Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ ὁ Ὅσιος Πατὴρ ἡμῶν ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ ὁ Σιναΐτης, ὁ καὶ ἐν Ἁγίῳ Ὄρει ἀσκήσας ἐν εἰρήνῃ τελειοῦται.

Ἀλλὰ παρ’ ὅλον ὅτι ἔγινε θησαυροφυλάκιον ὅλων τῶν ἀρετῶν, τόσον πολὺ ἠγάπησε τὴν ταπείνωσιν καὶ τὴν ὑπακοήν, ὥστε ἤθελε νὰ ὑπηρετῇ προθύμως, ὅσον ἦτο δυνατὸν εἰς αὐτόν, εἰς πᾶσαν ἀνάγκην ὄχι μόνον τὸν Προεστῶτα ἀλλὰ καὶ ὅλην τὴν ἀδελφότητα. Πρὸς τούτοις δὲν ηὐχαριστεῖτο πλήρως, ἂν δὲν ὑπηρέτει, ὡς δοῦλος, καὶ ὅλους τοὺς ξένους Μοναχούς, ὅσοι ἤρχοντο ἐκεῖ· διότι οὗτος πράγματι ἐφήρμοζε μὲ τὰ ἔργα, χωρὶς καμμίαν ὑπόκρισιν, τὴν ἐντολὴν τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, τὴν λέγουσαν· «Εἴ τις θέλει πρῶτος εἶναι, ἔστω πάντων ἔσχατος καὶ πάντων διάκονος» (Μάρκ. θ’ 35).

Ὅθεν διὰ τὰς ἀρετάς του ταύτας δὲν ὑπῆρχε κανείς, ὅστις νὰ μὴ ἐθαύμαζεν ἑξαιρετικῶς καὶ νὰ μὴ ἐπήνει τον θεῖον τοῦτον Μάρκον. Δὲν ὑπῆρχε κανείς, ὅστις βλέπων ἔστω καὶ διὰ μίαν καὶ μόνην φορὰν τὴν μορφήν του, ἥτις ἀπέπνεεν εὐωδίαν πνευματικήν, νὰ μὴ ἐλάμβανεν ἀπὸ αὐτὴν ἁγιασμὸν εἰς τὴν ψυχήν του καὶ νὰ μὴ εἶχε τοῦτον τὸν Ὅσιον παράδειγμα, ἵνα κατασταθῇ καὶ ἐκεῖνος ταπεινόφρων, ὅπως ὁ θεῖος Μάρκος, ὅστις καὶ ἀφοῦ ἔφθασεν εἰς γῆρας βαθὺ ἤθελε νὰ κάμῃ τὰς ἰδίας ἀσκήσεις μὲ πολλήν του χαράν, μὴ ὑπολογίζων καθόλου τὸ γῆρας του, ἢ ἀδυναμίαν, ἢ ἄλλην καμμίαν αἰτίαν, ἥτις νὰ τὸν ἠμπόδιζεν, ἀλλ’ ἔκαμνε πάντοτε μὲ προθυμίαν πᾶσαν διακονίαν, ἀκόμη καὶ τὴν τοῦ φρέατος, ἀπὸ τοῦ ὁποίου ἤντλει τὸ ὕδωρ καὶ τὴν τοῦ μαγειρείου καὶ πᾶσαν ἄλλην χωρὶς οὐδέποτε νὰ βαρυνθῇ καὶ νὰ ἀμελήσῃ. Ὁ δὲ πανάγαθος Κύριος, ὅστις μακαρίζει τοὺς ταπεινοὺς τῇ καρδίᾳ βλέπων τὴν τόσην ταπεινοφροσύνην του, τὸν ὕψωσεν εἰς τόσην δόξαν, ὥστε πλουσίως φωτισθεὶς ἀπὸ τὴν θείαν Χάριν, ἔγινε λαμπρότατον ὄργανον τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Διότι, ἐπιτυχὼν νὰ φθάσῃ εἰς τὸν ἀτάραχον καὶ ἥσυχον λιμένα καὶ νὰ ἑνώσῃ ὅλως διόλου τὴν ἔφεσίν του μὲ τὸν Θεόν, διελέγετο μόνος μὲ μόνον τὸν Θεὸν καὶ ηὐφραίνετο ἀνεκδιηγήτως ἀπὸ τὴν λαμπρότητα τοῦ Θεοῦ, μετέδιδε δὲ καὶ εἰς πολλοὺς ἄλλους μεγάλην ψυχικὴν ὠφέλειαν ἀπὸ τὴν διδασκαλίαν καὶ τὸν ἁγιασμόν, ὅστις ὑπῆρχεν εἰς αὐτόν.

