Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τοῦ Ἁγίου ἐνδόξου Ὁσιομάρτυρος ΑΓΑΘΑΓΓΕΛΟΥ τοῦ Ἐσφιγμενίτου.

Τὴν δὲ Δευτέραν, ἥτις ἦτο ἡ τρίτη ἡμέρα τῆς καρατομήσεώς του, ἀπὸ πρωΐας ἤρχισαν νὰ συντρέχουν ἐκεῖ πολλοὶ Χριστιανοί, Ὀρθόδοξοι καὶ ἑτερόδοξοι καὶ ἐξ αὐτῶν ἔτι τῶν ἐπισημοτέρων. Παρατηροῦντες δὲ τὸ ἅγιον Λείψανον, ἔβλεπον αὐτὸ ὄχι μόνον γλυκὺ καὶ ὡραῖον καὶ μὴ ἔχον σημεῖον θανάτου, διότι οὔτε κακοσμίαν, οὔτε ἐξόγκωσιν εἶχεν οὐδόλως, ἀλλὰ μάλιστα καὶ εὐωδίαν θαυμασίαν ἐξέπεμπε καὶ καθ’ ὅσον ἐπροχώρει ἡ ἡμέρα ἐπὶ τοσοῦτον καὶ ἡ εὐωδία ἐγίνετο ἐντονωτέρα. Τὸ γεγονὸς τοῦτο εἰς μὲν τοὺς Χριστιανοὺς ἐπροξένησε συντριβὴν καὶ μετάνοιαν, εἰς δὲ τοὺς ἀσεβεῖς φθόνον καὶ παράλογον κακίαν. Ὅθεν τινὲς ἐξ αὐτῶν, οἱ σκληρότεροι καὶ ἀπηνέστεροι, λαβόντες τὴν ἁγίαν Κάραν, ἐκύλισαν αὐτὴν ἐντὸς ἀκαθάρτου βορβόρου ἵνα ἀσχημίσωσιν αὐτὴν καὶ δυσωδιάσῃ. Ἀλλ’ ὤ τοῦ θαύματος! Ἀντὶ ἡ θεία τοῦ Ἁγίου Κάρα νὰ μεθέξῃ ἀπὸ τῆς δυσωδίας τῶν ἀκαθαρσιῶν, παρέλαβεν ὁ βόρβορος εὐωδίαν ἀπὸ τὴν ἁγίαν Κάραν, αὕτη δὲ ἔτι περισσότερον εὐωδίαζεν.

