Βίος (κατὰ πλάτος) καὶ πολιτεία τοῦ Ὁσίου Πατρὸς ἡμῶν ΝΙΚΗΤΑ Ἡγουμένου τῆς Μονῆς Μηδικίου.

Ἐπειδή, ὡς εἶναι γεγραμμένον· «Ἡ παιδεία Κυρίου ἀνοίγει μου τὰ ὦτα» (Ἡσ. ν’ 5) καὶ τούτου τοῦ Ὁσίου Νικήτα τὰς νοητὰς ἀκοὰς ἤνοιξε καὶ προσέθεσεν εἰς αὐτὸν οὖς. Ὅθεν πότε μὲν ἤκουεν ἐκ τῆς Βίβλου τῆς Γενέσεως τὸν Κύριον λέγοντα· «Ἔξελθε ἐκ τῆς γῆς σου καὶ τῆς συγγενείας σου» (Γεν. ιβ’ 1), ἄλλοτε δὲ ἐκ τοῦ Ἱεροῦ Εὐαγγελίου· «Εἴ τις ἔρχεται πρός με καὶ οὐ μισεῖ τὸν πατέρα ἑαυτοῦ καὶ τὴν μητέρα καὶ τὴν γυναῖκα καὶ τὰ τέκνα καὶ τοὺς ἀδελφοὺς καὶ τὰς ἀδελφάς, ἔτι δὲ καὶ τὴν ἑαυτοῦ ψυχήν, οὐ δύναταί μου μαθητὴς εἶναι» (Λουκ. ιδ’ 26) καὶ ἄλλοτε πάλιν τῶν Ἀποστόλων λεγόντων· «Κύριε, ἰδοὺ ἡμεῖς ἀφήκαμεν πάντα καὶ ἠκολουθήσαμέν σοι» (Λουκ. ιη’ 28). Σὺν τούτοις ἀνεμιμνήσκετο καὶ τοῦ πατρός του. Διὰ τοῦτο λοιπόν, ὅπως καὶ ἐκεῖνος, ἐγκαταλείψας τὰ πάντα, ἐπροτίμησε τὴν κατὰ Θεὸν πτωχείαν, οὕτω καὶ ὁ Ὅσιος οὗτος τὸν βίον περιεφρόνησεν, αἰσθανθεὶς αἴφνης τὴν φλόγα τοῦ θείου ἔρωτος καὶ διὰ τῆς φλογὸς ταύτης, ἀφοῦ ἐθερμάνθη, ἐγκατέλειψε πᾶσαν τὴν τοῦ οἴκου φροντίδα καὶ ἐπορεύθη ἔξω τῆς πόλεως ἄρας τὸν σταυρόν, καθὼς ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστὸς ὁδηγούμενος ἐπὶ τὸ Πάθος. Ἀνεπαύθη δὲ περὶ τὴν μεσημβρίαν εἴς τινα χείμαρρον κείμενον πλησίον τῆς πατρίδος του.

