Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ ὁ Ὅσιος Πατὴρ ἡμῶν ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ ὁ Σιναΐτης, ὁ καὶ ἐν Ἁγίῳ Ὄρει ἀσκήσας ἐν εἰρήνῃ τελειοῦται.

Βλέποντες οἱ ἄλλοι Πατέρες τὴν περιποίησιν, τὴν ὁποίαν προσέφερεν εἰς αὐτοὺς ὁ Πρῶτος τοῦ Ἁγίου Ὄρους καὶ ἀκούοντες τοὺς ἐπαίνους τοὺς ὁποίους ἔλεγε δι’ αὐτούς, ἐγνώρισαν τὴν ἀλήθειαν καὶ ἀπὸ τότε πλέον ὅλοι κοινῶς. Ἡσυχάζοντες καὶ Κοινοβιακοί, μὲ μεγάλην χαρὰν τῆς ψυχῆς των, εἶχον κοινὸν διδάσκαλον τὸν θεῖον Γρηγόριον. Ἕνεκεν ὅμως τοῦ πλήθους ἐκείνων, οἵτινες ἤρχοντο πρὸς αὐτόν, χάριν ὠφελείας, δὲν εὕρισκε καιρὸν νὰ ἡσυχάζῃ. Διὰ τοῦτο πολλάκις ἀπεσύρετο, ὡς ἀγαπῶν πολὺ τὴν ἡσυχίαν· καὶ πότε μὲν μετέβαινε πλησίον τῆς σεβασμίας Μονῆς τοῦ Ἁγίου Σίμωνος, εἰς τὴν ὁποίαν καὶ ἐκάθητο ὀλίγον, ἐπειδὴ ἡ ὁδός, ἡ ὁποία ὡδήγει ἐκεῖ, ἦτο δύσβατος καὶ ὡς ἐκ τούτου ἐδυσκολεύοντο νὰ πηγαίνουν πολλοὶ πρὸς αὐτόν, πότε δὲ εἰς τὴν τοποθεσίαν τὴν καλουμένην τοῦ Χρέντελη ἢ εἰς τὸ βαθύτατον λαγκάδι τὸ ὀνομαζόμενον τοῦ Τζεγρέα. Ἀλλὰ καὶ εἰς τοὺς ἐρημικοὺς αὐτοὺς τόπους ὅπου ἀπεσύρετο, ἔκτιζε καὶ κελλία παράμερα, εἰς τὰ ὁποῖα μετετοπίζετο συχνάκις διὰ νὰ ἀποφεύγῃ τοὺς πρὸς αὐτὸν ἐρχομένους. Διότι ἐπόθει πολὺ τὴν ἀναχώρησιν καὶ δὲν ἤθελεν οὐδ’ ἐπὶ στιγμὴν νὰ ἀποχωρισθῇ ἀπὸ τὴν θεωρίαν.

