Τῇ Κυριακῇ πρὸ τῆς τοῦ ΧΡΙΣΤΟΥ ΓΕΝΝΗΣΕΩΣ, Ὑπόμνημα εἰς τὸν Προφήτην ΔΑΝΙΗΛ καὶ εἰς τοὺς ΤΡΕΙΣ ΠΑΙΔΑΣ.

Τότε, ἀφ’ ἑνὸς μὲν ἐντραπεὶς ὁ βασιλεύς, ἀφ’ ἑτέρου δὲ καὶ ἐλπίζων, ὅτι τὸν Δανιὴλ θέλει διαφυλάξει ὁ Θεός του, ὥρισε νὰ τὸν ρίψουν εἰς τὸν λάκκον· ἀφοῦ δὲ ἔρριψαν ἐντὸς αὐτοῦ τὸν Προφήτην, ὥρισε καὶ ἔβαλαν λίθον μέγαν ἐπάνω εἰς τὸ στόμιον τοῦ λάκκου, ἐσφράγισαν δὲ τὸν λίθον μὲ τὴν σφραγῖδα τῆς βασιλείας του καὶ τῶν ἀρχόντων ἐκείνων καὶ οὕτω ἐπῆγεν εἰς τὸ παλάτιόν του λυπούμενος διὰ τὸν Δανιήλ, τόσον ὥστε κατὰ τὴν νύκτα ἐκείνην ἔμεινεν ἄϋπνος. Τὴν δὲ πρωΐαν ἠγέρθη ὁ βασιλεύς, καὶ ἐπῆγεν εἰς τὸν λάκκον νὰ ἴδῃ τὸ ἀποτέλεσμα. Καὶ ὅταν ἐπλησίασεν εἰς τὸν λάκκον, λέγει πρὸς τὸν Προφήτην Δανιήλ· «Δοῦλε τοῦ Θεοῦ τοῦ ὑψίστου, ἆραγε ἠδυνήθη ὁ Θεός σου νὰ σὲ λυτρώσῃ ἀπὸ τοὺς λέοντας;». Ἀπεκρίθη ὁ Προφήτης ἔσωθεν· «Βασιλεῦ, νὰ ζῇς εἰς τοὺς αἰῶνας, ὁ Θεός μου ἀπέστειλε τὸν Ἄγγελον αὐτοῦ καὶ ἔφραξε τὰ στόματα τῶν λεόντων καὶ δὲν ἐβλάβην». Ταῦτα ἀκούοντες οἱ παρεστῶτες ἔφριξαν καὶ ἐθαύμαζον διὰ τὴν τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ τοῦ Δανιὴλ δύναμιν.

Τότε διέταξεν ὁ βασιλεὺς καὶ τὸν μὲν Δανιὴλ ἐξέβαλον ἀπὸ τὸν λάκκον, τοὺς δὲ λογιστὰς ἐκείνους, οἵτινες τὸν διέβαλον, τοὺς ἔρριψεν ἐντὸς τοῦ λάκκου, αὐτούς τὰς γυναῖκάς των καὶ τὰ τέκνα των καὶ παρευθύς, πρὶν ἀκόμη φθάσουν εἰς τὸ βάθος τοῦ λάκκου, τοὺς ἥρπασαν οἱ λέοντες καὶ τοὺς κατέφαγον. Τότε ἐπληρώθη ἡ ἀδικία αὐτῶν εἰς τὰς κεφαλὰς αὐτῶν, μᾶλλον δὲ καὶ περισσότερον αὐτοὶ ἐβλάβησαν, διότι ἐκεῖνοι μὲν ἔπασχον νὰ θανατώσουν τὸν Προφήτην μόνον, αὐτοὶ ὅμως ἐθανατώθησαν σὺν γυναιξὶ καὶ τέκνοις. Ἔγραψε δὲ καὶ ὁρισμὸν ὁ βασιλεὺς εἰς ὅλην τὴν βασιλείαν, ὅτι πάντες ἕνα Θεὸν νὰ προσκυνῶσι, τὸν Θεὸν τοῦ Δανιήλ. Ἀπὸ τότε λοιπὸν ἐγένετο ἐπίσημος ὁ Δανιὴλ εἰς τὴν Μηδίαν καὶ εἰς ὅλην τὴν βασιλείαν τοῦ Δαρείου, ὁμοίως καὶ οἱ Τρεῖς Παῖδες, οἱ συγγενεῖς τοῦ Προφήτου. Ἀλλὰ ταῦτα μὲν περὶ τούτου· πρέπον δὲ εἶναι νὰ εἴπωμεν, ὡς ἐν συντόμῳ καὶ διὰ τὰς ὁράσεις τὰς ὁποίας εἶδεν ὁ αὐτὸς Προφήτης, ἵνα μὴ γίνῃ ἐλλιπὴς ὁ λόγος μας.

