Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ ὁ Ὅσιος Πατὴρ ἡμῶν ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ ὁ Σιναΐτης, ὁ καὶ ἐν Ἁγίῳ Ὄρει ἀσκήσας ἐν εἰρήνῃ τελειοῦται.

Ὅθεν, ὅπου καὶ ἂν εὑρισκόμεθα, ἐμέναμεν πάντοτε ἡνωμένοι ὁ εἷς μετὰ τοῦ ἄλλου. Ἕκαστος δὲ ἐξ ἡμῶν ἐφύλαττε τὴν ἐνθύμησιν τοῦ ἄλλου καθαρὰν μὲ πόθον πολύν, κρατοῦντες αὐτὴν εἰς τὸν νοῦν μας πάντοτε. Ἀλλ’ ὁ μακάριος Μάρκος τόσον ἐδοξάσθη παρὰ Θεοῦ καὶ καθ’ ἑκάστην ἐλάμβανε προσθήκην νέας δόξης, μὲ τὰς δωρεὰς καὶ τὴν φώτισιν τῆς ὁποίας ἠξιοῦτο παρ’ Αὐτοῦ, ὥστε νὰ εἶναι ἀδύνατον τὰ διηγηθῶ περὶ τούτων καθὼς πρέπει. Ἂς εἴπω λοιπὸν καὶ δι’ ἄλλους μαθητὰς τοῦ Ἁγίου, καὶ μάλιστα διὰ τὸν ἀξιέπαινον Ἰάκωβον, τὸν εὐλογημένον Ἀαρὼν καὶ τὸν μακάριον Κλήμεντα καὶ ἄλλους τινάς, διότι ἀδύνατον εἶναι νὰ εἴπω δι’ ὅλους.

Ὁ θεῖος Ἰάκωβος μὲ τὰς διδασκαλίας καὶ τὴν ὁδηγίαν τοῦ θείου Γρηγορίου εἰς τόσον ὕψος ἀρετῆς ἔφθασεν, ὥστε ἠξιώθη νὰ λάβῃ καὶ τὸ ἀξίωμα τῆς Ἀρχιερωσύνης, γενόμενος Ἐπίσκοπος Σερβίων, ὀλίγον δὲ μετὰ τὸν Ἰάκωβον ἦλθεν εἰς τὸ Ἅγιον Ὄρος καὶ ὁ Ἀαρών, τὸν ὁποῖον ἐδέχθη ὁ Ὅσιος ἀπὸ εὐσπλαγχνίαν, διότι ἦτο τυφλός. Ἐδιδάχθη λοιπὸν ἀπὸ αὐτὸν ὁ Ἀαρών, ὅτι ὁ Θεὸς διὰ τὴν ἄκραν του ἀγαθότητα ἔγινεν ἄνθρωπος, ἵνα ἀνακαλέσῃ τὸν προπάτορα ἡμῶν Ἀδάμ, ὅστις ἐξέπεσε διὰ τὴν παράβασιν καὶ ἐλευθερώνων τοῦτον ἀπὸ τὴν τυραννίαν τοῦ διαβόλου, τὸν ἔφερε πάλιν εἰς τὴν πρώτην του εὐγένειαν, ἀναστήσας αὐτὸν ἀπὸ τὴν φθορὰν τοῦ θανάτου καὶ ὅτι ἡ τύφλωσις τῶν ὀφθαλμῶν τοῦ σώματος ὄχι μόνον καθαρίζει τοὺς ὀφθαλμοὺς τῆς ψυχῆς, ἀλλὰ χαρίζει καὶ φῶς αἰώνιον εἰς ἐκείνους, οἵτινες τὴν ὑποφέρουν ἀγογγύστως καὶ ἐλπίζουν ἀδιστάκτως εἰς τὸν Θεόν. Ὅταν δὲ ἡμεῖς, μὲ τὴν βοήθειαν καὶ Χάριν τοῦ Θεοῦ, καθαρίσωμεν τὰς καρδίας μας διὰ μέσου τῆς θερμῆς προσευχῆς καὶ τῆς ἀκαταπαύστου δεήσεως, τότε φωτίζεται ὁ νοῦς καὶ ἡ διάνοια ἡμῶν καὶ γίνονται εἰς τὴν ψυχὴν ὡς δύο ὀφθαλμοί. Ὅταν δὲ φωτισθοῦν καὶ ἀνοίξουν οἱ ὀφθαλμοὶ αὐτοὶ τῆς ψυχῆς μας, τότε ὁ κατὰ Θεὸν πνευματικὸς αὐτὸς ἄνθρωπος βλέπει φυσικῶς, καθὼς ἔβλεπε καὶ ὁ Ἀδὰμ πρὸ τῆς παραβάσεως.