Τὶ δὲ συνέβη κατόπιν; Ἦλθεν αἴφνης τὸ βάρβαρον ἔθνος τῶν Ἀγαρηνῶν καὶ ἐλεηλάτει τὰ μέρη τοῦ Ἁγίου Ὄρους καὶ ἁρπάζοντες ὡς ὀρμαθὸν τοὺς ἀσκουμένους ἐκεῖ Μοναχούς, τοὺς ἔκαμνον δούλους. Ταῦτα λοιπὸν βλέπων ὁ Ὅσιος καὶ συλλογιζόμενος, ἀφ’ ἑνὸς τὰ πολλὰ κακά, τὰ ὁποῖα ὑπέστη, ὅτε συνελήφθη ὡς δοῦλος ἀπὸ τοὺς τοιούτους βαρβάρους καὶ ἀφ’ ἑτέρου ἐπειδὴ ἡ ταραχὴ ἐκείνη καὶ ὁ θόρυβος διεσκόρπιζε τὸν νοῦν του καὶ ἐτάραττε τὴν ἡσυχίαν του, ἀπεφάσισε νὰ ὑπάγῃ πάλιν εἰς τὸ Σινᾶ, διὰ νὰ ἡσυχάσῃ ἐπάνω εἰς τὴν Ἁγίαν Κορυφήν. Παραλαβὼν λοιπὸν μετ’ αὐτοῦ τοὺς προειρημένους μαθητάς του καὶ ἐμέ, μετέβημεν ὅλοι ὁμοῦ εἰς τὴν Θεσσαλονίκην. Μετὰ παρέλευσιν δὲ δύο μηνῶν, παραλαβὼν κρυφίως ἀπὸ ὅλους ἐμὲ μόνον μετά τινος ἄλλου Μοναχοῦ, εἰσήλθομεν εἰς πλοιάριον καὶ ἐπλεύσαμεν εἰς τὴν Χίον. Ἐκεῖ εὕρομεν Μοναχόν τινα, ὅστις ἤρχετο ἀπὸ τὴν Ἱερουσαλήμ, δὲν γνωρίζω δὲ τὶ εἶπεν ἐκεῖνος εἰς τὸν Ὅσιον καὶ ἐσταματήσαμεν τὸν δρόμον πρὸς τὸ Σινᾶ. Ὅθεν ἀναχωρήσαντες ἀπὸ τὴν Χίον μετέβημεν εἰς τὴν Μυτιλήνην, διατρίψαντες δὲ ἐπί τι διάστημα εἰς τὸ ἐν αὐτῇ ὄρος Λίβανον καὶ μὴ δυνηθέντες νὰ εὕρωμεν καὶ ἐκεῖ κατάστασιν ἡσυχίας, ἐφύγαμεν εἰς Κωνσταντινούπολιν, ὅπου λόγῳ τῆς σφοδρότητος τοῦ χειμῶνος ἐμείναμεν ἐπὶ ἓξ μῆνας εἰς γωνίαν τινὰ τῆς πόλεως ταύτης κεκρυμμένοι ὡς ξένοι.


Ὑποσημειώσεις

[1] Κλαζομεναί· ἀρχαία πόλις τῆς Μικρᾶς Ἀσίας ἐκτισμένη κατὰ τὸ ἥμισυ ἐπὶ τῆς ἠπειρωτικῆς ἀκτῆς τῆς χερσονήσου τῆς Ἐρυθραίας καὶ κατὰ τὸ ἕτερον ἥμισυ ἐπὶ ὁμωνύμου παρακειμένης νησίδος, μετὰ τῆς ὁποίας ἦτο συνδεδεμένη διὰ τριτόξου γεφυρωτοῦ κυματοθραύστου, τὸν ὁποῖον ᾠκοδόμησεν ὁ Μέγας Ἀλέξανδρος καὶ τοῦ ὁποίου ἐρείπια εἰσέτι σῴζονται. Ἔκειτο περὶ τὰ 40 χ.λ.μ. νοτιοδυτικῶς τῆς Σμύρνης, καὶ πλησίον τῆς θέσεως εἰς τὴν ὁποίαν εὑρίσκονται σήμερον τὰ Βουρλά. Αἱ Κλαζομεναὶ ὑπῆρξαν πατρὶς τοῦ διασήμου ἀρχαίου φιλοσόφου Ἀναξαγόρα, παρὰ ταῦτα ὅμως οἱ ἀρχαῖοι Κλαζομένιοι ἦσαν, ὡς φαίνεται, ὀνομαστοὶ διὰ τὴν χυδαιότητά των, ὡς ὑποδηλοῦται ἐκ τῆς γνωστῆς παροιμίας: «Ἔξεστι Κλαζομενίοις ἀσχημονεῖν». Κατὰ τοὺς Βυζαντινοὺς χρόνους ὑπῆρξεν ἕδρα Ἐπισκοπῆς ὑπὸ τὸν Μητροπολίτην Σμύρνης.