Τότε οἱ Χριστιανοὶ εἰς τόσην συντριβὴν καὶ μετάνοιαν ἦλθον, ὥστε καὶ ὅλοι οἱ διδάσκαλοι τῆς οἰκουμένης ἐὰν ἐδίδασκον αὐτοὺς ἐπὶ ὁλόκληρα ἔτη, τόσον καρπὸν σωτηρίας δὲν θὰ ἀπέφερον. Διότι ἔχθραι παλαιαὶ ἀδιάλλακτοι διελύοντο, ἐλεημοσύναι πλουσιοπαρόχως ἐδίδοντο, οἴκοι τῆς ἀνομίας, προσφιλεῖς πρότερον εἰς τοὺς ἁμαρτάνοντας ὑπάρχοντες βδεληκτοὶ εἰς αὐτοὺς καθίσταντο καὶ μὲ ἕνα λόγον ὅλοι προσέτρεχον μετὰ δακρύων εἱς τοὺς Πνευματικοὺς Πατέρας πρὸς ἐξομολόγησιν, ἀκόμη καὶ οἱ πρὸ πολλῶν ἐτῶν μὴ ἐξομολογηθέντες. Οἱ δὲ νατουραλισταί [4], βολταιρισταὶ [5] καὶ ἀθεϊσταὶ, ἔμειναν ἄλαλοι, μὴ ἔχοντες τὶ νὰ ἀπολογηθῶσιν εἰς τοὺς πιστεύοντας. Ἀπὸ δὲ τῆς πρωΐας τῆς Κυριακῆς οἱ πλέον εὐδιάλλακτοι ἐκ τῶν Ἀγαρηνῶν ἤρχισαν νὰ ἀποδίδωσιν εἰς τοὺς Χριστιανοὺς καὶ τρίχας ἢ τμήματα ἐκ τῆς ἁγίας Κάρας καὶ ὅ,τι ἠδύναντο. Κατ’ ἐκείνην δὲ τὴν ἡμέραν διεδόθη εἰς ὅλην τὴν πόλιν ἡ εἴδησις, ὅτι τὸ σῶμα τοῦ Ἁγίου μέλλει νὰ ριφθῇ εἰς τὴν θάλασσαν. Ὅθεν ὅλα τὰ πλοῖα τῶν Χριστιανῶν, μεγάλα καὶ μικρὰ καὶ αὐτὰ τὰ βασιλικά, ἔστρωσαν μὲ δίκτυα ὅλον τὸ ἐκεῖ μέρος τῆς θαλάσσης καὶ κατόπιν ἡτοιμάσθησαν νὰ σταθῶσιν ἔνοπλοι πάντες οἱ ἐντὸς τῶν πλοίων καθ’ ὅλην τὴν νύκτα. Ἀλλ’ ἡ θεία τοῦ Μάρτυρος ψυχὴ ἐμεσίτευσεν ἀσφαλῶς εἰς τὸν Παντοδύναμον Θεόν, νὰ μὴν ἀφήσῃ τὸ πρᾶγμα καὶ συμβῇ περιστατικόν τι πρόξενον λύπης, ἀλλὰ νὰ ἀπομείνῃ ἡ χαρὰ τὴν ὁποίαν ἐπροξένησεν ἡ ἄπειρος ἀγαθότης τοῦ Θεοῦ εἰς τὰς καρδίας των.


Ὑποσημειώσεις

[1] Ἡ Αἶνος εἶναι ἀρχαιοτάτη πόλις τῆς Θρᾴκης παρὰ τὰς ἐκβολὰς τοῦ ποταμοῦ Ἕβρου, κτισμένη ἐπὶ χερσονήσου εὑρισκομένης ἐντὸς τῆς λιμνοθαλάσσης Στεντορίδος. Ἀπὸ τοὺς πρώτους Χριστιανικοὺς χρόνους ἦτο ἕδρα Ἐπισκοπῆς, βραδύτερον Ἀρχιεπισκοπῆς καὶ κατὰ τοὺς τελευταίους πρὸ τῆς ἐκεῖθεν ἀναχωρήσεως τῶν Ἑλλήνων χρόνους Μητροπόλεως. Ἡ Αἶνος ἐπανῆλθε ὑπὸ τὴν Τουρκικὴν κατοχὴν κατὰ τὸ ἔτος 1922, εὑρίσκεται δὲ νῦν ἐν παρακμῇ.

[2] Πολυάνδριον· νεκροταφεῖον.

[3] Ἡ πέμπτη ὥρα τῆς ἡμέρας ἀντιστοιχεῖ πρὸς τὴν 11ην π.μ.

[4] Νατουραλισταί, περὶ ὧν ἐνταῦθα γίνεται λόγος, καλοῦνται οἱ ὁπαδοὶ τοῦ Νατουραλισμοῦ. Ὁ Νατουραλισμὸς (naturalismus) ἀποδίδεται ἑλληνιστὶ μὲ τὴν λέξιν φυσιοκρατία. Πρόκειται δηλαδὴ ἐν ὀλίγαις λέξεσι περὶ φιλοσοφικῆς θεωρίας, ἥτις ὡς μοναδικὴν ἀρχὴν τῶν ἐν τῷ κόσμῳ ὄντων, φαινομένων καὶ γεγονότων ἀναγνωρίζει τὴν φύσιν. Διὰ τοὺς ὀπαδοὺς τῆς θεωρίας ταύτης θεὸς εἶναι ἡ φύσις. Ἂς ἐξηγήσουν ὅμως οἱ κύριοι οὗτοι πῶς συμβαίνει ὥστε ὀστέα γυμνὰ καὶ ἀπεξηραμμένα νὰ ἀναβλύζουσιν ἰάματα καὶ μύρα πανεύοσμα;

