Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τοῦ Ἁγίου ἐνδόξου Ὁσιομάρτυρος ΑΓΑΘΑΓΓΕΛΟΥ τοῦ Ἐσφιγμενίτου.

Κατὰ δὲ τὴν ἑπομένην, ἥτις ἦτο ἡ κγ’ (23η) Ἀπριλίου, κατὰ τὴν ὁποίαν ἐτελεῖτο ἡ ἔνδοξος μνήμη τοῦ φαλαγγάρχου καὶ ἐξάρχου τῶν Μαρτύρων μεγαλάθλου Γεωργίου, συνέρρευσαν τὰ πλήθη τῶν Ὀρθοδόξων Χριστιανῶν πάσης ἡλικίας καὶ τάξεως καὶ πολλοὶ τῶν ἑτεροδόξων, ἦσαν δὲ τόσον πολυάριθμοι, ὥστε ἐπληρώθη ὅλη ἡ αὐλὴ τοῦ Ναοῦ. Ἠσπάζοντο δὲ γονυκλινῶς καὶ εὐλαβῶς τὸν τάφον τοῦ Ἁγίου ἀνάπτοντες κηρούς. Ὁ δὲ Ἀρχιερεὺς μετὰ τοῦ Κλήρου, ποιήσας λιτανείαν, ἦλθε πλησίον τοῦ ἁγίου μνημείου καὶ ἀνέγνωσεν εὐχὰς ὑπὲρ τὴν ἡμίσειαν ὥραν, δεόμενος τοῦ Ἁγίου ἵνα πρεσβεύῃ πρὸς τὸν Θεὸν ὑπὲρ ἀφέσεως τῶν ἁμαρτιῶν τοῦ λαοῦ. Τὸν δὲ χιτῶνα τὸν αἱματωμένον ὡς καὶ τὸ ἐσώρρουχον τοῦ Ἁγίου ἔλαβεν ὁ πρῶτος ὑπηρέτης τοῦ ἡγεμόνος, τὰ ὁποῖα ἠγόρασε παρ’ αὐτοῦ ὁ κύρ Ἀθανάσιος. Ἔκοψε δὲ καὶ τὸν λιχανὸν δάκτυλον τοῦ Ἁγίου ὁ προαναφερθεὶς ὑπηρέτης, τὸν ὁποῖον ὁμοῦ μετὰ τῶν ἐνδυμάτων τοῦ Ἁγίου λαβὼν ὁ αὐτὸς κὺρ Ἀθανάσιος ἐφύλαξεν αὐτὰ εἰς τὸ κατάλυμά του, εἰς τὸ βεζὴρ χάνι. Ὑπεσχέθη δὲ οὗτος εἰς τὸν Ἱεροδιδάσκαλον Γερμανὸν νὰ τοῦ τὰ παραδώσῃ, ἵνα φέρῃ αὐτὰ εἰς τὸ Κοινόβιον τοῦ Ἐσφιγμένου.

