Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ ὁ Ὅσιος Πατὴρ ἡμῶν ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ ὁ Σιναΐτης, ὁ καὶ ἐν Ἁγίῳ Ὄρει ἀσκήσας ἐν εἰρήνῃ τελειοῦται.

Φαίνεται δηλαδὴ φύσις κυρίως νοερά, καθὼς ἦτο πρὸ τῆς παραβάσεως ὁ γενάρχης ἡμῶν Ἀδάμ, ὁ ὁποῖος, πρότερον μὲν ἦτο κεκαλυμμένος ἀπὸ τὴν Χάριν τοῦ ἀπείρου ἐκείνου φωτός, κατόπιν δέ, διὰ τὴν πικράν, ἀλλοίμονον, παράβασιν, ἐγυμνώθη ἀπὸ τὴν φωτεινὴν ἐκείνην δόξαν καὶ λάμψιν καὶ οὕτω ὁ πολύτιμος ἄνθρωπος ἐφάνη γυμνός».

Μοῦ εἶπεν ἀκόμη καὶ τοῦτο ὁ Ὅσιος· «Ὁ ἄνθρωπος ἐκεῖνος, ὅστις ἔφθασεν εἰς τοῦτο τὸ ὕψος διὰ μέσου τῆς κοπιώδους μελέτης καὶ τῆς νοερᾶς προσευχῆς καὶ εἶδε καθαρὰ καὶ ἐγνώρισε τὴν ἰδικήν του κατάστασιν, εἰς τὴν ὁποίαν ἦλθε μὲ τὴν Χάριν τοῦ Χριστοῦ, ἐκεῖνος εἶδε τὴν ἀνάστασιν. Ἄρα καὶ αὐτὴ ἡ ψυχή, ἥτις ἤθελε καθαρισθῆ μὲ τοιοῦτον τρόπον, ἠμπορεῖ νὰ λέγῃ ὁμοῦ μετὰ τοῦ θείου Παύλου· «Εἴτε ἐντὸς τοῦ σώματος, εἴτε ἐκτός, οὐκ οἶδα». Ὄχι δὲ μόνον τοῦτο, ἀλλὰ καὶ αὐτὴ ἡ ἰδία ἀπορεῖ καὶ ἐκπλήσσεται καὶ διὰ τοῦτο φωνάζει μὲ θαυμασμόν· «Ὤ βάθος πλούτου καὶ σοφίας καὶ γνώσεως Θεοῦ! ὡς ἀνεξερεύνητα τὰ κρίματα Αὐτοῦ καὶ ἀνεξιχνίαστοι αἱ ὁδοὶ Αὐτοῦ!» (Ρωμ. ια’ 33).

