Τῇ ΚϚ’ (26ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἱερομάρτυρος ΒΑΣΙΛΕΩΣ Ἐπισκόπου Ἀμασείας.

«Ἐνυμφεύθη δὲ ὁ Ζεύς σας αὐτὸς πολλὰς καὶ μάλιστα τελευταίαν τὴν Ἥραν τὴν ἀδελφήν του. Φιλήδονος δὲ ὡς ἦτο, ἐγέμισε μὲ τέκνα τὸν οὐρανόν. Ἄλλα μὲν ἐξ ὁμοτίμων πρὸς αὐτὸν θεῶν, καθ’ ὑμᾶς, ἀποκτήσας, ἄλλα δὲ ἐκ τοῦ θνητοῦ καὶ ἐπιγείου γένους, ἄλλοτε μεταβαλλόμενος εἰς χρυσίον, ἄλλοτε εἰς ταῦρον, ἄλλοτε εἰς ἀετὸν καὶ πάντοτε διάφορος τῆς πρώτης αὐτοῦ μορφῆς. Τοιοῦτος ὑπῆρξεν ὁ ὕπατος καὶ ἄριστος τῶν θεῶν σας, ὁ τὰς μεγάλας βροντὰς κάμνων καὶ ἀστράπτων Ζεύς, τοῦ ὁποίου δείκνυται πελώριος τάφος εἰς Κρήτην ὅπου ἐτυράννησεν ἀπανθρώπως. Τί δὲ ἤθελεν εἴπει τις περὶ τοῦ Ποσειδῶνος τοῦ κατασκευάζοντος πλίνθους πλησίον τοῦ Λαομέδοντος τῆς Φρυγίας; Τοῦ ἀνθρακέως καὶ πλήρους αἰθάλης (καπνιᾶς) Ἡφαίστου τοῦ χωλοῦ; Τοῦ Ἄρεως τοῦ ἀπερισκέπτου μοιχοῦ; Τοῦ τῆς ἀπωλείας υἱοῦ Ἀπόλλωνος; Τοῦ ἀρχικλέπτου Ἑρμοῦ; Τοῦ θηλυπρεποῦς Διονύσου; Τοῦ τριάστρου Ἡρακλέους, τοῦ ὁποίου σύμβολα τῆς θεότητος ἦσαν αἱ πεντήκοντα τοῦ Θεστείου θυγατέρες καὶ τὸ ὄρος τῆς Οἴτης, ὅπου τὸν βίον τραγικῶς πυρποληθεὶς κατέστρεψεν, ἀφοῦ πρῶτον ἐχειροδίκησε κατὰ τῶν τέκνων του;».

«Ταῦτα δὲ τὰ ὀλίγα λέγω περὶ τῶν ἀρρένων θεῶν σας· οὗτοι εἶναι οἱ κομπασμοὶ τῶν σοφῶν σας, τὸ δὲ φρικτότερον καὶ ἀνόσιον, νὰ καταβιβάζετε τὸ ὑπερκόσμιον ὄνομα τῆς θεότητος καὶ τὸν πρὸς ταύτην σεβασμὸν εἰς ἡδυπαθῆ θηλυπρέπειαν καὶ νὰ σέβεσθε θεοὺς θηλείας ὅπως τὴν Ρέαν καὶ τὴν Ἥραν τὰς ἁμαρτωλάς, τὴν ξενοτόκον Ἄρτεμιν, τὴν μοιχαλίδα Ἀφροδίτην καὶ χιλιάδων ἄλλων κιναίδων ἀνδρῶν συρφετόν. Πῶς λοιπὸν ταῦτα δὲν εἶναι ἀπόδειξις ἐσχάτης ἀνοησίας καὶ φοβερὰς μανίας καὶ ἀθεΐας; Πρέπει λοιπὸν τούτους τοὺς θεοὺς νὰ λατρεύωμεν καὶ παρὰ τούτων τὰ πρὸς σωτηρίαν νὰ ζητῶμεν; Καὶ νὰ παραδεχώμεθα τούτους ὡς ἀρχηγοὺς σωφροσύνης καὶ διδασκάλους ἀρίστους καὶ σωτῆρας ψυχῶν, ὡς τὰ πάντα εὐτάκτως καὶ σωτηρίως κυβερνῶντας, αὐτούς, οἵτινες, διὰ μυρίων ἐπαναστάσεων, πολέμων καὶ ταραχῶν τὰ πάντα ἐπιτυγχάνουσι; Νὰ παραδεχώμεθα θεοὺς τοὺς πρὸς ἀλλήλους στασιάζοντας; Ὥστε λοιπόν, πρὸς τούτους ὁ βασιλεὺς διατάσσει νὰ προσέλθωμεν καὶ ὡς θεοὺς νὰ πιστεύωμεν καὶ διὰ θυσιῶν νὰ ἐξυμνοῦμεν καὶ δι’ ἱερατικῶν ὀργίων νὰ θεραπεύωμεν; Ἄπαγε! Οὐδὲ νὰ ἀκούσω ἐπιθυμῶ τὸν ἀνόσιον τοῦτον τρόπον τοῦ σεβασμοῦ. Διότι ὁ διὰ τούτων εὐχαριστούμενος εἶναι ἀνάγκη νὰ εἶναι κατώτερος τῶν σεβαζομένων καὶ θερμότερος ζηλωτὴς τῶν πράξεών των, τῶν ἀξιοκατακρίτων, γενικῶς δὲ εἰπεῖν μετ’ αὐτῶν νὰ κολάζεται».