Ταύτας τὰς νουθεσίας ἀκούων ὁ Ἀαρὼν καὶ καλὰς ἐφαρμόζων ταύτας παρεκάλει τὸν Θεὸν μὲ συντριβὴν καρδίας, λέγων οὕτω· «Κύριε ὁ Θεός μου, ὁ τὴν χαμαὶ συγκύπτουσαν ἀνορθώσας καὶ λόγῳ μόνῳ τὸν παράλυτον συσφίγξας καὶ τοὺς ὀφθαλμοὺς τοῦ τυφλοῦ διανοίξας· ἔπιδε ἐπ’ ἐμέ, τῇ ἀφάτῳ σου εὐσπλαγχνίᾳ καὶ τὴν συγκύπτουσαν ἀθλίαν ψυχήν μου μὴ ἐγκαταλείψῃς ἐν τῷ βορβόρῳ τῆς ἁμαρτίας καὶ τῷ λάκκῳ τῆς ἀπογνώσεως.


Ὑποσημειώσεις

[1] Κλαζομεναί· ἀρχαία πόλις τῆς Μικρᾶς Ἀσίας ἐκτισμένη κατὰ τὸ ἥμισυ ἐπὶ τῆς ἠπειρωτικῆς ἀκτῆς τῆς χερσονήσου τῆς Ἐρυθραίας καὶ κατὰ τὸ ἕτερον ἥμισυ ἐπὶ ὁμωνύμου παρακειμένης νησίδος, μετὰ τῆς ὁποίας ἦτο συνδεδεμένη διὰ τριτόξου γεφυρωτοῦ κυματοθραύστου, τὸν ὁποῖον ᾠκοδόμησεν ὁ Μέγας Ἀλέξανδρος καὶ τοῦ ὁποίου ἐρείπια εἰσέτι σῴζονται. Ἔκειτο περὶ τὰ 40 χ.λ.μ. νοτιοδυτικῶς τῆς Σμύρνης, καὶ πλησίον τῆς θέσεως εἰς τὴν ὁποίαν εὑρίσκονται σήμερον τὰ Βουρλά. Αἱ Κλαζομεναὶ ὑπῆρξαν πατρὶς τοῦ διασήμου ἀρχαίου φιλοσόφου Ἀναξαγόρα, παρὰ ταῦτα ὅμως οἱ ἀρχαῖοι Κλαζομένιοι ἦσαν, ὡς φαίνεται, ὀνομαστοὶ διὰ τὴν χυδαιότητά των, ὡς ὑποδηλοῦται ἐκ τῆς γνωστῆς παροιμίας: «Ἔξεστι Κλαζομενίοις ἀσχημονεῖν». Κατὰ τοὺς Βυζαντινοὺς χρόνους ὑπῆρξεν ἕδρα Ἐπισκοπῆς ὑπὸ τὸν Μητροπολίτην Σμύρνης.