Ταῦτα εἶπεν εἰς ἐμὲ ὁ θειότατος ἐκεῖνος Πατήρ. Περὶ δὲ τῶν μαθητῶν αὐτοῦ, οἵτινες ἀνῆλθον εἰς τὸ ὕψος τῆς ἀρετῆς μὲ τὴν ὁδηγίαν τοῦ Ὁσίου, δὲν γνωρίζω πῶς νὰ διηγηθῶ, κατὰ τὴν ἀξίαν των καὶ καθὼς πρέπει, τοὺς ἀγῶνας των καὶ τὰς ἀρετάς των, διότι ὁ πρῶτος του μαθητὴς ἦτο ὁ μακάριος Γεράσιμος, ὅστις κατήγετο, ὡς προεῖπον, ἀπὸ τὴν Εὔριπον, ὅστις καὶ μετέπειτα ἔγινε μαθητὴς χρησιμώτατος καὶ λίαν ἀξιέπαινος τοῦ Ἁγιωτάτου Πατριάρχου Ἰσιδώρου, ἐπειδὴ ἐξ ἀρχῆς ἐδιδάχθη καλῶς παρὰ τοῦ θείου Γρηγορίου τὴν ἀρετὴν καὶ τὴν πολιτείαν, ἥτις ἁρμόζει εἰς τοὺς Μοναχούς. Οὗτος λοιπὸν ὁ θαυμάσιος ἐμιμήθη τὸν παλαιὸν ἐκεῖνον Ὅσιον Γεράσιμον τὸν Ἰορδανίτην. Καθὼς δὲ ἐκεῖνος, ἀκολουθήσας τὸν δρόμον τῶν Ἀποστόλων, ἡμέρωσε καλῶς τὴν ἔρημον τοῦ Ἰορδάνου καὶ ἀνήγειρε τὰς σεβασμίας ἐκείνας μονάς, καθ’ ὅμοιον τρόπον καὶ ὁ νέος οὗτος Γεράσιμος ἐπολιτεύθη. Ἀφ’ οὗ δηλαδὴ ἐπληρώθη ὑπὸ τῆς θείας Χάριτος, φωτισθεὶς ἀπὸ τὸν Θεόν, μετέβη εἰς τὴν Ἑλλάδα, ὅπου ἐπισκεπτόμενος ἀποστολικῶς ὅλους τοὺς ἐκεῖ πεινῶντας καὶ διψῶντας ἀπὸ λόγον Θεοῦ, τοὺς ἐχόρτασεν ἀπὸ τὴν γλυκυτάτην διδασκαλίαν τῆς ἀρετῆς καὶ τοὺς ἐπλούτισεν, ὅσον ἦτο δυνατόν, μὲ τὸν αἰώνιον πλοῦτον τοῦ ἁγιασμοῦ καὶ τῆς εὐσεβείας.


Ὑποσημειώσεις

[1] Κλαζομεναί· ἀρχαία πόλις τῆς Μικρᾶς Ἀσίας ἐκτισμένη κατὰ τὸ ἥμισυ ἐπὶ τῆς ἠπειρωτικῆς ἀκτῆς τῆς χερσονήσου τῆς Ἐρυθραίας καὶ κατὰ τὸ ἕτερον ἥμισυ ἐπὶ ὁμωνύμου παρακειμένης νησίδος, μετὰ τῆς ὁποίας ἦτο συνδεδεμένη διὰ τριτόξου γεφυρωτοῦ κυματοθραύστου, τὸν ὁποῖον ᾠκοδόμησεν ὁ Μέγας Ἀλέξανδρος καὶ τοῦ ὁποίου ἐρείπια εἰσέτι σῴζονται. Ἔκειτο περὶ τὰ 40 χ.λ.μ. νοτιοδυτικῶς τῆς Σμύρνης, καὶ πλησίον τῆς θέσεως εἰς τὴν ὁποίαν εὑρίσκονται σήμερον τὰ Βουρλά. Αἱ Κλαζομεναὶ ὑπῆρξαν πατρὶς τοῦ διασήμου ἀρχαίου φιλοσόφου Ἀναξαγόρα, παρὰ ταῦτα ὅμως οἱ ἀρχαῖοι Κλαζομένιοι ἦσαν, ὡς φαίνεται, ὀνομαστοὶ διὰ τὴν χυδαιότητά των, ὡς ὑποδηλοῦται ἐκ τῆς γνωστῆς παροιμίας: «Ἔξεστι Κλαζομενίοις ἀσχημονεῖν». Κατὰ τοὺς Βυζαντινοὺς χρόνους ὑπῆρξεν ἕδρα Ἐπισκοπῆς ὑπὸ τὸν Μητροπολίτην Σμύρνης.