Τὸ χάρισμα τοῦτο τοῦ μακαρίου Μάρκου ἐγνώρισα καὶ ἐγὼ ὁ ἴδιος προσωπικῶς ἀπὸ τὴν μακράν μας γνωριμίαν, καθόσον ἠξιώθην νὰ γίνω καὶ ἐγὼ συγκάτοικος καὶ ὁμοδίαιτος τούτου καὶ διὰ τῆς Χάριτος τοῦ Παναγίου Πνεύματος εἶχον πάντοτε τὸ αὐτὸ φρόνημα καὶ τὴν αὐτὴν γνώμην κατὰ πάντα μετ’ αὐτοῦ. Διότι ἐξ ἀρχῆς τῆς γνωριμίας ἡμῶν ἠγάπησα ὁλοψύχως καὶ ἐτίμησα μὲ κάθε σέβας καὶ εὐλάβειαν τὴν φιλίαν του.


Ὑποσημειώσεις

[1] Κλαζομεναί· ἀρχαία πόλις τῆς Μικρᾶς Ἀσίας ἐκτισμένη κατὰ τὸ ἥμισυ ἐπὶ τῆς ἠπειρωτικῆς ἀκτῆς τῆς χερσονήσου τῆς Ἐρυθραίας καὶ κατὰ τὸ ἕτερον ἥμισυ ἐπὶ ὁμωνύμου παρακειμένης νησίδος, μετὰ τῆς ὁποίας ἦτο συνδεδεμένη διὰ τριτόξου γεφυρωτοῦ κυματοθραύστου, τὸν ὁποῖον ᾠκοδόμησεν ὁ Μέγας Ἀλέξανδρος καὶ τοῦ ὁποίου ἐρείπια εἰσέτι σῴζονται. Ἔκειτο περὶ τὰ 40 χ.λ.μ. νοτιοδυτικῶς τῆς Σμύρνης, καὶ πλησίον τῆς θέσεως εἰς τὴν ὁποίαν εὑρίσκονται σήμερον τὰ Βουρλά. Αἱ Κλαζομεναὶ ὑπῆρξαν πατρὶς τοῦ διασήμου ἀρχαίου φιλοσόφου Ἀναξαγόρα, παρὰ ταῦτα ὅμως οἱ ἀρχαῖοι Κλαζομένιοι ἦσαν, ὡς φαίνεται, ὀνομαστοὶ διὰ τὴν χυδαιότητά των, ὡς ὑποδηλοῦται ἐκ τῆς γνωστῆς παροιμίας: «Ἔξεστι Κλαζομενίοις ἀσχημονεῖν». Κατὰ τοὺς Βυζαντινοὺς χρόνους ὑπῆρξεν ἕδρα Ἐπισκοπῆς ὑπὸ τὸν Μητροπολίτην Σμύρνης.