Ἐκεῖ εὑρὼν σπήλαιον, εἰς τὸ ὁποῖον κατῴκει Μοναχός τις ὀνόματι Στέφανος, ὅστις ἐπροτίμησε, μετὰ τὸν κοινοβιακόν, τον ἡσυχαστικὸν βίον, εἰς τοῦτον ἀνέθεσε πάντα τὰ καθ’ ἑαυτόν. Ἀσπασθεὶς δὲ τὴν μετ’ αὐτοῦ συναναστροφὴν καὶ συνοίκησιν, ἐδιδάχθη παρὰ τοῦ Γέροντος ὁποῖος πρέπει νὰ εἶναι ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος ἀποτάσσεται ἐκ τοῦ βίου καὶ τῶν φροντίδων καὶ τῶν περιπετειῶν αὐτοῦ. Ἀφοῦ δὲ ἐπί τινα καιρὸν ἔζησε μετὰ τοῦ Ἡσυχαστοῦ καὶ τὴν πρὸς τὰ καλὰ ἐπιθυμίαν ὁλονὲν καὶ περισσότερον ἐπεδείκνυεν, ἤκμαζε δὲ κατὰ τὴν νεότητα καὶ κατὰ τὸ πνεῦμα καὶ ἔβλεπεν ὁ Γέρων τοῦτον ὡς πρόθυμον ἐργάτην προσερχόμενον εἰς τὸν ἀμπελῶνα τοῦ Κυρίου αὐτοῦ ὁμοῦ μετὰ τῶν κατὰ τὴν πρώτην ὥραν προσερχομένων. Ἀλλὰ καὶ μετὰ τῶν κατὰ τὴν ἐνδεκάτην εἰσερχομένων πάλιν, μετ’ αὐτῶν συνεισερχόμενον, δὲν ἐφθόνησε, οὐδὲ ὡς φίλαυτος καὶ θέλων νὰ καλεῖται διδάσκαλος, ὑπεκρίνετο εἰς τὸν Ὅσιον, ἵνα τὸν ὑποτάξῃ. Ἀλλὰ συνεβούλευε πάντοτε εἰς αὐτὸν τὰ συντείνοντα εἰς τὴν σωτηρίαν τῆς ψυχῆς του καὶ τὴν τελειοποίησίν του. Ὅθεν, ὅταν ἔκρινε τοῦτο ἀναγκαῖον, εἶπε πρὸς αὐτόν· «Ἀρκετὴ εἶναι, τέκνον, ἡ μετ’ ἐμοῦ συναναστροφή σου. Ὁ Κύριος εἴθε νὰ σοῦ δώσῃ τὸν μισθὸν τῆς ὑπακοῆς σου καὶ τῆς ἀγάπης σου.


Ὑποσημειώσεις

[1] Ἡ Μονὴ τοῦ Μηδικίου εὑρίσκετο πλησίον τῆς Τριγλίας, τῶν σημερινῶν δηλαδὴ Μουδανιῶν τῆς Μικρᾶς Ἀσίας, ὅπου εὑρίσκοντο καὶ αἱ Μοναὶ τοῦ Χηνολάκκου, τοῦ Βαθέος Ρύακος καὶ ἡ τῆς Πελεκητῆς, περὶ ἧς βλέπε ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῆς σελίδος 26.

[2] Ἐνταῦθα ὁ συγγραφεὺς ὑπαινίσεται τοὺς λεοντωνύμους εἰκονομάχους βασιλεῖς Λέοντα Γʹ, Λέοντα Δʹ καὶ Λέοντα Εʹ.

[3] Περὶ τοῦ Ἁγίου Γερμανοῦ βλέπε εἰς τὴν ιβʹ (12ην) Μαΐου, ἐν τόμῳ Εʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», ὅτε οὗτος ἑορτάζεται.

[4] Περὶ τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Δαμασκηνοῦ βλέπε εἰς τὴν δʹ (4ην) Δεκεμβρίου ἐν τόμῳ IBʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», ὅτε οὗτος ἑορτάζεται.

[5] Περὶ τοῦ Ἁγίου Στεφάνου τοῦ Νέου τοῦ Ὁμολογητοῦ βλέπε εἰς τὴν κηʹ (28ην) Νοεμβρίου ἐν τόμῳ IΑʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», ὅτε οὗτος ἑορτάζεται.

[6] Ἡ Καισάρεια ἡ ἐν Βιθυνίᾳ ἦτο μικρὰ πόλις κειμένη πλησίον τῆς Προύσης, ἐκαλεῖτο δὲ καὶ Σμυρδάλεια ἢ Σμυρδιανή.

[7] Περὶ τοῦ Ἀναστασίου τούτου βλέπε εἰς τὸν Βίον τοῦ Ἁγίου Γερμανοῦ τῇ ιβʹ (12ῃ) τοῦ μηνὸς Μαΐου ἐν τόμῳ Εʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας» καθὼς καὶ σχετικὴν ὑποσημείωσιν εἰς τὴν μνήμην τοῦ Ἁγίου Πατρὸς ἡμῶν Ἀναστασίου Ἀρχιεπισκόπου Ἱεροσολύμων, ἐν τόμῳ Βʹ, τῇ ιʹ (10ῃ) τοῦ μηνὸς Φεβρουαρίου.

