῶν.

[3] Πρίνος εἶναι τὸ πουρνάρι.

[4] Ἐπειδὴ εἶναι δυνατὸν νὰ γεννηθοῦν ἀπορίαι εἰς τὸν ἀναγνώστην, διὰ τὴν φαινομενικὴν ἀσυμφωνίαν τῶν ἐνταῦθα καὶ τῶν εἰς τὴν Ἁγίαν Γραφὴν (Βιβλίον Δανιὴλ) ἐκτιθεμένων, ἰδίᾳ ὡς πρὸς τὸ σημεῖον καθ’ ὃ ὁ Βαλτάσαρ ἀναφέρεται ὡς υἱὸς τοῦ Ναβουχοδονόσορος, σημειοῦμεν ἐνταῦθα τὰ ἑξῆς: Τὸν Ναβουχοδονόσορα ἀποθανόντα διεδέχθη ὁ υἱός του Εὐϊλμερωδὰχ (κατ’ ἄλλην γραφὴν Ἐβὶλ-Μεροδὰχ) καὶ τοῦτον ὁ ἐπὶ θυγατρὶ γαμβρός του Νιργάλ-σάρ-ουτσοὺρ (ὁ Νιγλίσαρος τοῦ Φλαβίου Ἰωσήπου). Τοῦτον διαδέχεται ὁ Ναβονίδης καὶ τοῦτον ὁ Βαλτάσαρ, ὅστις ὑπῆρξε καὶ ὁ τελευταῖος βασιλεὺς τῆς Βαβυλωνίας. Τὰ εἰς τὸ Βιβλίον τοῦ Δανιὴλ ἐκτιθέμενα δὲν ἔρχονται εἰς ἀντίθεσιν μὲ τὴν ἱστορίαν, διότι ἡ σημασία τῶν λέξεων πατὴρ καὶ υἱὸς ἐνταῦθα ἔχουν τὴν σημασίαν τοῦ πρόγονος καὶ ἀπόγονος. Ὁ Ναβουχοδονόσορ δηλαδὴ ὑπῆρξε πρόγονος (πατὴρ) τοῦ Βαλτάσαρ καὶ οὗτος ἀπόγονος (υἱὸς) ἐκείνου. Ἄλλωστε καὶ ἡμεῖς σήμερον πολλάκις μεταχειριζόμεθα τὴν λέξιν «πατέρες» μὲ τὴν σημασίαν τοῦ «πρόγονοι». Ταῦτα ὡς πρὸς τὴν πραγματικὴν σειρὰν διαδοχῆς τοῦ Ναβουχοδονόσορος, ἐκ τῆς ὁποίας καὶ ὁ συγγραφεὺς τοῦ παρόντος λόγου ἀφίσταται ὀλίγον εἴς τινα σημεῖα, παρασυρθεὶς ἀπὸ ἐσφαλμένας ἐξιστορίσεις ἐνίων ἰστορικῶν.

[5] Λέχοι ὀνομάζονται οἱ Ἑβραῖοι οἱ κατοικοῦντες τὰς ἀνατολικὰς χώρας τῆς Εὐρώπης, οἵτινες καὶ διατηροῦν ἰδιαίτερα ἔθιμα καὶ ἐμφάνισιν. Ἐπὶ Τουρκοκρατίας μάλιστα ἡ Πολωνία ἐκαλεῖτο Λεχία.

[6] Βαβυλὼν, ἡ ἀρχαιοτάτη μεγίστη καὶ ἱστορικὴ πόλις τῆς Μεσοποταμίας, ἔκειτο πρὸς νότον τῆς σημερινῆς Βαγδάτης πρωτευούσης τοῦ Ἰράκ, ἑκατέρωθεν τοῦ Εὐφράτου ποταμοῦ, ἀπέχει δὲ τῆς Ἱερουσαλὴμ περὶ τὰ 850 χ.λ.μ. κατ’ εὐθεῖαν πρὸς Ἀνατολάς. Ἐπὶ τῶν ἡμερῶν τοῦ Ἁγίου Ἰακώβου εἶχε περιέλθει εἰς τοὺς Πέρσας· σήμερον ἐλάχιστα αὐτῆς ἐρείπια σῴζονται.

[7] Τὸ ἱστορικὸν τοῦτο γεγονὸς ἔλαβε χώραν κατὰ τὸ ἔτος 536 π.Χ.

[8] Κατ’ ἄλλους ἀκριβεστέρους ὑπολογισμοὺς ὁ Ἅγιος οὗτος Προφήτης Δανιὴλ ἐκοιμήθη εἰς ἡλικίαν 88 ἐτῶν.

[9] Βλέπε σελ. 454 τοῦ ἀνὰ χεῖρας τόμου.

✥ Ο ΜΕΓΑΣ ΣΥΝΑΞΑΡΙΣΤΗΣ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