Τῇ ΚϚ’ (26ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἱερομάρτυρος ΒΑΣΙΛΕΩΣ Ἐπισκόπου Ἀμασείας.

«Δι’ ὅλα αὐτὰ οἰκτείρω ὑμᾶς καὶ τὸν βασιλέα, τὸν παραβάντα φρικτοὺς ὅρκους καὶ ἀθετήσαντα ὑποσχέσεις τὰς ὁποίας ἔδωσε πρὸς τὸν σεβαστὸν Κωνσταντῖνον. Οἰκτείρω τὸν ἀρνηθέντα τὸν ζῶντα καὶ ἀΐδιον καὶ ἄφθαρτον Θεόν, τὸν καὶ τὴν βασιλείαν πρὸς αὐτὸν δωρήσαντα καὶ προδήλως παραχωρήσαντα νίκην λαμπράν, ὅτε κατὰ τοῦ Μαξιμίνου ἐπολέμησεν, εὐθὺς ὅμως μετὰ ταῦτα ὑποταχθέντα καὶ ὑποδουλωθέντα εἰς ἐκείνους τοὺς ὁποίους προεῖπον ψευδωνύμους καὶ κιβδήλους θεούς, τοὺς ὁποίους, ἐὰν ἀνανήφων ἀρνηθῇ καὶ προσέλθῃ εἰς τὸν ὄντως Θεόν, δὲν θέλει οὗτος ἀπομακρύνει αὐτόν, ὡς εὔσπλαγχνος. Αἱ ὑπὲρ τοῦ τοιούτου Παναγάθου Θεοῦ ἀπειλούμεναι παρ’ ὑμῶν τιμωρίαι, χαρὰ παρ’ ἐμοῦ καὶ ἀγαλλίασις λογίζονται, ὡς καὶ ὁ παρ’ ὑμῶν φρικτὸς νομιζόμενος θάνατος. Διότι οὗτος ταχέως ἐκ τῶν κακῶν τοῦ βίου θέλει μὲ ἀπολυτρώσει καὶ πρὸς τὸν ποθούμενον Κύριον, τὸν ὁποῖον ἐκ σπαργάνων μητρὸς ἠγάπησα, θέλει μὲ ἀποστείλει. Τὰς δὲ παρ’ ὑμῶν προτεινομένας ὑψηλὰς τιμάς, ὡς σκύβαλα καὶ ἔτι τούτων εὐτελεστέρας ὑπολογίζω. Ταῦτα λοιπὸν ἀφοῦ ἀναφέρῃς εἰς τὸν βασιλέα (συνέχισε λέγων ὁ Ἅγιος εἰς τὸν ἔπαρχον), βεβαίωσον καὶ τοῦτο, νὰ μὴ ἐλπίζῃ τίποτε πλέον νὰ ἀκούσῃ παρ’ ἐμοῦ καὶ ἂς μὴ νομίζῃ ὅτι θέλω πράξει τι ἐξ ἐκείνων τὰ ὁποῖα προστάσσει. Ἂς πράξῃ λοιπὸν αὐτὸ τὸ ὁποῖον ἐπιθυμεῖ».

Καταταραχθεὶς λοιπὸν ἐκ τῶν λόγων τούτων τοῦ Ἁγίου ὁ ἔπαρχος καὶ οὐδὲ τὸ στόμα δυνηθεὶς νὰ ἀνοίξῃ, μετέβη πρὸς τὸν Λικίνιον καὶ ἀνέφερε ταῦτα συμπληρώσας ὅτι «Τεῖχος ἀδαμάντινον προσεβάλομεν, εἶναι δὲ εὐκολώτερον νὰ πείσῃ ἐκεῖνος ἡμᾶς ἢ αὐτὸς νὰ πεισθῇ παρ’ ἡμῶν». Καταπλαγεὶς τότε ὁ Λικίνιος καὶ φοβούμενος τὴν τοῦ Μάρτυρος παρρησίαν, μήπως ταῦτα λέγων δημοσίᾳ διαπομπεύσῃ τὴν τῶν βεβήλων θεῶν ἀσεβῆ θρησκείαν καὶ τοιουτοτρόπως πολλοὺς ἐκ τῆς τῶν εἰδωλολατρῶν θρησκείας ἀποσπάσῃ, ἐσκέφθη νὰ ἀποφασίσῃ εὐθὺς κατὰ τοῦ Ἁγίου τὸν θάνατον. Ὅμως εἶπεν εἰς τὸν ἔπαρχον· «Πάλιν διὰ τῆς πείρας σου πρόσφερον κολακείας καὶ δεῖξον τρυφερότητα καὶ πάλιν περισσότερον ἐπίμεινε, μήπως παραδιδόμενος εἰς περισσοτέρας δωρεὰς ἀναγκασθῇ νὰ ὑποκύψῃ εἰς τὸ παρ’ ἡμῶν ἐπιδιωκόμενον. Ἐὰν δὲ παραμείνῃ ἀπειθῶν ὅλως διόλου, ἀπόκοψον διὰ ξίφους τὴν ἐπίμονον αὐτοῦ κεφαλὴν καὶ ρίψον αὐτὴν ἀτιμωτικῶς εἰς τὴν θάλασσαν μακρὰν τοῦ ἀμοίρου σώματος, ὥστε οὔτε νομίμως νὰ ταφῇ, οὔτε οἱ Χριστιανοὶ χαίροντες νὰ λάβωσι τοῦτο καὶ νὰ τὸ τιμήσωσι μετὰ μεγάλου σεβασμοῦ».


