Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ ὁ Ὅσιος Πατὴρ ἡμῶν ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ ὁ Σιναΐτης, ὁ καὶ ἐν Ἁγίῳ Ὄρει ἀσκήσας ἐν εἰρήνῃ τελειοῦται.

Ὅθεν χωρὶς οὐδεὶς νὰ ἀντιληφθῇ τίποτε, παρέλαβε μεθ’ ἑαυτοῦ μαθητήν του τινὰ καὶ εἰσελθὼν εἰς πλοιάριον ἐταξίδευσεν εἰς τὴν Ἀλεξανδρούπολιν. Ἔπειτα διὰ ξηρᾶς μετέβη πάλιν εἰς τὰ Παρόρια καὶ συναθροίσας πολλοὺς Μοναχούς, κατῴκησε προθύμως εἰς τὸ Κατακεκρυωμένον Ὄρος. Ἐκεῖ ὅμως ἔμενον λῃσταί, ἐπιδιδόμενοι ὅλως εἰς τὴν κλοπήν. Τοῦτο δὲ πᾶς τις ἔχων σῶον τὸν νοῦν δύναται νὰ ἐννοήσῃ ὅτι ἦτο ἔργον τοῦ πονηροῦ, ὅστις ἐφθόνει τὸ καλὸν καὶ ἐφοβεῖτο μήπως ὁ Ὅσιος κάμῃ τὴν ἔρημον ἐκείνην κατοικητήριον Μοναχῶν εἰς ὕμνον ἀκατάπαυστον τοῦ Θεοῦ, καθὼς καὶ πράγματι ἔγινε μὲ τὴν χάριν τοῦ Χριστοῦ, ὅπως τὸ βλέπομεν σήμερον, διότι ὄχι μόνον μεγάλη Λαύρα ὑπάρχει, τὴν ὁποίαν αὐτὸς συνέστησεν, ἀλλὰ καὶ ἄλλους Μοναχοὺς ἔφερε νὰ κατοικήσουν εἰς τὴν ἔρημον εἰς ἴδια Ἡσυχαστήρια, συγχρόνως δέ, μὲ τὴν εὐδοκίαν τοῦ Ἁγίου Θεοῦ τοῦ δοξάζοντος τὸν θεῖον ἄνδρα, ἐκτίσθησαν ἐκ θεμελίων καὶ ἄλλαι τρεῖς Λαῦραι εἰς τὸ σπήλαιον τῶν Μεσομηλίων καὶ εἰς τὴν τοποθεσίαν, τὴν καλουμένην Παίζουβαν, διὰ τὸ πλῆθος τῶν Μοναχῶν ὅπου συνηθροίσθη ἐκεῖ.

Ἀλλ’ ὁ τοῦ Θεοῦ ἄνθρωπος, ἔχων τὴν ἐλπίδα του εἰς τὸν Θεόν, δὲν ἐδειλίασεν οὐδόλως οὔτε ἐφοβήθη τὸν πειρασμὸν τῶν κλεπτῶν· ἀλλὰ συνέλαβε σκέψιν ἀγαθήν, τὴν ὁποίαν καὶ ἔφερεν εἰς πέρας διὰ μέσου τῶν Μοναχῶν, οἵτινες ἔγιναν ἐκεῖ μαθηταί του, ἦτο δὲ αὕτη ἡ ἑξῆς: Ἀνέφερεν εἰς τὸν βασιλέα τῶν Βουλγάρων Ἀλέξανδρον [8], ὅτι αὐτὸς ἀνεχώρησεν ἀπὸ τὸ Ἅγιον Ὄρος ἕνεκεν τῶν μεγάλων ἐπιδρομῶν, τὰς ὁποίας διενήργει ἐκεῖ τὸ βάρβαρον ἔθνος τῶν Ἀγαρηνῶν, ἐλθὼν δέ, ἵνα χάριν ἡσυχίας κατοικήσῃ εἰς τὴν ἔρημον ταύτην, εὗρε καὶ ἐκεῖ ἄλλον πειρασμόν, τὸν τῶν κλεπτῶν· «Διὰ τοῦτο καὶ ἐγώ, λέγει εἰς τὴν ἀναφοράν του, ἀκούων τὸ περίφημον ὄνομά σου καὶ ὅτι εἶσαι θεοσεβής, εὐλαβὴς καὶ ἐλεήμων καὶ ὅτι βοηθεῖς μὲ κάθε εὐεργεσίαν τοὺς ἔχοντας ἀνάγκην, σὲ παρακαλῶ μὲ τὴν φρόνησιν καὶ τὴν δύναμιν, τὴν ὁποίαν σοῦ ἐχάρισεν ὁ Θεός, νὰ ἐμποδίσῃς τὴν καταδρομὴν τῶν λῃστῶν».