[5] Βολταιρισταὶ καλοῦνται οἱ ὀπαδοὶ τῶν δοξασιῶν τοῦ Βολταίρου. Ὁ Βολταῖρος ὑπῆρξεν ὀνομαστὸς Γάλλος συγγραφεὺς καὶ ποιητὴς ἀκμάσας κατὰ τὸν ΙΗʹ (18ον) αἰῶνα. Ὑπῆρξε πολέμιος τῆς δογματικῆς διδασκαλίας τοῦ Χριστιανισμοῦ καὶ ἔγραψε πολλὰ κατὰ τοῦ Κλήρου. Διὰ λόγους σκοπιμότητος οὐδέποτε ὡμολόγησεν ἑαυτὸν ἄθεον, ἀλλ’ οὔτε καὶ πιστόν. Εἰς τὰ συγγράμματά του ἔγραφεν· «Εἴμεθα ἡμεῖς οἱ ἄνθρωποι μηχαναί, ἀλλὰ σκεπτόμεναι μηχαναὶ δημιουργημέναι ἀπὸ τὸν αἰώνιον γεωμέτρην (l’ éternel géometre)». Ὁ Κλῆρος τῆς πατρίδος του κατεπολέμησε τὸν Βολταῖρον διὰ τὰ ἀντιχριστιανικὰ καὶ ἀντικληρικὰ κηρύγματά του. Εἰς τὰς παραμονὰς τοῦ θανάτου του ἐγένετο προσπάθεια συνδιαλλαγῆς του μετὰ τῶν θανασίμων ἐχθρῶν του, τῶν Κληρικῶν, ἀλλ’ ὁ Βολταῖρος ἀπέρριψε πᾶσαν πρότασιν. Ὀλίγον πρὶν ἐκπνεύσῃ τοῦ προσεκόμισαν πρὸς ὑπογραφὴν ὁμολογίαν πίστεως, ἀλλὰ καὶ αὐτὴν ἀπέρριψε εἰπών· «Laissez moi monrir en paix!» (ἀφῆστε με νὰ πεθάνω ἐν εἰρήνῃ). Καὶ οὕτως ἀπέθανεν ὡς ἐχθρὸς τῆς εὐσεβείας καὶ τοῦ Κλήρου. Ἐν προκειμένῳ βολταιρισταὶ νοοῦνται οἱ κατ’ ἐπίφασιν Χριστιανοί, οἱ μὴ ἀποδεχόμενοι τὴν διδασκαλίαν τῆς Ἐκκλησίας καὶ τὸν Ἱερὸν Κλῆρον.

[6] Βλέπε περὶ τούτου ἐν σελ. 181-183 τοῦ ἀνὰ χεῖρας τόμου.

[7] Τὸ ἐν λόγῳ ἐνσφράγιστον γράμμα τῶν ἐπιτρόπων τοῦ Ἁγίου Γεωργίου καὶ προὐχόντων δημογερόντων τῆς πόλεως Σμύρνης τὸ ἐκδοθὲν πρὸς πίστωσιν τῆς γνησιότητος τῶν ἱερῶν Λειψάνων τοῦ Ἁγίου Ὁσιομάρτυρος Ἀγαθαγγέλου, ἐπικεκυρωμένον μὲ τὴν ἐπιγραφὴν τοῦ Πανιερωτάτου Μητροπολίτου Σμύρνης Ἀθανασίου, ἔχει ὡς ἑξῆς:

†Ὁ Σμύρνης Ἀθανάσιος ἐπιβεβαιοῖ. «Δηλοποιεῖται διὰ τοῦ παρόντος δημοσίου ἐνδεικτικοῦ γράμματος, ὅτι κατὰ δικαίαν αἴτησιν τοῦ Καθηγουμένου Κυρίου Ἀγαθαγγέλου Ἱερομονάχου μετὰ τῶν συναδέλφων αὐτοῦ τοῦ Κοινοβίου Ἐσφιγμένου, διὰ γράμματος αὐτῶν ἐκδοθέντος τῇ δεκάτῃ τοῦ λήγοντος Φεβρουαρίου εἰς τὸ νὰ παραδώσωμεν πρὸς ἐπὶ τούτῳ ἀπεσταλμένου συναδέλφου αὐτῶν ὁσιολογιωτάτου Κυρίου Μακαρίου, ἐκ τῶν ἁγίων Λειψάνων τοῦ ἐν ταύτῃ τῇ πόλει πρὸ χρόνων καρατομηθέντος Νεομάρτυρος Ἁγίου Ἀγαθαγγέλου, ὡς θεωρουμένου ἡμετέρου γνησίου ἀδελφοῦ καὶ συμμονάζοντος, διετάξαμεν διὰ συναινέσεως τοῦ Σεβασμιωτάτου Ἀρχιερέως Ἁγίου Σμύρνης Κυρίου Ἀθανασίου, τοὺς Κυρίους ἐπιτρόπους τῆς ἐνταῦθα Ἐκκλησίας τοῦ Μεγαλομάρτυρος Ἁγίου Γεωργίου καὶ παρέδωκαν ἐκ τῶν εἰς τὸ ταμεῖον τῆς αὐτῆς Ἐκκλησίας ἁγίων Λειψάνων, ὄντων τοῦ ρηθέντος Νεομάρτυρος, τὴν τιμίαν δεξιὰν χεῖρα καὶ πόδα, τὴν μίαν πλευρὰν καὶ τὴν τιμίαν Κάραν, διὰ νὰ μεταφέρῃ ταῦτα εἰς τὸ ρηθὲν Κοινόβιον, ἅτινα ὁμολογοῦμεν καὶ βεβαιοῦμεν ἡμεῖς τε καὶ οἱ μνησθέντες ἐπίτροποι, ὅτι ἀναμφιβόλως καὶ ἀδιστάκτως γνήσια Λείψανα τοῦ μνησθέντος Νεομάρτυρος. Ὅθεν εἰς ἔνδειξιν ἐγένετο τὸ παρὸν δημόσιον ἔγγραφον, ὑπογεγραμμένον παρὰ τῶν μνησθέντων ἐπιτρόπων καὶ παρ’ ἡμῶν τῶν δημογερόντων, ἐπικυρωμένον δὲ καὶ παρὰ τοῦ Σεβασμιωτάτου ἡμῶν Ἀρχιερέως, ἵνα ἔχῃ τὸ κῦρος καὶ τὴν ἰσχὺν ἐν παντὶ καιρῷ. Τῇ 29ῃ Φεβρουαρίου 1844, οἱ Δημογέροντες τῆς πόλεως Σμύρνης καὶ οἱ Ἐπίτροποι τοῦ Ναοῦ Ἁγίου Γεωργίου ἐν Σμύρνῃ, Ν. Μανδᾶς, Ἰωάν. Τζοκμαγιόπουλος, Ἰωάν. Μαϊμαροῦγλος, Νικόλαος Δ. Κούτπας, Δημήτριος Ταχμιντζῆς.» [Σφραγὶς τοῦ Ναοῦ τοῦ Ἁγ. Γεωργίου] [Σφραγὶς τοῦ κοινοῦ τῆς πόλεως Σμύρνης].