Ὑποσημειώσεις

[1] Βλέπε περὶ Ἀμασείας ὑποσημ. 1η ἐν σελ. 114 τοῦ ἀνα χεῖρας τόμου.

[2] Σελμών, ὄρος τῆς Παλαιστίνης πλησίον τῆς Συχέμ· σημαίνει δὲ τὸ ρητὸν τοῦτο, ὅτι, ὅταν ὁ ἐπουράνιος Βασιλεὺς διεσκόρπισε τοὺς ἀλλοφύλους βασιλεῖς τῆς Χαναάν, οἱ Ἰσραηλῖται ἐκυρίευσαν τόσα λάφυρα, ὥστε ἐφαίνοντο ὡς τὸ χιονισμένον ὄρος Σελμών, ὅταν εἶναι κατάφορτον ἀπὸ χιόνια.

[3] Περὶ τοῦ μακαρίου τούτου Φαιδίμου βλέπε ἐν τῷ Βίῳ τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου Νεοκαισαρείας καὶ δὴ ἐν τόμῳ ΙΑʹ.

[4] Περὶ τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου Νεοκαισαρείας καὶ τοῦ μακαρίου Φαιδίμου βλέπε εἰς τὸν βίον τοῦ Ἁγίου, ἐν τόμῳ ΙΑʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας» τῇ ιζʹ (17ῃ) τοῦ μηνὸς Νοεμβρίου.

[5] Κορυβαντιάω· πάσχω κορυβαντιασμόν. Εἶναι δὲ κορυβαντιασμὸς μανία καὶ νόσος κατὰ τὴν ὁποίαν ὁ πάσχων νομίζει ὅτι ἀκούει ἤχους ὀργάνων πολλῶν καὶ περιπίπτει εἰς ἔκστασιν.

[6] Ἀμινσὸς ἢ μᾶλλον Ἀμισός, ἀρχαία παράλιος πόλις τοῦ Πόντου. Κατὰ τὸν Ϛʹ πρὸ Χριστοῦ αἰῶνα ἀποικίσθη ὑπὸ Μιλησίων καὶ κατόπι ὑπὸ Ἀθηναίων ὑφ’ ὧν καὶ μετωνομάσθη Πειραιεύς, διετήρησε δὲ τὸ ὄνομα τοῦτο μέχρι τοῦ ἔτους 404 πρὸ Χριστοῦ. Ὑπὸ τῶν Τούρκων καλεῖται Σαμψούν. Βλέπε περὶ ταύτης καὶ σχετικὴν ἰστορίαν ἐν τόμῳ ΙΑʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», εἰς τὸν βίον τοῦ Ἁγίου Ἀποστόλου Ἀνδρέου, τῇ λʹ (30ῇ) τοῦ μηνὸς Νοεμβρίου.

[7] Ἡ μνήμη τῆς εὑρέσεως τοῦ Λειψάνου τοῦ Ἁγίου Ἱερομάρτυρος Βασιλέως ἐπιτελεῖται ἰδιαιτέρως κατὰ τὴν λʹ (30ὴν) τοῦ παρόντος μηνὸς Ἀπριλίου (βλέπε εἰς τὴν ἡμερομηνίαν ταύτην ἐν τῷ ἀνὰ χεῖρας τόμῳ).