Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ ὁ Ὅσιος Πατὴρ ἡμῶν ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ ὁ Σιναΐτης, ὁ καὶ ἐν Ἁγίῳ Ὄρει ἀσκήσας ἐν εἰρήνῃ τελειοῦται.

Ἂν δὲ καὶ μοῦ παρήγγειλε νὰ μὴ κοινολογῶ τὰς ἀρετὰς καὶ τὰ προτερήματα, τὰ ὁποῖα τοῦ ἐχάρισεν ὁ Θεός, ὅμως ἐπειδὴ καὶ ὁ ἔπαινος τῶν Ἁγίων ἀναφέρεται εἰς τὸν Θεόν, διὰ τοῦτο ἔκρινα δίκαιον νὰ μὴ σιωπήσω καθόλου τὰ κατορθώματά του, τὰ ὁποῖα καὶ λέγονται καὶ ἀκούονται μὲ χαρὰν καὶ εὐχαρίστησιν καὶ παρακινοῦν ἐκείνους, οἵτινες τὰ ἀκροάζονται εἰς μίμησιν αὐτῶν. Διότι θέλων ποτὲ νὰ ἀναχωρήσῃ ὁ θεῖος Πατὴρ ἡμῶν Γρηγόριος καὶ νὰ ὑπάγῃ εἰς τὴν σεβασμίαν Λαύραν, τοιουτοτρόπως συνήνωσε πνευματικῶς ἡμᾶς τοὺς δύο τὸν ἕνα μὲ τὸν ἄλλον διὰ τῶν διδασκαλιῶν καὶ τῶν νουθεσιῶν του, ὥστε ἐφαίνετο ὅτι εἴχομεν καὶ οἱ δύο μίαν ψυχὴν εἰς δύο σώματα.

Μᾶς ἐπρόσταξε δὲ ὁ θεῖος Γρηγόριος νὰ μείνωμεν ἀχώριστοι ἕως τέλους. Ἀλλὰ καὶ κατὰ τὴν τελευταίαν στιγμὴν τῆς ἀναχωρήσεώς του μᾶς εἶπε πάρα πολλὰ καλά, κινούμενος πρὸς τοῦτο ἀπὸ τὴν εἰς αὐτὸν ἐνοικοῦσαν Χάριν τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Διότι, μᾶς εἶπεν, ἐὰν εὑρισκώμεθα οὕτως ἡνωμένοι, θέλομεν ἀξιωθῆ καὶ τῆς Βασιλείας τῶν οὐρανῶν. Ἡμεῖς δέ, κάμνοντες τὴν συνειθισμένην μετάνοιαν εἰς αὐτὸν καὶ λαβόντες τὴν εὐλογίαν του ὁμοῦ μὲ τὰς εὐχάς του, εἴμεθα ἡνωμένοι ὁ εἷς μετὰ τοῦ ἄλλου καὶ ἀχώριστοι, ἓν καὶ τὸ αὐτὸ αἰσθανόμενοι, φρονοῦντες καὶ πράττοντες. Ἡ φράσις «τοῦτο ἰδικόν μου» καὶ «τοῦτο ἰδικόν σου» δὲν γνωρίζομεν νὰ ἐλέχθη μεταξὺ ἡμῶν ἐπὶ ὁλοκλήρους εἴκοσι ὀκτὼ χρόνους ὅπου ἐμείναμεν μαζί. Ἀλλ’ ἐάν τις ἐκάλει τὸν Κάλλιστον, ἔβλεπεν εὐθὺς μετ’ αὐτοῦ καὶ τὸν Μάρκον καὶ ἐὰν ἐκάλει τὸν Μάρκον, ἔβλεπε συγχρόνως καὶ τὸν Κάλλιστον· εἰς τρόπον ὥστε, ὅλοι οἱ Πατέρες, οἵτινες κατῴκουν εἰς τὴν Σκῆτιν ἐκείνην, ἔστρεφον πρὸς ἡμᾶς τὰ βλέμματα διὰ τὴν καλὴν ὁμόνοιαν τὴν ὁποίαν εἴχομεν μὲ τὴν Χάριν τοῦ Χριστοῦ καὶ εἶχον ἡμᾶς ὡς ἐπαινετὸν παράδειγμα. Ἂν δὲ τυχὸν καμμίαν φοράν, ἀπὸ φθόνον τοῦ διαβόλου, ἠγείρετο μεταξύ τινων ἐξ αὐτῶν φιλονικεία καὶ διχόνοια, ἐνεθυμοῦντο πολλάκις τὸ ἰδικόν μας θεάρεστον παράδειγμα διὰ νὰ εἰρηνεύουν.