Ὑποσημειώσεις

[1] Βλέπε περὶ Ἀμασείας ὑποσημ. 1η ἐν σελ. 114 τοῦ ἀνα χεῖρας τόμου.

[2] Σελμών, ὄρος τῆς Παλαιστίνης πλησίον τῆς Συχέμ· σημαίνει δὲ τὸ ρητὸν τοῦτο, ὅτι, ὅταν ὁ ἐπουράνιος Βασιλεὺς διεσκόρπισε τοὺς ἀλλοφύλους βασιλεῖς τῆς Χαναάν, οἱ Ἰσραηλῖται ἐκυρίευσαν τόσα λάφυρα, ὥστε ἐφαίνοντο ὡς τὸ χιονισμένον ὄρος Σελμών, ὅταν εἶναι κατάφορτον ἀπὸ χιόνια.

[3] Περὶ τοῦ μακαρίου τούτου Φαιδίμου βλέπε ἐν τῷ Βίῳ τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου Νεοκαισαρείας καὶ δὴ ἐν τόμῳ ΙΑʹ.

[4] Περὶ τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου Νεοκαισαρείας καὶ τοῦ μακαρίου Φαιδίμου βλέπε εἰς τὸν βίον τοῦ Ἁγίου, ἐν τόμῳ ΙΑʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας» τῇ ιζʹ (17ῃ) τοῦ μηνὸς Νοεμβρίου.

[5] Κορυβαντιάω· πάσχω κορυβαντιασμόν. Εἶναι δὲ κορυβαντιασμὸς μανία καὶ νόσος κατὰ τὴν ὁποίαν ὁ πάσχων νομίζει ὅτι ἀκούει ἤχους ὀργάνων πολλῶν καὶ περιπίπτει εἰς ἔκστασιν.

[6] Ἀμινσὸς ἢ μᾶλλον Ἀμισός, ἀρχαία παράλιος πόλις τοῦ Πόντου. Κατὰ τὸν Ϛʹ πρὸ Χριστοῦ αἰῶνα ἀποικίσθη ὑπὸ Μιλησίων καὶ κατόπι ὑπὸ Ἀθηναίων ὑφ’ ὧν καὶ μετωνομάσθη Πειραιεύς, διετήρησε δὲ τὸ ὄνομα τοῦτο μέχρι τοῦ ἔτους 404 πρὸ Χριστοῦ. Ὑπὸ τῶν Τούρκων καλεῖται Σαμψούν. Βλέπε περὶ ταύτης καὶ σχετικὴν ἰστορίαν ἐν τόμῳ ΙΑʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», εἰς τὸν βίον τοῦ Ἁγίου Ἀποστόλου Ἀνδρέου, τῇ λʹ (30ῇ) τοῦ μηνὸς Νοεμβρίου.

[7] Ἡ μνήμη τῆς εὑρέσεως τοῦ Λειψάνου τοῦ Ἁγίου Ἱερομάρτυρος Βασιλέως ἐπιτελεῖται ἰδιαιτέρως κατὰ τὴν λʹ (30ὴν) τοῦ παρόντος μηνὸς Ἀπριλίου (βλέπε εἰς τὴν ἡμερομηνίαν ταύτην ἐν τῷ ἀνὰ χεῖρας τόμῳ).