Γράφει ὁ Προφήτης οὗτος Δανιήλ εἰς τὸ ζ’ κεφάλαιον τοῦ Βιβλίου αὐτοῦ, ὅτι είς τὸ πρῶπον ἔτος τῆς βασιλείας τοῦ βασιλέως Βαλτάσαρ εἶδε τὴν ἑξῆς ὀπτασίαν· ἔπνεον εἰς τὴν θάλασσαν οἱ τέσσαρες ἄνεμοι τοῦ οὐρανοῦ ὁ Σάνηρος ἀπὸ ἀνατολῶν, ὁ Ζέφυρος ἐκ δυσμῶν, ὁ Βορρᾶς ἀπ’ ἄρκτου καὶ ὁ Νότος ἀπὸ τῆς μεσημβρίας καὶ ἰδοὺ ἐξῆλθον ἀπὸ τὴν θάλασσαν τέσσαρα θηρία μεγάλα, τὰ ὁποῖα ἦσαν διαφορετικὰ τὸ ἕνα ἀπὸ τὸ ἄλλο· καὶ τὸ μὲν ἕνα θηρίον ἦτο ὡς λέων θηλυκὸς καὶ εἶχε πτερὰ ὡς ἀετοῦ, ἐντὸς ὀλίγης δὲ ὥρας ἔπεσαν τὰ πτερά του καὶ αὐτὸ ἔλειψεν ἐκ τοῦ μέσου.


Ὑποσημειώσεις

[1] Οἱ Χαλδαῖοι ἦσαν ἀρχαῖος λαὸς κατοικὼν τὴν μεταξὺ τῶν ποταμῶν Τίγρητος καὶ Εὐφράτου ἐκτεινομένην χώραν καὶ δὴ ἀπὸ τῆς Βαβυλῶνος μέχρι τοῦ Περσικοῦ κόλπου, ἥτις καὶ ἐκ τοῦ ὀνόματος αὐτῶν ἀπεκλήθη, ἐπὶ τῆς ἐποχῆς των, Χαλδαία (ἄλλο τὸ θέμα τῆς Χαλδίας ἐπὶ τοῦ Εὐξείνου Πόντου μὲ πρωτεύουσαν τὴν Τραπεζούντα, ἓν ἐκ τῶν 29 θεμάτων εἰς τὰ ὁποῖα ἦτο διῃρημένη ἡ Βυζαντινὴ αὐτοκρατορία). Βραδύτερον, ὅταν ἡ Βαβυλὼν κατέστη πρωτεύουσα, ἡ Χαλδαία, ἡ Ἀσσυρία καὶ ἡ Μεσοποταμία ὠνομάζοντο κοινῶς Βαβυλωνία. Οἱ Χαλδαῖοι πρὸ τῆς ἐνσωματώσεώς των εἰς τὴν Βαβυλωνίαν ὑπῆρξαν κατ’ ἀρχὰς λαὸς νομαδικός, κατὰ τὴν ἱστορουμένην ὅμως ἐνταῦθα ἐποχὴν εἶχον ἐξελιχθῆ τόσον εἰς τὰ γράμματα, ὥστε ὑπερεῖχον κατὰ πολὺ τῶν ἄλλων Βαβυλωνιακῶν λαῶν καὶ τῶν πλησιοχώρων αὐτῶν. Ὁ Ναβουχοδονόσορ ἦτο Χαλδαῖος τὴν καταγωγήν, ἐπίσης ὁ Πατριάρχης Ἀβραὰμ Χαλδαῖος ἦτο.

[2] Ὁ σχῖνος αὐτὸς εἶναι δένδρον, ὁμοιάζων μὲ κουμαρέαν εἰς τὸ ὕψος, ἀναπτύσσεται δὲ εἰς τὰ παραθαλάσσια μέρη καὶ μάλιστα εἰς τὴν νῆσον Χίον, εἰς τὴν ὁποίαν εὑρίσκεται ἐν ἀφθονίᾳ· ἀπὸ τοῦτον παράγεται ἡ μαστίχη. Τὸ δένδρον τοῦτο εἶχον οἱ τότε ἄρχοντες εἰς τοὺς κήπους των διὰ στολισμὸν αὐτῶν.

[3] Πρίνος εἶναι τὸ πουρνάρι.