Μετὰ ταῦτα, δὲν γνωρίζω πῶς, συνέβη εἰς τὸν Μάρκον σωματική τις ἀσθένεια. Ὅθεν μετέβημεν εἰς τὴν ἱερὰν Λαύραν, πρὸς θεραπείαν τοῦ πάθους του. Βλέποντες δὲ οἱ ἐκεῖ Πατέρες τὴν πολλὴν αὐτοῦ ἀρετήν, δὲν τὸν ἄφησαν νὰ ἀναχωρήσῃ ἐκεῖθεν, θεωροῦντες τὴν στέρησίν του ὡς ζημίαν ἀνεπανόρθωτον. Ἐγὼ δέ, τοῦ Θεοῦ βοηθοῦντος, μετέβην εἰς τὴν σεβασμίαν Μονὴν τῶν Ἰβήρων. Τότε ἐφάνη εἴς τινας, ὅτι ἐχωρίσθημεν ὁ εἷς ἀπὸ τὸν ἄλλον. Ὅμως φαινομενικῶς ἐχωρίσθημεν, κατὰ τὰ σώματα καὶ κατὰ τὸν τόπον, ἀλλὰ κατὰ τὴν ψυχὴν εἴμεθα ὡς πάντοτε ἡνωμένοι διὰ τῆς Χάριτος τοῦ Θεοῦ, ἥτις συνδέει καὶ συγκρατεῖ τὰ καλά.


Ὑποσημειώσεις

[1] Κλαζομεναί· ἀρχαία πόλις τῆς Μικρᾶς Ἀσίας ἐκτισμένη κατὰ τὸ ἥμισυ ἐπὶ τῆς ἠπειρωτικῆς ἀκτῆς τῆς χερσονήσου τῆς Ἐρυθραίας καὶ κατὰ τὸ ἕτερον ἥμισυ ἐπὶ ὁμωνύμου παρακειμένης νησίδος, μετὰ τῆς ὁποίας ἦτο συνδεδεμένη διὰ τριτόξου γεφυρωτοῦ κυματοθραύστου, τὸν ὁποῖον ᾠκοδόμησεν ὁ Μέγας Ἀλέξανδρος καὶ τοῦ ὁποίου ἐρείπια εἰσέτι σῴζονται. Ἔκειτο περὶ τὰ 40 χ.λ.μ. νοτιοδυτικῶς τῆς Σμύρνης, καὶ πλησίον τῆς θέσεως εἰς τὴν ὁποίαν εὑρίσκονται σήμερον τὰ Βουρλά. Αἱ Κλαζομεναὶ ὑπῆρξαν πατρὶς τοῦ διασήμου ἀρχαίου φιλοσόφου Ἀναξαγόρα, παρὰ ταῦτα ὅμως οἱ ἀρχαῖοι Κλαζομένιοι ἦσαν, ὡς φαίνεται, ὀνομαστοὶ διὰ τὴν χυδαιότητά των, ὡς ὑποδηλοῦται ἐκ τῆς γνωστῆς παροιμίας: «Ἔξεστι Κλαζομενίοις ἀσχημονεῖν». Κατὰ τοὺς Βυζαντινοὺς χρόνους ὑπῆρξεν ἕδρα Ἐπισκοπῆς ὑπὸ τὸν Μητροπολίτην Σμύρνης.