[2] Καλοὶ Λιμένες ὀνομάζεται λιμὴν ἢ κόλπος τῆς νοτίου πλευρᾶς τῆς Κρήτης, ἐπίνειον τυγχάνων τῆς ἀρχαίας πόλεως Λασαίας. Ἐκ τῶν Πράξεων τῶν Ἀποστόλων (κζʹ 8-44), πληροφορούμεθα ὅτι εἰς τὸν τόπον τοῦτον ἐπεθύμει νὰ παραχειμάσῃ ὁ Ἀπόστολος Παῦλος, κατὰ τὴν εἰς Ρώμην μετάβασίν του. Μὴ συμφωνούντων δὲ τῶν ναυτῶν, οἵτινες ἐπροτίμων νὰ πλεύσουν πρὸς ἕτερον λιμένα τῆς Κρήτης, Φοίνικα καλούμενον, ὡς ἀσφαλέστερον πρὸς παραχείμασιν καὶ ἀπειθήσαντες πρὸς τὸν Ἀπόστολον τοῦ Κυρίου, ἠνοίχθησαν εἰς τὸ πέλαγος καὶ παρασυρθέντες ὑπὸ τῶν ἀγρίων κυμάτων ἐκακοπάθησαν δεινῶς ἐπὶ 14 ἡμέρας, κατὰ δὲ τὴν τελευταίαν ἐξώκειλαν εἰς τὴν νῆσον Μελίτην (τὴν Μάλταν).

[3] Βλέπε περὶ τούτων εἰς τὴν ὑποσημείωσιν τῶν σελίδων 134-135.

[4] Τὸν συγγραφέα ἐννοεῖται τοῦ παρόντος Βίου ἁγιώτατον Πατριάρχην Κάλλιστον.

[5] Ὁ θεῖος οὗτος Ἰωσὴφ ἐπατριάρχευσε δὶς ἐν Κωνσταντινουπόλει κατὰ τὰ ἔτη 1267-1275 καὶ 1282-1283. Μετὰ τὴν πρώτην αὐτοῦ Πατριαρχείαν, ἧς παρῃτήθη διὰ τὴν λατινοφροσύνην τοῦ αὐτοκράτορος Μιχαὴλ Ηʹ τοῦ Παλαιολόγου, διεδέχθη αὐτὸν εἰς τὸν θρόνον ὁ γνωστὸς λατινόφρων Ἰωάννης ΙΑʹ ὁ Βέκκος (1275-1282), ὅστις καταδικασθεὶς ἐπὶ λατινοφροσύνῃ ἐξωρίσθη. Καὶ κατὰ τὴν δευτέραν ὅμως Πατριαρχείαν αὐτοῦ ὁ θεῖος Ἰωσήφ, μὴ ὑποφέρων τὰς ἔριδας τοῦ καιροῦ ἐκείνου, ἀπὸ τοὺς λατινόφρονας καὶ καθὸ ὑπέργηρος καὶ ἀσθενὴς παρητήθη ὀλίγον μετὰ τὴν ἐπάνοδόν του εἰς τὸν θρόνον καὶ ἀπεσύρθη εἰς τὸ Ἀσκητήριόν του, ὅπου ὁσίως πολιτευθεὶς ἐξεδήμησε πρὸς Κύριον.

[6] Ἡ Σωζόπολις ἢ Σωζούπολις εἶναι πόλις, τῆς Βουλγαρίας ἐπὶ τοῦ Εὐξείνου Πόντου. Πρὸ τῶν ἀνθελληνικῶν διωγμῶν εἶχε σημαντικὸν ἑλληνικὸν πληθυσμὸν καὶ ἦτο ἕδρα Μητροπόλεως, ἡ ὁποία διετηρήθη καὶ μετὰ τὴν ἵδρυσιν τῆς Βουλγαρικῆς ἐξαρχίας. Μετὰ τοὺς διωγμοὺς τοῦ ἑλληνικοῦ πληθυσμοῦ τῆς Ἀνατολικῆς Ρωμυλίας ὑπὸ τῶν Βουλγάρων ἡ Μητρόπολις αὐτὴ ἔπαυσεν ὑφισταμένη.

[7] Βλέπε περὶ τούτων ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῆς σελ. 134-135.

[8] Ἀλέξανδρος Ἰωάννης, ἢ Ἀλέξανδρος Αʹ βασιλεὺς τῶν Βουλγάρων (1333-1365), τῆς οἰκογενείας τῶν Ἀσάν. Διεξήγαγε μακροὺς πολέμους μετὰ τῶν Βυζαντινῶν.