ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ ὁ θεῖος Πατὴρ ἡμῶν ἐγεννήθη ἐν ἔτει ͵ασνε’ (1255) εἰς χωρίον τι τῆς Ἀσίας, ὀνομαζόμενον Κούκουλον, κείμενον πλησίον τῶν Κλαζομενῶν [1]. Οἱ γονεῖς του ἦσαν μὲν πλούσιοι καὶ ἔντιμοι, ἀλλὰ θεοσεβεῖς καὶ ἐνάρετοι. Ἀπὸ τούτους ἀνατραφεὶς ἐπιμελῶς, ἐδόθη εἰς διδασκάλους εὐσεβεῖς, ὑφ’ ὧν καὶ ἐδιδάχθη καλῶς τὰ θεῖα καὶ ἱερὰ Γράμματα. Κατ’ ἐκεῖνον τὸν καιρόν, βασιλεύοντος τοῦ μεγάλου Ἀνδρονίκου Β’ τοῦ Παλαιολόγου (1282-1328), τὸ γένος τῶν Ἀγαρηνῶν ἐνήργει ἐπιδρομὰς εἰς τὴν Ἀσίαν καὶ λεηλατοῦντες τὰ μέρη ἐκεῖνα, ἔπαιρνον ὡς δούλους ὅλους σχεδὸν τοὺς ἐκεῖ εὑρισκομένους Χριστιανούς. Μεταξὺ τούτων συνελήφθη καὶ ἐκρατήθη ὡς δοῦλος καὶ ὁ θεῖος οὗτος Γρηγόριος, καθὼς καὶ οἱ γονεῖς του καὶ οἱ ἀδελφοί του, οἱ ὁποῖοι, ἐν ᾧ μετεφέροντο εἰς τὴν Λαοδίκειαν, κατ’ οἰκονομίαν Θεοῦ ἔλαβον ἄδειαν ἀπὸ τοὺς βαρβάρους καὶ μετέβησαν εἰς τὴν Ἐκκλησίαν τῶν Λαοδικέων ἐν ὥρᾳ θείας Λειτουργίας.
Ἐπειδὴ δὲ οἱ ἐντόπιοι Χριστιανοὶ εἶδον τούτους, ὅτι ἵσταντο μὲ πολλὴν εὐλάβειαν καὶ ἔψαλλον μὲ ρυθμὸν καλὸν καὶ μέλος, ὡς νὰ ἦσαν καλῶς γεγυμνασμένοι εἰς τὴν μουσικήν, θαυμάσαντες διὰ τὴν εὐλάβειαν καὶ μελῳδίαν των, εὐθὺς μετὰ τὴν ἀπόλυσιν τῆς θείας Λειτουργίας μετέβησαν μετὰ προθυμίας εἰς τοὺς Ἀγαρηνοὺς καὶ ἀφοῦ ἐμέτρησαν πολλὰ ἀργυρᾶ νομίσματα, ἐλύτρωσαν αὐτοὺς ἀπὸ τὴν δουλείαν. Ἔπειτα ὁ θεῖος Γρηγόριος, μεταβὰς εἰς τὴν Κύπρον, μετ’ ὀλίγον καιρὸν ἐφάνη εἰς ὅλους ἄξιος ἀγάπης διὰ τὰς ἀρετάς του καὶ τὰ φυσικά του προτερήματα· διότι βλέποντες τὸ χαριέστατον ποόσωπόν του, τὸ ὁποῖον ἐφανέρωνε τὴν ἐσωτερικὴν κατάστασιν τῆς θείας αὐτοῦ ψυχῆς, τὴν σεμνότητα, τὸ σέβας καὶ τὴν εὐλάβειαν, τὴν ὁποίαν εἶχε πρὸς τὰ θεῖα, τὸν εἶχον εἰς μεγάλην ὑπόληψιν καὶ τιμήν.
Ἐν ᾧ δὲ ὁ σεβάσμιος Γρηγόριος διέτριβεν εἰς τὴν νῆσον ταύτην, ὁ Θεός ὅστις ἐγνώριζε τὸν πολὺν πόθον τῆς ἀρετῆς, τὸν ὁποῖον ἔτρεφε εἰς τὴν καρδίαν του, τοῦ ἔδειξεν ἐνάρετόν τινα Μοναχόν, ὅστις ἐκάθητο εἰς τὴν ἡσυχίαν, πρὸς τὸν ὁποῖον μετέβη εὐθὺς μετὰ χαρᾶς καὶ ἐνεδύθη παρὰ τούτου μοναχικὰ ἐνδύματα, γενόμενος οὕτω δόκιμος τῆς μοναδικῆς πολιτείας. Ἀφ’ οὗ δὲ ἡσύχασε μετ’ αὐτοῦ ὀλίγον καιρὸν καὶ συνανεστράφη πνευματικῶς, ἀνεχώρησε καὶ μετέβη εἰς τὸ Σίναιον ὄρος. Ἐκεῖ ἐκουρεύθη Μοναχὸς καὶ μετὰ τῆς κουρᾶς τῶν τριχῶν τῆς κεφαλῆς του ἔκοψε καὶ ὅλα τὰ θελήματα καὶ τὰς κινήσεις τῆς σαρκὸς καὶ ἐπροχώρησεν εἰς τὸν ἀγῶνα τῆς ἀσκήσεως μὲ μεγάλην γενναιότητα ψυχῆς.