Τῇ Κυριακῇ πρὸ τῆς τοῦ ΧΡΙΣΤΟΥ ΓΕΝΝΗΣΕΩΣ, Ὑπόμνημα εἰς τὸν Προφήτην ΔΑΝΙΗΛ καὶ εἰς τοὺς ΤΡΕΙΣ ΠΑΙΔΑΣ.

Ἀφοῦ δὲ κατέστρεψεν ὁ Προφήτης τὸν νομιζόμενον θεὸν τῶν Βαβυλωνίων, ἐκεῖνοι πάλιν οἱ πεπλανημένοι, ἀντὶ νὰ προσκυνήσουν τὸν ἀληθῆ Θεόν, προσεκύνουν ἕνα δράκοντα μέγαν καὶ φοβερόν· ὁ δὲ δράκων, τὸν ὁποῖον ἀκούομεν πολλάκις εἰς τὴν Γραφήν, εἶναι μὲν εἰς τὴν ἀρχὴν ὄφις, τρεφόμενος δὲ καὶ παλαιούμενος γίνεται μέγας καὶ φοβερὸς καὶ ὀνομάζεται δράκων. Τοιοῦτον λοιπὸν δράκοντα προσεκύνουν οἱ Βαβυλώνιοι ὡς θεόν, ἀναγκαζόμενοι πρὸς τοῦτο ὑπὸ τοῦ νοητοῦ δράκοντος, τοῦ διαβόλου. Τὸν δράκοντα τοῦτον προσκυνῶν καὶ ὁ βασιλεὺς Κῦρος, εἶπε πρὸς τὸν Προφήτην· «Διατί δὲν προσκυνεῖς καὶ σύ, ὦ Δανιήλ, τοῦτον τὸν φοβερὸν θεόν; μήπως ἔχεις νὰ εἴπῃς καὶ διὰ τοῦτον, ὅτι εἶναι ἄψυχος; αὐτός ζῇ καὶ τρώγει». Λέγει πρὸς αὐτὸν ὁ Δανιήλ· «Ἐγώ, βασιλεῦ, Κύριον τὸν Θεόν μου προσκυνῶ καὶ αὐτὸν μόνον λατρεύω, διότι αὐτὸς εἶναι Θεὸς ζῶν· δός μοι ἐξουσίαν καὶ ἐγὼ δίχως σίδηρον καὶ ξύλον νὰ φονεύσω τὸν θεόν σας». Ἀπεκρίθη ὁ βασιλεύς· «κάμε καθὼς σοῦ ἀρέσει». Τότε ἔλαβεν ὁ Προφήτης πίσσαν, λίπος καὶ τρίχας καὶ ἐζύμωσεν αὐτὰ ὁμοῦ, ἔπειτα ἐποίησεν αὐτὰ ὡς ἄρτους, καὶ τὰ ἔρριψεν εἰς τὸ στόμα τοῦ θηρίου· καὶ μεθ’ ὥραν ἱκανὴν διερράγη ὁ δράκων. Ὁ δὲ Δανιὴλ ἀναγελάσας εἶπε· «Ἴδετε τοὺς θεούς σας». Οἱ Βαβυλώνιοι, ὡς ἤκουσαν ὅτι ἐφονεύθη ὁ θεὸς αὐτῶν, ἐθυμώθησαν κατὰ πολλὰ καὶ ὥρμησαν κατὰ τοῦ βασιλέως λέγοντες· «Ἔγινεν ὁ βασιλεὺς Ἰουδαῖος· διὰ τοῦτο τὸν θεόν μας Βὴλ κατέστρεψε, τοὺς ἱερεῖς κατέσφαξε καὶ τὸν δράκοντα ἐφόνευσεν». Εἶπον δὲ καὶ πρὸς τὸν βασιλέα· «Παράδωσον εἰς ἡμᾶς τὸν Δανιὴλ εἰδ’ ἄλλως βάλλομεν πῦρ εἰς τὸ παλάτιόν σου». Τότε ὁ βασιλεύς, φοβηθεὶς τὸν λαόν, παρέδωκεν εἰς αὐτοὺς τὸν Δανιήλ· ἐκεῖνοι δὲ ἐπῆγαν καὶ τὸν ἔρριψαν εἰς λάκκον τινά, εἰς τὸν ὁποῖον διετρέφοντο ἑπτὰ λέοντες βασιλικοί. Εἰς αὐτοὺς ἔδιδον καθ’ ἑκάστην ἡμέραν δύο ἀνθρώπους καταδίκους καὶ δύο πρόβατα· τότε ὅμως δὲν τοὺς ἔδωκαν τίποτε, διὰ νὰ πεινάσουν καὶ καταφάγουν τὸν Προφήτην. Ἀλλ’ ὁ Θεός, διὰ τὴν ἀρετὴν αὐτοῦ, ὄχι μόνον τοὺς λέοντας ἡμέρωσε καὶ δὲν τὸν ἔφαγον, διαμείναντα ἐκεῖ ἐπὶ ἕξ ἡμερονύκτια, ἀλλὰ καὶ ἄλλο μεγαλύτερον θαῦμα ᾠκονόμησε, τὸ ὁποῖον ἀκούσατε.