[2] Καλοὶ Λιμένες ὀνομάζεται λιμὴν ἢ κόλπος τῆς νοτίου πλευρᾶς τῆς Κρήτης, ἐπίνειον τυγχάνων τῆς ἀρχαίας πόλεως Λασαίας. Ἐκ τῶν Πράξεων τῶν Ἀποστόλων (κζʹ 8-44), πληροφορούμεθα ὅτι εἰς τὸν τόπον τοῦτον ἐπεθύμει νὰ παραχειμάσῃ ὁ Ἀπόστολος Παῦλος, κατὰ τὴν εἰς Ρώμην μετάβασίν του. Μὴ συμφωνούντων δὲ τῶν ναυτῶν, οἵτινες ἐπροτίμων νὰ πλεύσουν πρὸς ἕτερον λιμένα τῆς Κρήτης, Φοίνικα καλούμενον, ὡς ἀσφαλέστερον πρὸς παραχείμασιν καὶ ἀπειθήσαντες πρὸς τὸν Ἀπόστολον τοῦ Κυρίου, ἠνοίχθησαν εἰς τὸ πέλαγος καὶ παρασυρθέντες ὑπὸ τῶν ἀγρίων κυμάτων ἐκακοπάθησαν δεινῶς ἐπὶ 14 ἡμέρας, κατὰ δὲ τὴν τελευταίαν ἐξώκειλαν εἰς τὴν νῆσον Μελίτην (τὴν Μάλταν).

[3] Βλέπε περὶ τούτων εἰς τὴν ὑποσημείωσιν τῶν σελίδων 134-135.

[4] Τὸν συγγραφέα ἐννοεῖται τοῦ παρόντος Βίου ἁγιώτατον Πατριάρχην Κάλλιστον.

[5] Ὁ θεῖος οὗτος Ἰωσὴφ ἐπατριάρχευσε δὶς ἐν Κωνσταντινουπόλει κατὰ τὰ ἔτη 1267-1275 καὶ 1282-1283. Μετὰ τὴν πρώτην αὐτοῦ Πατριαρχείαν, ἧς παρῃτήθη διὰ τὴν λατινοφροσύνην τοῦ αὐτοκράτορος Μιχαὴλ Ηʹ τοῦ Παλαιολόγου, διεδέχθη αὐτὸν εἰς τὸν θρόνον ὁ γνωστὸς λατινόφρων Ἰωάννης ΙΑʹ ὁ Βέκκος (1275-1282), ὅστις καταδικασθεὶς ἐπὶ λατινοφροσύνῃ ἐξωρίσθη. Καὶ κατὰ τὴν δευτέραν ὅμως Πατριαρχείαν αὐτοῦ ὁ θεῖος Ἰωσήφ, μὴ ὑποφέρων τὰς ἔριδας τοῦ καιροῦ ἐκείνου, ἀπὸ τοὺς λατινόφρονας καὶ καθὸ ὑπέργηρος καὶ ἀσθενὴς παρητήθη ὀλίγον μετὰ τὴν ἐπάνοδόν του εἰς τὸν θρόνον καὶ ἀπεσύρθη εἰς τὸ Ἀσκητήριόν του, ὅπου ὁσίως πολιτευθεὶς ἐξεδήμησε πρὸς Κύριον.

[6] Ἡ Σωζόπολις ἢ Σωζούπολις εἶναι πόλις, τῆς Βουλγαρίας ἐπὶ τοῦ Εὐξείνου Πόντου. Πρὸ τῶν ἀνθελληνικῶν διωγμῶν εἶχε σημαντικὸν ἑλληνικὸν πληθυσμὸν καὶ ἦτο ἕδρα Μητροπόλεως, ἡ ὁποία διετηρήθη καὶ μετὰ τὴν ἵδρυσιν τῆς Βουλγαρικῆς ἐξαρχίας. Μετὰ τοὺς διωγμοὺς τοῦ ἑλληνικοῦ πληθυσμοῦ τῆς Ἀνατολικῆς Ρωμυλίας ὑπὸ τῶν Βουλγάρων ἡ Μητρόπολις αὐτὴ ἔπαυσεν ὑφισταμένη.

[7] Βλέπε περὶ τούτων ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῆς σελ. 134-135.

[8] Ἀλέξανδρος Ἰωάννης, ἢ Ἀλέξανδρος Αʹ βασιλεὺς τῶν Βουλγάρων (1333-1365), τῆς οἰκογενείας τῶν Ἀσάν. Διεξήγαγε μακροὺς πολέμους μετὰ τῶν Βυζαντινῶν.