[2] Καλοὶ Λιμένες ὀνομάζεται λιμὴν ἢ κόλπος τῆς νοτίου πλευρᾶς τῆς Κρήτης, ἐπίνειον τυγχάνων τῆς ἀρχαίας πόλεως Λασαίας. Ἐκ τῶν Πράξεων τῶν Ἀποστόλων (κζʹ 8-44), πληροφορούμεθα ὅτι εἰς τὸν τόπον τοῦτον ἐπεθύμει νὰ παραχειμάσῃ ὁ Ἀπόστολος Παῦλος, κατὰ τὴν εἰς Ρώμην μετάβασίν του. Μὴ συμφωνούντων δὲ τῶν ναυτῶν, οἵτινες ἐπροτίμων νὰ πλεύσουν πρὸς ἕτερον λιμένα τῆς Κρήτης, Φοίνικα καλούμενον, ὡς ἀσφαλέστερον πρὸς παραχείμασιν καὶ ἀπειθήσαντες πρὸς τὸν Ἀπόστολον τοῦ Κυρίου, ἠνοίχθησαν εἰς τὸ πέλαγος καὶ παρασυρθέντες ὑπὸ τῶν ἀγρίων κυμάτων ἐκακοπάθησαν δεινῶς ἐπὶ 14 ἡμέρας, κατὰ δὲ τὴν τελευταίαν ἐξώκειλαν εἰς τὴν νῆσον Μελίτην (τὴν Μάλταν).

[3] Βλέπε περὶ τούτων εἰς τὴν ὑποσημείωσιν τῶν σελίδων 134-135.

[4] Τὸν συγγραφέα ἐννοεῖται τοῦ παρόντος Βίου ἁγιώτατον Πατριάρχην Κάλλιστον.

[5] Ὁ θεῖος οὗτος Ἰωσὴφ ἐπατριάρχευσε δὶς ἐν Κωνσταντινουπόλει κατὰ τὰ ἔτη 1267-1275 καὶ 1282-1283. Μετὰ τὴν πρώτην αὐτοῦ Πατριαρχείαν, ἧς παρῃτήθη διὰ τὴν λατινοφροσύνην τοῦ αὐτοκράτορος Μιχαὴλ Ηʹ τοῦ Παλαιολόγου, διεδέχθη αὐτὸν εἰς τὸν θρόνον ὁ γνωστὸς λατινόφρων Ἰωάννης ΙΑʹ ὁ Βέκκος (1275-1282), ὅστις καταδικασθεὶς ἐπὶ λατινοφροσύνῃ ἐξωρίσθη. Καὶ κατὰ τὴν δευτέραν ὅμως Πατριαρχείαν αὐτοῦ ὁ θεῖος Ἰωσήφ, μὴ ὑποφέρων τὰς ἔριδας τοῦ καιροῦ ἐκείνου, ἀπὸ τοὺς λατινόφρονας καὶ καθὸ ὑπέργηρος καὶ ἀσθενὴς παρητήθη ὀλίγον μετὰ τὴν ἐπάνοδόν του εἰς τὸν θρόνον καὶ ἀπεσύρθη εἰς τὸ Ἀσκητήριόν του, ὅπου ὁσίως πολιτευθεὶς ἐξεδήμησε πρὸς Κύριον.

[6] Ἡ Σωζόπολις ἢ Σωζούπολις εἶναι πόλις, τῆς Βουλγαρίας ἐπὶ τοῦ Εὐξείνου Πόντου. Πρὸ τῶν ἀνθελληνικῶν διωγμῶν εἶχε σημαντικὸν ἑλληνικὸν πληθυσμὸν καὶ ἦτο ἕδρα Μητροπόλεως, ἡ ὁποία διετηρήθη καὶ μετὰ τὴν ἵδρυσιν τῆς Βουλγαρικῆς ἐξαρχίας. Μετὰ τοὺς διωγμοὺς τοῦ ἑλληνικοῦ πληθυσμοῦ τῆς Ἀνατολικῆς Ρωμυλίας ὑπὸ τῶν Βουλγάρων ἡ Μητρόπολις αὐτὴ ἔπαυσεν ὑφισταμένη.

[7] Βλέπε περὶ τούτων ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῆς σελ. 134-135.

[8] Ἀλέξανδρος Ἰωάννης, ἢ Ἀλέξανδρος Αʹ βασιλεὺς τῶν Βουλγάρων (1333-1365), τῆς οἰκογενείας τῶν Ἀσάν. Διεξήγαγε μακροὺς πολέμους μετὰ τῶν Βυζαντινῶν.