[2] Καλοὶ Λιμένες ὀνομάζεται λιμὴν ἢ κόλπος τῆς νοτίου πλευρᾶς τῆς Κρήτης, ἐπίνειον τυγχάνων τῆς ἀρχαίας πόλεως Λασαίας. Ἐκ τῶν Πράξεων τῶν Ἀποστόλων (κζʹ 8-44), πληροφορούμεθα ὅτι εἰς τὸν τόπον τοῦτον ἐπεθύμει νὰ παραχειμάσῃ ὁ Ἀπόστολος Παῦλος, κατὰ τὴν εἰς Ρώμην μετάβασίν του. Μὴ συμφωνούντων δὲ τῶν ναυτῶν, οἵτινες ἐπροτίμων νὰ πλεύσουν πρὸς ἕτερον λιμένα τῆς Κρήτης, Φοίνικα καλούμενον, ὡς ἀσφαλέστερον πρὸς παραχείμασιν καὶ ἀπειθήσαντες πρὸς τὸν Ἀπόστολον τοῦ Κυρίου, ἠνοίχθησαν εἰς τὸ πέλαγος καὶ παρασυρθέντες ὑπὸ τῶν ἀγρίων κυμάτων ἐκακοπάθησαν δεινῶς ἐπὶ 14 ἡμέρας, κατὰ δὲ τὴν τελευταίαν ἐξώκειλαν εἰς τὴν νῆσον Μελίτην (τὴν Μάλταν).

[3] Βλέπε περὶ τούτων εἰς τὴν ὑποσημείωσιν τῶν σελίδων 134-135.

[4] Τὸν συγγραφέα ἐννοεῖται τοῦ παρόντος Βίου ἁγιώτατον Πατριάρχην Κάλλιστον.

[5] Ὁ θεῖος οὗτος Ἰωσὴφ ἐπατριάρχευσε δὶς ἐν Κωνσταντινουπόλει κατὰ τὰ ἔτη 1267-1275 καὶ 1282-1283. Μετὰ τὴν πρώτην αὐτοῦ Πατριαρχείαν, ἧς παρῃτήθη διὰ τὴν λατινοφροσύνην τοῦ αὐτοκράτορος Μιχαὴλ Ηʹ τοῦ Παλαιολόγου, διεδέχθη αὐτὸν εἰς τὸν θρόνον ὁ γνωστὸς λατινόφρων Ἰωάννης ΙΑʹ ὁ Βέκκος (1275-1282), ὅστις καταδικασθεὶς ἐπὶ λατινοφροσύνῃ ἐξωρίσθη. Καὶ κατὰ τὴν δευτέραν ὅμως Πατριαρχείαν αὐτοῦ ὁ θεῖος Ἰωσήφ, μὴ ὑποφέρων τὰς ἔριδας τοῦ καιροῦ ἐκείνου, ἀπὸ τοὺς λατινόφρονας καὶ καθὸ ὑπέργηρος καὶ ἀσθενὴς παρητήθη ὀλίγον μετὰ τὴν ἐπάνοδόν του εἰς τὸν θρόνον καὶ ἀπεσύρθη εἰς τὸ Ἀσκητήριόν του, ὅπου ὁσίως πολιτευθεὶς ἐξεδήμησε πρὸς Κύριον.

[6] Ἡ Σωζόπολις ἢ Σωζούπολις εἶναι πόλις, τῆς Βουλγαρίας ἐπὶ τοῦ Εὐξείνου Πόντου. Πρὸ τῶν ἀνθελληνικῶν διωγμῶν εἶχε σημαντικὸν ἑλληνικὸν πληθυσμὸν καὶ ἦτο ἕδρα Μητροπόλεως, ἡ ὁποία διετηρήθη καὶ μετὰ τὴν ἵδρυσιν τῆς Βουλγαρικῆς ἐξαρχίας. Μετὰ τοὺς διωγμοὺς τοῦ ἑλληνικοῦ πληθυσμοῦ τῆς Ἀνατολικῆς Ρωμυλίας ὑπὸ τῶν Βουλγάρων ἡ Μητρόπολις αὐτὴ ἔπαυσεν ὑφισταμένη.

[7] Βλέπε περὶ τούτων ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῆς σελ. 134-135.

[8] Ἀλέξανδρος Ἰωάννης, ἢ Ἀλέξανδρος Αʹ βασιλεὺς τῶν Βουλγάρων (1333-1365), τῆς οἰκογενείας τῶν Ἀσάν. Διεξήγαγε μακροὺς πολέμους μετὰ τῶν Βυζαντινῶν.