Διέταξε τότε ὁ Φαυστῖνος νὰ γυμνωθῇ ὁ Μάρτυς τῶν ἱματίων του, οἱ δὲ δορυφόροι ἐταλαιπώρουν τον νεανίαν σκληρῶς, ἐν ᾧ κήρυξ τις ἐφώναζε· «Θυσίασον, ἵνα ἀπελευθερωθῇς». Ἀλλ’ ὁ Ἅγιος Μάρτυς Θεόδουλος εἶπε πρὸς αὐτὸν διὰ τὰ κατ’ αὐτοῦ γενόμενα· «Τοῦ μὲν σώματος τὸν χιτῶνα εὐκόλως θὰ δυνηθῇς νὰ ἀφαρπάσῃς, τοῦ δὲ λογισμοῦ μου τὴν πίστιν πρὸς τὸν Θεόν μου δὲν θὰ δυνηθῇς νὰ καταστρέψῃς εἰς αἰῶνα τὸν ἅπαντα». Ταῦτα δὲ μετὰ παρρησίας λέγων καὶ οὐδόλως ἐπηρεαζόμενος ἀπὸ τὸν φόβον τῶν ἐπερχομένων συμφορῶν, ἀπεκάλει ἔτι περισσότερον τύραννον τὸν Μαξιμιανόν. Τότε ὁ Φαυστῖνος διέταξεν ἑτέρους τινὰς μὴ δυναμένους νὰ ὑποφέρουν τὴν σκληρότητα τῶν τιμωριῶν, νὰ γευθοῦν τὰ σφάγια τῆς θυσίας ἐνώπιον τοῦ βασανιζομένου Ἁγίου Μάρτυρος Θεοδούλου. Ἀλλ’ ὁ Θεόδουλος, βλέπων καὶ ὑφιστάμενος τὰ βασανιστήρια, εἶπε πρὸς τὸν ἡγεμόνα· «Ταῦτα μὲν τὰ βασανιστήρια εἶναι πράγματι μικρὰ καὶ ἄξια γέλωτος. Ἴσως ἐὰν εὕρισκες σκληρότερά τινα ἐναντίον ἡμῶν, νὰ ἠννόεις ὅτι ἡ συνοδία ἡμῶν εἶναι ἀρκετὰ γενναία καὶ ἱκανὴ νὰ ἐπικρατήσῃ τῶν τιμωριῶν ὑπὲρ τῆς εὐσεβείας».

Ὁ Φαυστῖνος ὅμως συνέχισεν· «Εἶναι ἀνάγκη σήμερον νὰ μᾶς ἀναπτύξῃς καὶ τὰς παρὰ τῶν Χριστιανῶν καλουμένας Γραφάς». Ἀποκριθεὶς τότε ὁ Μάρτυς εἶπεν· «Ἐὰν μὲν ἐπίστευσας τὴν εἰδωλολατρίαν ὡς ἀπάτην καὶ ἕνεκα τούτου σκέπτεσαι καὶ ἐπιζητεῖς νὰ ἀκούσῃς τὰ ρήματα τῶν Προφητῶν καὶ τῶν Ἀποστόλων, τότε, ἀφοῦ ἐνδυναμώσῃς τὸν λογισμόν σου καὶ ἐπιθυμήσῃς τὴν θεοσέβειαν, ἐγὼ θὰ εἶμαι ἕτοιμος νὰ ἐκθέσω πάντα τὰ πρὸς τοῦτο συντείνοντα. Ἄλλως μὴ ἀναμένῃς ποτέ, ὅτι θέλω γίνει προδότης τῆς Χάριτος τοῦ Χριστοῦ καὶ Θεοῦ ἡμῶν». Ὁ δὲ ἡγεμὼν Φαυστῖνος εἶπε· «Μάθε, ὦ νεανία, ὅτι δὲν θὰ λυπηθῶ τὸ σῶμα σου ἀκρωτηριάζων αὐτὸ καὶ διὰ παντοίων τρόπων τιμωρῶν. Καὶ ὡς τροφὴν τῶν θηρίων θὰ σὲ ρίψω, ἐὰν ταχέως δὲν πράξῃς τὸ προσταττόμενον». Ὁ Θεόδουλος ἀπεκρίθη· «Εἶναι ἐπιτετραμμένον εἰς σὲ λυσσῶντα κατὰ τοῦ σώματός μου νὰ πράξῃς ὅσα θέλεις, ἐγὼ ὅμως οὐδόλως θέλω αἰσθανθῆ ταῦτα, ἔστω καὶ ἂν ἐφαρμόσῃς κατ’ ἐμοῦ σκληρότερα ἀπὸ ἐκεῖνα τὰ ὁποῖα ἀπειλεῖς».

Ταῦτα παρ’ ἀμφοτέρων ἐλέγοντο καὶ ὥρα πολλὴ παρήρχετο χωρὶς ὁ Θεόδουλος νὰ ἐνδώσῃ ὡς πρὸς τὴν ἀνάπτυξιν τῶν Γραφῶν, ἐν ᾧ ἀπὸ διάφορα σημεῖα προσερχόμενοι, ἄλλοι μὲν προσεπάθουν νὰ δελεάσουν τοῦτον διὰ δώρων, ἄλλοι δὲ νὰ καταπτοήσουν τοῦτον διὰ φόβου καὶ ἀπειλῶν.