[2] Καλοὶ Λιμένες ὀνομάζεται λιμὴν ἢ κόλπος τῆς νοτίου πλευρᾶς τῆς Κρήτης, ἐπίνειον τυγχάνων τῆς ἀρχαίας πόλεως Λασαίας. Ἐκ τῶν Πράξεων τῶν Ἀποστόλων (κζʹ 8-44), πληροφορούμεθα ὅτι εἰς τὸν τόπον τοῦτον ἐπεθύμει νὰ παραχειμάσῃ ὁ Ἀπόστολος Παῦλος, κατὰ τὴν εἰς Ρώμην μετάβασίν του. Μὴ συμφωνούντων δὲ τῶν ναυτῶν, οἵτινες ἐπροτίμων νὰ πλεύσουν πρὸς ἕτερον λιμένα τῆς Κρήτης, Φοίνικα καλούμενον, ὡς ἀσφαλέστερον πρὸς παραχείμασιν καὶ ἀπειθήσαντες πρὸς τὸν Ἀπόστολον τοῦ Κυρίου, ἠνοίχθησαν εἰς τὸ πέλαγος καὶ παρασυρθέντες ὑπὸ τῶν ἀγρίων κυμάτων ἐκακοπάθησαν δεινῶς ἐπὶ 14 ἡμέρας, κατὰ δὲ τὴν τελευταίαν ἐξώκειλαν εἰς τὴν νῆσον Μελίτην (τὴν Μάλταν).

[3] Βλέπε περὶ τούτων εἰς τὴν ὑποσημείωσιν τῶν σελίδων 134-135.

[4] Τὸν συγγραφέα ἐννοεῖται τοῦ παρόντος Βίου ἁγιώτατον Πατριάρχην Κάλλιστον.

[5] Ὁ θεῖος οὗτος Ἰωσὴφ ἐπατριάρχευσε δὶς ἐν Κωνσταντινουπόλει κατὰ τὰ ἔτη 1267-1275 καὶ 1282-1283. Μετὰ τὴν πρώτην αὐτοῦ Πατριαρχείαν, ἧς παρῃτήθη διὰ τὴν λατινοφροσύνην τοῦ αὐτοκράτορος Μιχαὴλ Ηʹ τοῦ Παλαιολόγου, διεδέχθη αὐτὸν εἰς τὸν θρόνον ὁ γνωστὸς λατινόφρων Ἰωάννης ΙΑʹ ὁ Βέκκος (1275-1282), ὅστις καταδικασθεὶς ἐπὶ λατινοφροσύνῃ ἐξωρίσθη. Καὶ κατὰ τὴν δευτέραν ὅμως Πατριαρχείαν αὐτοῦ ὁ θεῖος Ἰωσήφ, μὴ ὑποφέρων τὰς ἔριδας τοῦ καιροῦ ἐκείνου, ἀπὸ τοὺς λατινόφρονας καὶ καθὸ ὑπέργηρος καὶ ἀσθενὴς παρητήθη ὀλίγον μετὰ τὴν ἐπάνοδόν του εἰς τὸν θρόνον καὶ ἀπεσύρθη εἰς τὸ Ἀσκητήριόν του, ὅπου ὁσίως πολιτευθεὶς ἐξεδήμησε πρὸς Κύριον.

[6] Ἡ Σωζόπολις ἢ Σωζούπολις εἶναι πόλις, τῆς Βουλγαρίας ἐπὶ τοῦ Εὐξείνου Πόντου. Πρὸ τῶν ἀνθελληνικῶν διωγμῶν εἶχε σημαντικὸν ἑλληνικὸν πληθυσμὸν καὶ ἦτο ἕδρα Μητροπόλεως, ἡ ὁποία διετηρήθη καὶ μετὰ τὴν ἵδρυσιν τῆς Βουλγαρικῆς ἐξαρχίας. Μετὰ τοὺς διωγμοὺς τοῦ ἑλληνικοῦ πληθυσμοῦ τῆς Ἀνατολικῆς Ρωμυλίας ὑπὸ τῶν Βουλγάρων ἡ Μητρόπολις αὐτὴ ἔπαυσεν ὑφισταμένη.

[7] Βλέπε περὶ τούτων ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῆς σελ. 134-135.

[8] Ἀλέξανδρος Ἰωάννης, ἢ Ἀλέξανδρος Αʹ βασιλεὺς τῶν Βουλγάρων (1333-1365), τῆς οἰκογενείας τῶν Ἀσάν. Διεξήγαγε μακροὺς πολέμους μετὰ τῶν Βυζαντινῶν.