[4] Ἐπειδὴ εἶναι δυνατὸν νὰ γεννηθοῦν ἀπορίαι εἰς τὸν ἀναγνώστην, διὰ τὴν φαινομενικὴν ἀσυμφωνίαν τῶν ἐνταῦθα καὶ τῶν εἰς τὴν Ἁγίαν Γραφὴν (Βιβλίον Δανιὴλ) ἐκτιθεμένων, ἰδίᾳ ὡς πρὸς τὸ σημεῖον καθ’ ὃ ὁ Βαλτάσαρ ἀναφέρεται ὡς υἱὸς τοῦ Ναβουχοδονόσορος, σημειοῦμεν ἐνταῦθα τὰ ἑξῆς: Τὸν Ναβουχοδονόσορα ἀποθανόντα διεδέχθη ὁ υἱός του Εὐϊλμερωδὰχ (κατ’ ἄλλην γραφὴν Ἐβὶλ-Μεροδὰχ) καὶ τοῦτον ὁ ἐπὶ θυγατρὶ γαμβρός του Νιργάλ-σάρ-ουτσοὺρ (ὁ Νιγλίσαρος τοῦ Φλαβίου Ἰωσήπου). Τοῦτον διαδέχεται ὁ Ναβονίδης καὶ τοῦτον ὁ Βαλτάσαρ, ὅστις ὑπῆρξε καὶ ὁ τελευταῖος βασιλεὺς τῆς Βαβυλωνίας. Τὰ εἰς τὸ Βιβλίον τοῦ Δανιὴλ ἐκτιθέμενα δὲν ἔρχονται εἰς ἀντίθεσιν μὲ τὴν ἱστορίαν, διότι ἡ σημασία τῶν λέξεων πατὴρ καὶ υἱὸς ἐνταῦθα ἔχουν τὴν σημασίαν τοῦ πρόγονος καὶ ἀπόγονος. Ὁ Ναβουχοδονόσορ δηλαδὴ ὑπῆρξε πρόγονος (πατὴρ) τοῦ Βαλτάσαρ καὶ οὗτος ἀπόγονος (υἱὸς) ἐκείνου. Ἄλλωστε καὶ ἡμεῖς σήμερον πολλάκις μεταχειριζόμεθα τὴν λέξιν «πατέρες» μὲ τὴν σημασίαν τοῦ «πρόγονοι». Ταῦτα ὡς πρὸς τὴν πραγματικὴν σειρὰν διαδοχῆς τοῦ Ναβουχοδονόσορος, ἐκ τῆς ὁποίας καὶ ὁ συγγραφεὺς τοῦ παρόντος λόγου ἀφίσταται ὀλίγον εἴς τινα σημεῖα, παρασυρθεὶς ἀπὸ ἐσφαλμένας ἐξιστορίσεις ἐνίων ἰστορικῶν.

[5] Λέχοι ὀνομάζονται οἱ Ἑβραῖοι οἱ κατοικοῦντες τὰς ἀνατολικὰς χώρας τῆς Εὐρώπης, οἵτινες καὶ διατηροῦν ἰδιαίτερα ἔθιμα καὶ ἐμφάνισιν. Ἐπὶ Τουρκοκρατίας μάλιστα ἡ Πολωνία ἐκαλεῖτο Λεχία.

[6] Βαβυλὼν, ἡ ἀρχαιοτάτη μεγίστη καὶ ἱστορικὴ πόλις τῆς Μεσοποταμίας, ἔκειτο πρὸς νότον τῆς σημερινῆς Βαγδάτης πρωτευούσης τοῦ Ἰράκ, ἑκατέρωθεν τοῦ Εὐφράτου ποταμοῦ, ἀπέχει δὲ τῆς Ἱερουσαλὴμ περὶ τὰ 850 χ.λ.μ. κατ’ εὐθεῖαν πρὸς Ἀνατολάς. Ἐπὶ τῶν ἡμερῶν τοῦ Ἁγίου Ἰακώβου εἶχε περιέλθει εἰς τοὺς Πέρσας· σήμερον ἐλάχιστα αὐτῆς ἐρείπια σῴζονται.

[7] Τὸ ἱστορικὸν τοῦτο γεγονὸς ἔλαβε χώραν κατὰ τὸ ἔτος 536 π.Χ.

[8] Κατ’ ἄλλους ἀκριβεστέρους ὑπολογισμοὺς ὁ Ἅγιος οὗτος Προφήτης Δανιὴλ ἐκοιμήθη εἰς ἡλικίαν 88 ἐτῶν.

[9] Βλέπε σελ. 454 τοῦ ἀνὰ χεῖρας τόμου.