Ὁ δὲ θαυμάσιος ἐκεῖνος βασιλεύς, ἐπειδὴ ἐξετίμα πολὺ, τὴν ἀρετὴν καὶ τοὺς ἐναρέτους, δεχθεὶς μετὰ χαρᾶς τοὺς λόγους τοῦ Ἁγίου, ἔστειλεν εὐθὺς καὶ ἔκτισεν ἐκ θεμελίων πύργον ἰσχυρὸν καὶ ὑψηλόν, Ἐκκλησίαν καὶ κελλία, καθὼς ἔπρεπε καὶ κατώγεα διὰ τὰ ζῷα καὶ βασιλικῶς οἰκονόμησε πάντα τὰ ἀπαιτούμενα, ὅπως μέχρι τῆς σήμερον καθορᾶται ἀπὸ τοὺς εκεῖ χάριν ψυχικῆς ὠφελείας καὶ προσκυνήσεως μεταβαίνοντας.


Ὑποσημειώσεις

[1] Κλαζομεναί· ἀρχαία πόλις τῆς Μικρᾶς Ἀσίας ἐκτισμένη κατὰ τὸ ἥμισυ ἐπὶ τῆς ἠπειρωτικῆς ἀκτῆς τῆς χερσονήσου τῆς Ἐρυθραίας καὶ κατὰ τὸ ἕτερον ἥμισυ ἐπὶ ὁμωνύμου παρακειμένης νησίδος, μετὰ τῆς ὁποίας ἦτο συνδεδεμένη διὰ τριτόξου γεφυρωτοῦ κυματοθραύστου, τὸν ὁποῖον ᾠκοδόμησεν ὁ Μέγας Ἀλέξανδρος καὶ τοῦ ὁποίου ἐρείπια εἰσέτι σῴζονται. Ἔκειτο περὶ τὰ 40 χ.λ.μ. νοτιοδυτικῶς τῆς Σμύρνης, καὶ πλησίον τῆς θέσεως εἰς τὴν ὁποίαν εὑρίσκονται σήμερον τὰ Βουρλά. Αἱ Κλαζομεναὶ ὑπῆρξαν πατρὶς τοῦ διασήμου ἀρχαίου φιλοσόφου Ἀναξαγόρα, παρὰ ταῦτα ὅμως οἱ ἀρχαῖοι Κλαζομένιοι ἦσαν, ὡς φαίνεται, ὀνομαστοὶ διὰ τὴν χυδαιότητά των, ὡς ὑποδηλοῦται ἐκ τῆς γνωστῆς παροιμίας: «Ἔξεστι Κλαζομενίοις ἀσχημονεῖν». Κατὰ τοὺς Βυζαντινοὺς χρόνους ὑπῆρξεν ἕδρα Ἐπισκοπῆς ὑπὸ τὸν Μητροπολίτην Σμύρνης.