Ὁ δὲ Ἅγιος Σμύρνης ἔγραψεν ἐπιστολὴν πρὸς τὸν Οἰκουμενικὸν Πατριάρχην Γρηγόριον τὸν Ε’, ὅστις ἐν τῷ μεταξὺ εἶχεν ἐπανέλθει εἰς τὸν θρόνον του καὶ ἐδήλωσε λεπτομερῶς πάντα τὰ περιστατικὰ τοῦ Μάρτυρος, τῆς ἐπιστολῆς δὲ ταύτης ἀντίγραφον ἔπεμψεν εἰς τὸ Ἅγιον Ὄρος, ὅπερ ἀνέγνωσαν οἱ τοῦ Ὄρους Πατέρες. Ὅτε δὲ ὁ Ἱεροδιδάσκαλος Γερμανὸς ἔμελλε νὰ ἀναχωρήσῃ, ἦλθε τὸ ἑσπέρας εἰς τὴν οἰκίαν τοῦ κὺρ Ἀθανασίου, ἐντὸς τῆς ὁποίας ἦσαν συνηθροισμένοι εἰκοσιπέντε ἔμποροι, ἄνδρες ἐλλόγιμοι. Ἐγερθεὶς δὲ ὁ Ἀθανάσιος ἤνοιξε τὸ κιβώτιον αὐτοῦ, ἵνα δώσῃ τὸν δάκτυλον τοῦ Μάρτυρος, τὸν ὁποῖον εἶχε τεθησαυρισμένον εἰς μικρὰν ἀργυρᾶν θήκην. Εὐθὺς δὲ ὡς ἤνοιξεν αὐτήν, ἐξῆλθεν εὐωδία τερπνὴ ἐκ τῆς θήκης καὶ ἔκθαμβος γενόμενος ἐβόησε λέγων· «Ἐλθέ, παπᾶ μου, ἐδῶ καὶ ἴδε». Πλησιάσας δὲ ὁ Γερμανὸς ἔλαβεν ἀνὰ χεῖρας τὸ κυτίον καὶ ἀνοίξας αὐτὸ ᾐσθάνθη τόσην εὐωδίαν, ὥστε ἐπληρώθη ὅλον τὸ οἴκημα. Ἔπειτα εἶπε πρὸς τοὺς ἐκεῖσε συνηθροισμένους ἐμπόρους μὲ φωνὴν σταθεράν· «Ὦ ἄθεοι! Τοῦτο, οὔτε αὐτὸς ὁ παπᾶς ἔλαβεν εἰς χεῖρας του οὔτε ἄλλος τις· ἐγὼ καθὼς τὸ ἠγόρασα ἀπὸ τὸν Τοῦρκον, τὸ ἔβαλα εἰς τὸ ἀργυροῦν αὐτὸ κυτίον καὶ τὸ ἐκλείδωσα· αὕτη λοιπὸν ἡ ἐδῶ εὐωδία πόθεν ἐξῆλθε;».


Ὑποσημειώσεις

[1] Ἡ Αἶνος εἶναι ἀρχαιοτάτη πόλις τῆς Θρᾴκης παρὰ τὰς ἐκβολὰς τοῦ ποταμοῦ Ἕβρου, κτισμένη ἐπὶ χερσονήσου εὑρισκομένης ἐντὸς τῆς λιμνοθαλάσσης Στεντορίδος. Ἀπὸ τοὺς πρώτους Χριστιανικοὺς χρόνους ἦτο ἕδρα Ἐπισκοπῆς, βραδύτερον Ἀρχιεπισκοπῆς καὶ κατὰ τοὺς τελευταίους πρὸ τῆς ἐκεῖθεν ἀναχωρήσεως τῶν Ἑλλήνων χρόνους Μητροπόλεως. Ἡ Αἶνος ἐπανῆλθε ὑπὸ τὴν Τουρκικὴν κατοχὴν κατὰ τὸ ἔτος 1922, εὑρίσκεται δὲ νῦν ἐν παρακμῇ.

[2] Πολυάνδριον· νεκροταφεῖον.

[3] Ἡ πέμπτη ὥρα τῆς ἡμέρας ἀντιστοιχεῖ πρὸς τὴν 11ην π.μ.

[4] Νατουραλισταί, περὶ ὧν ἐνταῦθα γίνεται λόγος, καλοῦνται οἱ ὁπαδοὶ τοῦ Νατουραλισμοῦ. Ὁ Νατουραλισμὸς (naturalismus) ἀποδίδεται ἑλληνιστὶ μὲ τὴν λέξιν φυσιοκρατία. Πρόκειται δηλαδὴ ἐν ὀλίγαις λέξεσι περὶ φιλοσοφικῆς θεωρίας, ἥτις ὡς μοναδικὴν ἀρχὴν τῶν ἐν τῷ κόσμῳ ὄντων, φαινομένων καὶ γεγονότων ἀναγνωρίζει τὴν φύσιν. Διὰ τοὺς ὀπαδοὺς τῆς θεωρίας ταύτης θεὸς εἶναι ἡ φύσις. Ἂς ἐξηγήσουν ὅμως οἱ κύριοι οὗτοι πῶς συμβαίνει ὥστε ὀστέα γυμνὰ καὶ ἀπεξηραμμένα νὰ ἀναβλύζουσιν ἰάματα καὶ μύρα πανεύοσμα;