Τὸν καιρὸν ἐκεῖνο ἦτο ὁ Προφήτης Ἀββακοὺμ εἰς τὰ Ἱεροσόλυμα, εἶχε δὲ βράσει φαγητὸν καὶ ἔλαβε καὶ ἄρτον νὰ ὑπάγῃ εἰς τοὺς θεριστάς, εἰς τὸν ἀγρόν του. Προχωρῶν δὲ ἔξω τῆς πόλεως, ἰδοὺ ὑπήντησεν αὐτὸν Ἄγγελος Κυρίου, καὶ τοῦ λέγει· «Τὸ φαγητὸν αὐτὸ νὰ τὸ ὑπάγῃς εἰς τὸν Προφήτην Δανιὴλ εἰς τὴν Βαβυλῶνα, εἰς τὸν λάκκον τῶν λεόντων». Ἀπεκρίθη ὁ Ἀββακούμ· «Αὐθέντα, οὔτε τὴν Βαβυλῶνα εἶδον ποτέ, οὔτε τὸν λάκκκον τῶν λεόντων γνωρίζω ποῦ εἶναι».


Ὑποσημειώσεις

[1] Οἱ Χαλδαῖοι ἦσαν ἀρχαῖος λαὸς κατοικὼν τὴν μεταξὺ τῶν ποταμῶν Τίγρητος καὶ Εὐφράτου ἐκτεινομένην χώραν καὶ δὴ ἀπὸ τῆς Βαβυλῶνος μέχρι τοῦ Περσικοῦ κόλπου, ἥτις καὶ ἐκ τοῦ ὀνόματος αὐτῶν ἀπεκλήθη, ἐπὶ τῆς ἐποχῆς των, Χαλδαία (ἄλλο τὸ θέμα τῆς Χαλδίας ἐπὶ τοῦ Εὐξείνου Πόντου μὲ πρωτεύουσαν τὴν Τραπεζούντα, ἓν ἐκ τῶν 29 θεμάτων εἰς τὰ ὁποῖα ἦτο διῃρημένη ἡ Βυζαντινὴ αὐτοκρατορία). Βραδύτερον, ὅταν ἡ Βαβυλὼν κατέστη πρωτεύουσα, ἡ Χαλδαία, ἡ Ἀσσυρία καὶ ἡ Μεσοποταμία ὠνομάζοντο κοινῶς Βαβυλωνία. Οἱ Χαλδαῖοι πρὸ τῆς ἐνσωματώσεώς των εἰς τὴν Βαβυλωνίαν ὑπῆρξαν κατ’ ἀρχὰς λαὸς νομαδικός, κατὰ τὴν ἱστορουμένην ὅμως ἐνταῦθα ἐποχὴν εἶχον ἐξελιχθῆ τόσον εἰς τὰ γράμματα, ὥστε ὑπερεῖχον κατὰ πολὺ τῶν ἄλλων Βαβυλωνιακῶν λαῶν καὶ τῶν πλησιοχώρων αὐτῶν. Ὁ Ναβουχοδονόσορ ἦτο Χαλδαῖος τὴν καταγωγήν, ἐπίσης ὁ Πατριάρχης Ἀβραὰμ Χαλδαῖος ἦτο.

[2] Ὁ σχῖνος αὐτὸς εἶναι δένδρον, ὁμοιάζων μὲ κουμαρέαν εἰς τὸ ὕψος, ἀναπτύσσεται δὲ εἰς τὰ παραθαλάσσια μέρη καὶ μάλιστα εἰς τὴν νῆσον Χίον, εἰς τὴν ὁποίαν εὑρίσκεται ἐν ἀφθονίᾳ· ἀπὸ τοῦτον παράγεται ἡ μαστίχη. Τὸ δένδρον τοῦτο εἶχον οἱ τότε ἄρχοντες εἰς τοὺς κήπους των διὰ στολισμὸν αὐτῶν.

[3] Πρίνος εἶναι τὸ πουρνάρι.