[8] Ὁ Ὅσιος Θεόδωρος ὁ Στουδίτης ἀντέστη τὸ πρῶτον εἰς τὸ παράνομον διαζύγιον καὶ τὸν ἐπακολουθήσαντα παράνομον δεύτερον γάμον τοῦ Κωνσταντίνου Ϛʹ υἱοῦ τῆς Εἰρήνης, μετὰ τῆς Θεοδότης ἐξαδέλφης αὐτοῦ τούτου τοῦ Θεοδώρου. Ὁ Θεόδωρος δὲν ἐδελεάσθη οὔτε ἀπὸ τὰς πλουσίας ὑποσχέσεις, οὔτε ἀπὸ τὰς ἀπειλὰς τοῦ βασιλέως, οὔτε ἀπὸ τὴν συγγένειαν αὐτοῦ μετὰ τῆς νέας βασιλίσσης, ἀλλ’ ἤλεγξε καὶ ἀφώρισε τὸν βασιλέα, διότι διαζευχθεὶς τὴν νόμιμον σύζυγόν του, τὴν Μαρίαν, τὴν ὁποίαν ἠνάγκασε νὰ γίνῃ Μοναχή, συνεζεύχθη τὴν θαλαμηπόλον τῆς μητρός του Θεοδότην. Συνεπείᾳ τούτου ἐξωρίσθη εἰς Θεσσαλονίκην τῷ 795, ὁπόθεν ἐπανῆλθεν εἰς τὴν Κωνσταντινούπολιν τῷ 797 μετὰ τὴν ἔκπτωσιν τοῦ βασιλέως Κωνσταντίνου. Τὸ δεύτερον ἀντέστη εἰς τὴν ὑπὸ τοῦ Πατριάρχου Νικηφόρου τοῦ Αʹ γενομένη ἀποκατάστασιν εἰς τὸ ἐκκλησιαστικὸν ἀξίωμα τοῦ Ἱερέως Ἰωσήφ, ὅστις, ἐπειδὴ παρανόμως καὶ ἄνευ ἀδείας Ἐπισκοπικῆς εἶχε τελέσει τὸν ἔκθεσμον γάμον τοῦ Κωνσταντίνου καὶ τῆς Θεοδότης, εἶχε καθαιρεθῆ ὑπὸ τοῦ Πατριάρχου Ταρασίου. Συνεπείᾳ τούτου ὁ Θεόδωρος ἐξωρίσθη εἴς τινα νῆσον ἐν τῇ Προποντίδι τῷ 809, ἐξ ἧς ἐπανέφερεν αὐτὸν τιμητικῶς εἰς τὴν Κωνσταντινούπολιν τῷ 811, ὁ Μιχαὴλ Αʹ ὁ Ραγκαβέ. Τὸ τρίτον ἀντέστη ὁ Θεόδωρος εἰς τὸν εἰκονομάχον Λέοντα Εʹ τὸν Ἀρμένιον καὶ ἐξωρίσθη εἰς διαφόρους τόπους, ὁπόθεν, μετὰ πενταετῆ περίπου ἐξορίαν, ἐπανῆλθεν εἰς Κωνσταντινούπολιν ἐπὶ Μιχαὴλ Βʹ τοῦ Τραυλοῦ.

[9] Κουροπαλάτης: φροντιστὴς τοῦ Παλατίου, ὑπασπιστὴς τῶν ἀνακτόρων.

[10] Ὁ Ἄχαρ ἦτο Ἰσραηλίτης ἐκ τῆς φυλῆς Ἰούδα, ὅστις, παρὰ τὴν αὐστηρὰν ἀπαγόρευσιν τοῦ Ἰησοῦ τοῦ Ναυῆ, λαβὼν λάφυρα ἀπὸ τὴν πρὸ ὀλίγου κυριευθεῖσαν ὑπὸ τῶν Ἰσραηλιτῶν Ἱεριχώ, τὴν ὁποίαν ὁ ἀρχηγὸς ἐκεῖνος τοῦ λαοῦ εἶχε κηρύξει «ἀνάθημα τῷ Κυρίῳ», ἀφιερωμένην δηλαδὴ εἰς τὸν Κύριον, ἐγένετο ἀφορμὴ σοβαρᾶς ἥττης τοῦ Ἰσραηλιτικοῦ λαοῦ, ἐφ’ ᾧ καὶ ὑπέστη τὸν διὰ λιθοβολισμοῦ θάνατον ἐν Ἀχώρ, νοτίως τῆς Ἱεριχοῦς (Ἰησ. Ναυῆ ϛʹ 15-18, ζʹ 12-6).