[2] Καλοὶ Λιμένες ὀνομάζεται λιμὴν ἢ κόλπος τῆς νοτίου πλευρᾶς τῆς Κρήτης, ἐπίνειον τυγχάνων τῆς ἀρχαίας πόλεως Λασαίας. Ἐκ τῶν Πράξεων τῶν Ἀποστόλων (κζʹ 8-44), πληροφορούμεθα ὅτι εἰς τὸν τόπον τοῦτον ἐπεθύμει νὰ παραχειμάσῃ ὁ Ἀπόστολος Παῦλος, κατὰ τὴν εἰς Ρώμην μετάβασίν του. Μὴ συμφωνούντων δὲ τῶν ναυτῶν, οἵτινες ἐπροτίμων νὰ πλεύσουν πρὸς ἕτερον λιμένα τῆς Κρήτης, Φοίνικα καλούμενον, ὡς ἀσφαλέστερον πρὸς παραχείμασιν καὶ ἀπειθήσαντες πρὸς τὸν Ἀπόστολον τοῦ Κυρίου, ἠνοίχθησαν εἰς τὸ πέλαγος καὶ παρασυρθέντες ὑπὸ τῶν ἀγρίων κυμάτων ἐκακοπάθησαν δεινῶς ἐπὶ 14 ἡμέρας, κατὰ δὲ τὴν τελευταίαν ἐξώκειλαν εἰς τὴν νῆσον Μελίτην (τὴν Μάλταν).

[3] Βλέπε περὶ τούτων εἰς τὴν ὑποσημείωσιν τῶν σελίδων 134-135.

[4] Τὸν συγγραφέα ἐννοεῖται τοῦ παρόντος Βίου ἁγιώτατον Πατριάρχην Κάλλιστον.

[5] Ὁ θεῖος οὗτος Ἰωσὴφ ἐπατριάρχευσε δὶς ἐν Κωνσταντινουπόλει κατὰ τὰ ἔτη 1267-1275 καὶ 1282-1283. Μετὰ τὴν πρώτην αὐτοῦ Πατριαρχείαν, ἧς παρῃτήθη διὰ τὴν λατινοφροσύνην τοῦ αὐτοκράτορος Μιχαὴλ Ηʹ τοῦ Παλαιολόγου, διεδέχθη αὐτὸν εἰς τὸν θρόνον ὁ γνωστὸς λατινόφρων Ἰωάννης ΙΑʹ ὁ Βέκκος (1275-1282), ὅστις καταδικασθεὶς ἐπὶ λατινοφροσύνῃ ἐξωρίσθη. Καὶ κατὰ τὴν δευτέραν ὅμως Πατριαρχείαν αὐτοῦ ὁ θεῖος Ἰωσήφ, μὴ ὑποφέρων τὰς ἔριδας τοῦ καιροῦ ἐκείνου, ἀπὸ τοὺς λατινόφρονας καὶ καθὸ ὑπέργηρος καὶ ἀσθενὴς παρητήθη ὀλίγον μετὰ τὴν ἐπάνοδόν του εἰς τὸν θρόνον καὶ ἀπεσύρθη εἰς τὸ Ἀσκητήριόν του, ὅπου ὁσίως πολιτευθεὶς ἐξεδήμησε πρὸς Κύριον.

[6] Ἡ Σωζόπολις ἢ Σωζούπολις εἶναι πόλις, τῆς Βουλγαρίας ἐπὶ τοῦ Εὐξείνου Πόντου. Πρὸ τῶν ἀνθελληνικῶν διωγμῶν εἶχε σημαντικὸν ἑλληνικὸν πληθυσμὸν καὶ ἦτο ἕδρα Μητροπόλεως, ἡ ὁποία διετηρήθη καὶ μετὰ τὴν ἵδρυσιν τῆς Βουλγαρικῆς ἐξαρχίας. Μετὰ τοὺς διωγμοὺς τοῦ ἑλληνικοῦ πληθυσμοῦ τῆς Ἀνατολικῆς Ρωμυλίας ὑπὸ τῶν Βουλγάρων ἡ Μητρόπολις αὐτὴ ἔπαυσεν ὑφισταμένη.

[7] Βλέπε περὶ τούτων ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῆς σελ. 134-135.

[8] Ἀλέξανδρος Ἰωάννης, ἢ Ἀλέξανδρος Αʹ βασιλεὺς τῶν Βουλγάρων (1333-1365), τῆς οἰκογενείας τῶν Ἀσάν. Διεξήγαγε μακροὺς πολέμους μετὰ τῶν Βυζαντινῶν.