Λόγος Α’. Εἰς τὴν Θείαν ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΙΝ τοῦ Κυρίου καὶ Θεοῦ καὶ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ἐκ τοῦ Θησαυροῦ τοῦ Δαμασκηνοῦ, ἄνευ τοῦ προοιμίου, ἐλαφρῶς διορθωθεὶς κατὰ τὴν φράσιν.

Ἄρχομαι λοιπὸν ἀπ’ ἐδῶ τὴν ὑπόθεσιν τῆς ἑορτῆς μὲ τοὺς λόγους τοῦ Εὐαγγελίου. Καὶ οἱ μὲν Ματθαῖος, Μάρκος καὶ Λουκᾶς, οἱ τρεῖς Εὐαγγελισταί, λέγουσιν οὕτω· καὶ πρῶτος ὁ Ματθαῖος· «Ἐλθὼν ὁ Ἰησοῦς εἰς τὰ μέρη Καισαρείας τῆς Φιλίππου, ἠρώτα τοὺς Μαθητὰς αὐτοῦ, λέγων· «Τίνα με λέγουσιν οἱ ἄνθρωποι εἶναι τὸν Υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου;». Οἱ δὲ εἶπον· «Οἱ μὲν Ἰωάννην τὸν Βαπτιστήν, ἄλλοι δὲ Ἠλίαν, ἕτεροι δὲ Ἱερεμίαν, ἢ ἕνα τῶν Προφητῶν». Λέγει αὐτοῖς· «Ὑμεῖς δὲ τίνα με λέγετε εἶναι»· Ἀποκριθεὶς δὲ Σίμων Πέτρος εἶπε· «Σὺ εἶ ὁ Χριστὸς ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ τοῦ ζῶντος».

Περιπατῶν ὁ Κύριος εἰς τὴν γῆν σωματικῶς, μετέβη καὶ ἕως τὰ μέρη τῆς Καισαρείας τοῦ Φιλίππου. Ἐπειδὴ δὲ πέντε Καισάρειαι ὑπάρχουν, τὴν δὲ Καισάρειαν, τὴν ὁποίαν ἀναφέρει τὸ Εὐαγγέλιον, τὴν ἔκτισεν ὁ Φίλιππος ὁ Μακεδών, διὰ τοῦτο ὠνομάζετο τοῦ Φιλίππου· εἰς αὐτῆς λοιπὸν τῆς Καισαρείας τὰ μέρη ἐλθὼν ὁ Ἰησοῦς ἠρώτησε τοὺς Μαθητάς του· «τίνα με λέγουσιν οἱ ἄνθρωποι εἶναι;». Ἐγνώριζεν ὁ Χριστὸς τίνα τὸν λέγουσιν, ἀλλ’ ἤθελε νὰ ἀκούσουν καὶ οἱ ἄλλοι Μαθηταὶ ἀπὸ τοῦ Πέτρου τὸ στόμα τίς εἶναι ὁ Χριστός· τοὺς ἠρώτησε λοιπὸν καὶ ἀπεκρίθησαν, ὅτι ἄλλοι λέγουσιν ὅτι εἶσαι ὁ Βαπτιστὴς Ἰωάννης. Ἀλλὰ πῶς ὁ Βαπτιστὴς Ἰωάννης ἦτο ὁ Χριστός, ἀφοῦ ὁ Ἰωάννης ἦτο ἀποκεφαλισμένος; Ἐνόμιζον οἱ ἄνθρωποι, ὅτι ὁ Βαπτιστὴς Ἰωάννης ἀνεστήθη, καθὼς τὸ λέγει καὶ τὸ Εὐαγγέλιον τοῦ αὐτοῦ Ματθαίου ὡς ἀπὸ στόματος τοῦ τετράρχου Ἡρώδου· «Οὗτός ἐστιν Ἰωάννης ὁ Βαπτιστής· αὐτὸς ἠγέρθη ἀπὸ νεκρῶν, καὶ διὰ τοῦτο αἱ δυνάμεις ἐνεργοῦσιν ἐν αὐτῷ».

Ὑπελάμβανον ὅθεν οἱ ἄνθρωποι ὅτι ἀνεστήθη ὁ Ἰωάννης· διὰ τοῦτο ἔλεγον τον Χριστὸν Ἰωάννην. Ἄλλοι πάλιν τον ἔλεγον Ἠλίαν· ἄλλοι Ἱερεμίαν· ἄλλοι ὡς ἕνα ἀπὸ τοὺς θαυμαστοὺς Προφήτας. Κακῶς ὅμως ὑπελάμβανον οἱ ἄνθρωποι τὸν Χριστὸν οὕτω. Διότι πότε ὁ Ἰωάννης ἀνέστησε νεκρὸν ὡς ὁ Χριστός; Πότε ὁ Ἠλίας ἰάτρευσε τυφλούς; Πότε ὁ Ἱερεμίας ἐθεράπευσε τοὺς χωλοὺς καὶ ἀσθενεῖς; Βλέπεις ὅτι κακῶς ὑπελάμβανον οἱ ἄνθρωποι διὰ τὸν Χριστόν; Τοὺς λέγει ὁ Χριστός· «ἀλλ’ ἐσεῖς τί λέγετε δι’ ἐμέ;». Ἀποκριθεὶς ὁ Πέτρος λέγει· «Ἐσὺ εἶσαι ὁ Χριστός, ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ τοῦ ζῶντος». Ὁ δὲ Ἰησοῦς εἶπεν αὐτῷ· «Μακάριος εἶ Σίμων βὰρ Ἰωνᾶ»· ἤτοι μακάριος εἶσαι σὺ Σίμων υἱὲ τοῦ Ἰωνᾶ. (Ἑβραϊστὶ υἱὸς ὀνομάζεται Βάρ, Ἰωνᾶς δὲ ἑρμηνεύεται περιστερά). Τοῦ εἶπε λοιπὸν ὁ Χριστός· μακάριος εἶσαι ἐσὺ Σίμων, υἱὲ τοῦ Ἰωνᾶ, «ὅτι σὰρξ καὶ αἷμα οὐκ ἀπεκάλυψέ σοι, ἀλλ’ ὁ Πατήρ μου ὁ ἐν τοῖς Οἰρανοῖς.