[4] Ἐπειδὴ εἶναι δυνατὸν νὰ γεννηθοῦν ἀπορίαι εἰς τὸν ἀναγνώστην, διὰ τὴν φαινομενικὴν ἀσυμφωνίαν τῶν ἐνταῦθα καὶ τῶν εἰς τὴν Ἁγίαν Γραφὴν (Βιβλίον Δανιὴλ) ἐκτιθεμένων, ἰδίᾳ ὡς πρὸς τὸ σημεῖον καθ’ ὃ ὁ Βαλτάσαρ ἀναφέρεται ὡς υἱὸς τοῦ Ναβουχοδονόσορος, σημειοῦμεν ἐνταῦθα τὰ ἑξῆς: Τὸν Ναβουχοδονόσορα ἀποθανόντα διεδέχθη ὁ υἱός του Εὐϊλμερωδὰχ (κατ’ ἄλλην γραφὴν Ἐβὶλ-Μεροδὰχ) καὶ τοῦτον ὁ ἐπὶ θυγατρὶ γαμβρός του Νιργάλ-σάρ-ουτσοὺρ (ὁ Νιγλίσαρος τοῦ Φλαβίου Ἰωσήπου). Τοῦτον διαδέχεται ὁ Ναβονίδης καὶ τοῦτον ὁ Βαλτάσαρ, ὅστις ὑπῆρξε καὶ ὁ τελευταῖος βασιλεὺς τῆς Βαβυλωνίας. Τὰ εἰς τὸ Βιβλίον τοῦ Δανιὴλ ἐκτιθέμενα δὲν ἔρχονται εἰς ἀντίθεσιν μὲ τὴν ἱστορίαν, διότι ἡ σημασία τῶν λέξεων πατὴρ καὶ υἱὸς ἐνταῦθα ἔχουν τὴν σημασίαν τοῦ πρόγονος καὶ ἀπόγονος. Ὁ Ναβουχοδονόσορ δηλαδὴ ὑπῆρξε πρόγονος (πατὴρ) τοῦ Βαλτάσαρ καὶ οὗτος ἀπόγονος (υἱὸς) ἐκείνου. Ἄλλωστε καὶ ἡμεῖς σήμερον πολλάκις μεταχειριζόμεθα τὴν λέξιν «πατέρες» μὲ τὴν σημασίαν τοῦ «πρόγονοι». Ταῦτα ὡς πρὸς τὴν πραγματικὴν σειρὰν διαδοχῆς τοῦ Ναβουχοδονόσορος, ἐκ τῆς ὁποίας καὶ ὁ συγγραφεὺς τοῦ παρόντος λόγου ἀφίσταται ὀλίγον εἴς τινα σημεῖα, παρασυρθεὶς ἀπὸ ἐσφαλμένας ἐξιστορίσεις ἐνίων ἰστορικῶν.

[5] Λέχοι ὀνομάζονται οἱ Ἑβραῖοι οἱ κατοικοῦντες τὰς ἀνατολικὰς χώρας τῆς Εὐρώπης, οἵτινες καὶ διατηροῦν ἰδιαίτερα ἔθιμα καὶ ἐμφάνισιν. Ἐπὶ Τουρκοκρατίας μάλιστα ἡ Πολωνία ἐκαλεῖτο Λεχία.

[6] Βαβυλὼν, ἡ ἀρχαιοτάτη μεγίστη καὶ ἱστορικὴ πόλις τῆς Μεσοποταμίας, ἔκειτο πρὸς νότον τῆς σημερινῆς Βαγδάτης πρωτευούσης τοῦ Ἰράκ, ἑκατέρωθεν τοῦ Εὐφράτου ποταμοῦ, ἀπέχει δὲ τῆς Ἱερουσαλὴμ περὶ τὰ 850 χ.λ.μ. κατ’ εὐθεῖαν πρὸς Ἀνατολάς. Ἐπὶ τῶν ἡμερῶν τοῦ Ἁγίου Ἰακώβου εἶχε περιέλθει εἰς τοὺς Πέρσας· σήμερον ἐλάχιστα αὐτῆς ἐρείπια σῴζονται.

[7] Τὸ ἱστορικὸν τοῦτο γεγονὸς ἔλαβε χώραν κατὰ τὸ ἔτος 536 π.Χ.

[8] Κατ’ ἄλλους ἀκριβεστέρους ὑπολογισμοὺς ὁ Ἅγιος οὗτος Προφήτης Δανιὴλ ἐκοιμήθη εἰς ἡλικίαν 88 ἐτῶν.

[9] Βλέπε σελ. 454 τοῦ ἀνὰ χεῖρας τόμου.