Λόγος Α’. Εἰς τὴν Θείαν ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΙΝ τοῦ Κυρίου καὶ Θεοῦ καὶ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ἐκ τοῦ Θησαυροῦ τοῦ Δαμασκηνοῦ, ἄνευ τοῦ προοιμίου, ἐλαφρῶς διορθωθεὶς κατὰ τὴν φράσιν.

Ἤτοι, Χριστέ, ἐπειδὴ ἄρχεις εἰς τὸν οὐρανόν, καὶ βασιλεύεις εἰς τὴν γῆν, καὶ ἐπειδὴ εἶσαι Κύριος τοῦ ᾍδου, διὰ τοῦτο παρέστησαν εἰς σὲ ὁ μὲν Ἠλίας ἀπὸ τοὺς οὐρανούς, ὁ δὲ Μωϋσῆς ἀπὸ τὰ καταχθόνια, καὶ οἱ Ἀπόστολοι ἀπὸ τὴν γῆν.

Ἀκούσατε καὶ τὸ δέκατον τέταρτον ζήτημα αὐτὸ εἶναι διατί ἀπὸ τοὶς οὐρανοὺς ἦτο εἷς, ἀπὸ τὸν Ἅδην εἷς καὶ ἀπὸ τὴν γῆν τρεῖς. Καὶ λέγομεν εἰς αὐτό· τὰ ἐπίγεια σώματα οἱ φιλόσοφοι τὰ ὀνομάζουν τριχῇ διαστατά· λέγονται δὲ τριχῇ διαστατά, διότι ἔχουσι τρεῖς διαστάσεις, ἤτοι μῆκος, πλάτος καὶ βάθος, ὅπως ἓν σῶμα ἀνθρώπου, ἢ μία πέτρα, ἓν ξύλον ἔχει μάκρος, πλάτος καὶ βάθος. Τὰ οὐράνια ὅμως καὶ τὰ καταχθόνια, ἐπειδὴ δὲν ἔχουν οὔτε μάκρος, οὔτε πλάτος, οὔτε βάθος, διὰ τοῦτο τὰ ὀνομάζουν ἁπλᾶ καὶ μονοειδῆ. Ἐπειδὴ λοιπὸν ὁ οὐρανὸς καὶ ὁ ᾍδης δὲν δέχονται σώματα τριχῇ διαστατά, ἀλλὰ μόνον ψυχὰς ἁπλᾶς καὶ ἀσυνθέτους, ἡ δὲ γῆ δέχεται τὰ σώματα τὰ τριχῆ διαστατά, διὰ τοῦτο ἔλαβεν ὁ Χριστὸς ἀπὸ τὴν γῆν τρεῖς, ἀπὸ δὲ τὸν οὐρανὸν ἕνα καὶ ἀπὸ τὸν ᾍδην ὁμοίως ἕνα.

Δέκατον πέμπτον καὶ τελευταῖον ζήτημα εἶναι τὸ πῶς δὲν ἀναφέρεται οὐδαμοῦ ὅτι ἐφάνη καὶ τὸ Ἅγιον Πνεῦμα εἰς τὴν Μεταμόρφωσιν. Ἐπειδὴ δὲ ἔχει καὶ θεολογίαν τὸ ζήτημα, προσέξατε αὐτό, διότι εἶναι καὶ τελευταῖον. Ἐὰν ἡ Ἁγία Τριὰς εἶναι ἀχώριστος καὶ ἀδιαίρετος κατὰ τὴν φύσιν, καὶ ὁ μὲν Υἱὸς μετεμορφοῦτο, ὁ Πατὴρ ἐμαρτύρει, τὸ Πνεῦμα ποῦ ἦτο; Καὶ λέγει εἰς αὐτὸ ὁ Ἅγιος Ἀνδρέας ὁ Ἱεροσολυμίτης Ἀρχιεπίσκοπος Κρήτης εἰς τὸν λόγον του διὰ τὴν σημερινὴν ἑορτήν· «Νεφέλη τοιγαροῦν ἐστι φωτεινὴ κατὰ τὸν ἡμέτερον λόγον, ἐξ ἧς καὶ τοῦ Πατρὸς ἡ φωνὴ πρόεισι, τίς καὶ πόθεν ὁ μεταμορφούμενος διαπρυσίως κηρύττουσα, ἡ ἐπὶ τὸν Ἰορδάνην μικρὸν ἔμπροσθεν καταπτᾶσα περιστερά, τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον τὸ κατιὸν ἄνωθεν ἐν εἴδει περιστερᾶς, καὶ ἐλθὸν ἐπ’ αὐτὸν ἐκεῖνον τὸν βαπτιζόμενον», ἤτοι, ἐκείνη ἡ νεφέλη ἡ φωτεινή, ἥτις ἐφάνη, καὶ ἀπὸ τὴν ὁποίαν νεφέλην ἐξῆλθεν ἡ φωνὴ ἡ μαρτυρήσασα τὸν μεταμορφούμενον Χριστόν, ἦτο αὕτη ἡ ἰδία περιστερὰ ἥτις ἐφάνη εἰς τὴν βάπτισιν, καὶ ἔμεινεν εἰς τὸν Χριστόν, ὅταν ἐβαπτίζετο, δηλαδὴ τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον ἦτο ἡ νεφέλη.

Ἐὰν δὲ θέλῃς μαρτυρίαν βεβαιοτέραν, ἄκουε τοῦ Ἀποστόλου Παύλου λέγοντος ἐν τῇ Α’ πρὸς Κορινθίους ἐπιστολῇ· «Οὐ θέλω ὑμᾶς ἀγνοεῖν, ἀδελφοί, ὅτι οἱ πατέρες ἡμῶν πάντες ὑπὸ τὴν νεφέλην ἦσαν, καὶ πάντες διὰ τῆς θαλάσσης διῆλθον, καὶ πάντες εἰς τὸν Μωϋσῆν ἐβαπτίσαντο ἐν τῇ νεφέλῃ καὶ ἐν τῇ θαλάσσῃ» (Κορ. Α’, κεφ. ι’ 1).