[5] Βολταιρισταὶ καλοῦνται οἱ ὀπαδοὶ τῶν δοξασιῶν τοῦ Βολταίρου. Ὁ Βολταῖρος ὑπῆρξεν ὀνομαστὸς Γάλλος συγγραφεὺς καὶ ποιητὴς ἀκμάσας κατὰ τὸν ΙΗʹ (18ον) αἰῶνα. Ὑπῆρξε πολέμιος τῆς δογματικῆς διδασκαλίας τοῦ Χριστιανισμοῦ καὶ ἔγραψε πολλὰ κατὰ τοῦ Κλήρου. Διὰ λόγους σκοπιμότητος οὐδέποτε ὡμολόγησεν ἑαυτὸν ἄθεον, ἀλλ’ οὔτε καὶ πιστόν. Εἰς τὰ συγγράμματά του ἔγραφεν· «Εἴμεθα ἡμεῖς οἱ ἄνθρωποι μηχαναί, ἀλλὰ σκεπτόμεναι μηχαναὶ δημιουργημέναι ἀπὸ τὸν αἰώνιον γεωμέτρην (l’ éternel géometre)». Ὁ Κλῆρος τῆς πατρίδος του κατεπολέμησε τὸν Βολταῖρον διὰ τὰ ἀντιχριστιανικὰ καὶ ἀντικληρικὰ κηρύγματά του. Εἰς τὰς παραμονὰς τοῦ θανάτου του ἐγένετο προσπάθεια συνδιαλλαγῆς του μετὰ τῶν θανασίμων ἐχθρῶν του, τῶν Κληρικῶν, ἀλλ’ ὁ Βολταῖρος ἀπέρριψε πᾶσαν πρότασιν. Ὀλίγον πρὶν ἐκπνεύσῃ τοῦ προσεκόμισαν πρὸς ὑπογραφὴν ὁμολογίαν πίστεως, ἀλλὰ καὶ αὐτὴν ἀπέρριψε εἰπών· «Laissez moi monrir en paix!» (ἀφῆστε με νὰ πεθάνω ἐν εἰρήνῃ). Καὶ οὕτως ἀπέθανεν ὡς ἐχθρὸς τῆς εὐσεβείας καὶ τοῦ Κλήρου. Ἐν προκειμένῳ βολταιρισταὶ νοοῦνται οἱ κατ’ ἐπίφασιν Χριστιανοί, οἱ μὴ ἀποδεχόμενοι τὴν διδασκαλίαν τῆς Ἐκκλησίας καὶ τὸν Ἱερὸν Κλῆρον.

[6] Βλέπε περὶ τούτου ἐν σελ. 181-183 τοῦ ἀνὰ χεῖρας τόμου.

[7] Τὸ ἐν λόγῳ ἐνσφράγιστον γράμμα τῶν ἐπιτρόπων τοῦ Ἁγίου Γεωργίου καὶ προὐχόντων δημογερόντων τῆς πόλεως Σμύρνης τὸ ἐκδοθὲν πρὸς πίστωσιν τῆς γνησιότητος τῶν ἱερῶν Λειψάνων τοῦ Ἁγίου Ὁσιομάρτυρος Ἀγαθαγγέλου, ἐπικεκυρωμένον μὲ τὴν ἐπιγραφὴν τοῦ Πανιερωτάτου Μητροπολίτου Σμύρνης Ἀθανασίου, ἔχει ὡς ἑξῆς:

†Ὁ Σμύρνης Ἀθανάσιος ἐπιβεβαιοῖ. «Δηλοποιεῖται διὰ τοῦ παρόντος δημοσίου ἐνδεικτικοῦ γράμματος, ὅτι κατὰ δικαίαν αἴτησιν τοῦ Καθηγουμένου Κυρίου Ἀγαθαγγέλου Ἱερομονάχου μετὰ τῶν συναδέλφων αὐτοῦ τοῦ Κοινοβίου Ἐσφιγμένου, διὰ γράμματος αὐτῶν ἐκδοθέντος τῇ δεκάτῃ τοῦ λήγοντος Φεβρουαρίου εἰς τὸ νὰ παραδώσωμεν πρὸς ἐπὶ τούτῳ ἀπεσταλμένου συναδέλφου αὐτῶν ὁσιολογιωτάτου Κυρίου Μακαρίου, ἐκ τῶν ἁγίων Λειψάνων τοῦ ἐν ταύτῃ τῇ πόλει πρὸ χρόνων καρατομηθέντος Νεομάρτυρος Ἁγίου Ἀγαθαγγέλου, ὡς θεωρουμένου ἡμετέρου γνησίου ἀδελφοῦ καὶ συμμονάζοντος, διετάξαμεν διὰ συναινέσεως τοῦ Σεβασμιωτάτου Ἀρχιερέως Ἁγίου Σμύρνης Κυρίου Ἀθανασίου, τοὺς Κυρίους ἐπιτρόπους τῆς ἐνταῦθα Ἐκκλησίας τοῦ Μεγαλομάρτυρος Ἁγίου Γεωργίου καὶ παρέδωκαν ἐκ τῶν εἰς τὸ ταμεῖον τῆς αὐτῆς Ἐκκλησίας ἁγίων Λειψάνων, ὄντων τοῦ ρηθέντος Νεομάρτυρος, τὴν τιμίαν δεξιὰν χεῖρα καὶ πόδα, τὴν μίαν πλευρὰν καὶ τὴν τιμίαν Κάραν, διὰ νὰ μεταφέρῃ ταῦτα εἰς τὸ ρηθὲν Κοινόβιον, ἅτινα ὁμολογοῦμεν καὶ βεβαιοῦμεν ἡμεῖς τε καὶ οἱ μνησθέντες ἐπίτροποι, ὅτι ἀναμφιβόλως καὶ ἀδιστάκτως γνήσια Λείψανα τοῦ μνησθέντος Νεομάρτυρος. Ὅθεν εἰς ἔνδειξιν ἐγένετο τὸ παρὸν δημόσιον ἔγγραφον, ὑπογεγραμμένον παρὰ τῶν μνησθέντων ἐπιτρόπων καὶ παρ’ ἡμῶν τῶν δημογερόντων, ἐπικυρωμένον δὲ καὶ παρὰ τοῦ Σεβασμιωτάτου ἡμῶν Ἀρχιερέως, ἵνα ἔχῃ τὸ κῦρος καὶ τὴν ἰσχὺν ἐν παντὶ καιρῷ. Τῇ 29ῃ Φεβρουαρίου 1844, οἱ Δημογέροντες τῆς πόλεως Σμύρνης καὶ οἱ Ἐπίτροποι τοῦ Ναοῦ Ἁγίου Γεωργίου ἐν Σμύρνῃ, Ν. Μανδᾶς, Ἰωάν. Τζοκμαγιόπουλος, Ἰωάν. Μαϊμαροῦγλος, Νικόλαος Δ. Κούτπας, Δημήτριος Ταχμιντζῆς.» [Σφραγὶς τοῦ Ναοῦ τοῦ Ἁγ. Γεωργίου] [Σφραγὶς τοῦ κοινοῦ τῆς πόλεως Σμύρνης].