Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τοῦ Ἁγίου ἐνδόξου Ὁσιομάρτυρος ΑΓΑΘΑΓΓΕΛΟΥ τοῦ Ἐσφιγμενίτου.

Εὐθὺς τότε ἠσπάσθη πρῶτον τὸν τόπον ὅπου εἶδε τὸν Ἅγιον ἱστάμενον, κατόπιν δὲ καλέσας τὸν πλοίαρχον διηγήθη εἰς αὐτὸν τὸ ἐνύπνιον, ἐκεῖνος δέ, ποιήσας τὸν σταυρόν του, ἐδόξασε τὸν Θεόν. Εὐχαριστῶν δὲ τὸν Ἅγιον, ἀνεκοίνωσε ταῦτα καὶ εἰς τοὺς λοιποὺς ναύτας. Ὅθεν πάντες ηὐχαρίστησαν τὸν Ἅγιον καὶ ἔλαβον θάρρος. Μετ’ ὀλίγον ἡσύχασεν ἡ θάλασσα καὶ μετὰ τριῶν ὡρῶν ταξίδιον ἐλλιμενίσθησαν ἀσφαλῶς εἰς τὸν λιμένα τῆς Μονῆς τῶν Ἰβήρων, ὁπόθεν ἔπεμψαν εἴδησιν εἰς τὸν Ἡγούμενον τοῦ Ἐσφιγμένου. Ὅτε δὲ ἐπλησίασαν εἰς τὴν Μονὴν ἐξῆλθεν ὁ Ἡγούμενος μετὰ τῶν Ἱερέων καὶ τῶν Διακόνων ἱεροφοροῦντες καὶ κρατοῦντες φῶτα καὶ θυμιάματα. Ὁμοίως ἐξῆλθον καὶ πάντες οἱ ἀδελφοί. Κρούοντες δὲ τοὺς κώδωνας καὶ λιτανεύοντες, παρέλαβον τὰ αἱματωμένα ἐνδύματα τοῦ Μάρτυρος. Ἠσπάζοντο δὲ ταῦτα μετ’ εὐλαβείας, δακρυρροοῦντες ἐκ τῆς χαρᾶς. Εἰσελθόντες εἶτα εἰς τὸν Ναὸν καὶ ποιήσαντες τὴν πρέπουσαν δοξολογίαν ἀπεθησαύρισαν τὰ μαρτυρικὰ ἱμάτια ἐν τῇ ἀποθήκῃ τῶν ἁγίων Λειψάνων.

Ἐν τῇ Ἱερᾷ Μονῇ τοῦ Ἐσφιγμένου, Ἱεροδιάκονός τις, Γεράσιμος ὀνόματι, εὐλαβής, ἐκ συνεργίας τοῦ πονηροῦ, ἐλογίσθη κατὰ τοῦ Ἁγίου Μάρτυρος Ἀγαθαγγέλου, ὅτι ἐσώθη μόνον καὶ οὐχὶ ὅτι ἡγίασε, τοῦτο δὲ εἶπε καὶ εἰς ἄλλον τινὰ ἀδελφόν, ὅστις ἐκήρυττε καὶ ἀπεδείκνυεν ὅτι ὁ Ἅγιος Μάρτυς ἡγίασεν. Ἐπειδὴ ὅμως, ὁ Γεράσιμος δὲν ἐπείθετο εἰς τοῦτο, ὁ ἄλλος ἐκεῖνος ἀδελφὸς τοῦ εἶπεν, ὅτι ἐξ αἰτίας τῆς ἀπιστίας του θέλει τοῦ συμβῆ κακόν τι. Καὶ πράγματι, κατὰ τὰς ἡμέρας ἐκείνας ὁ Ἱεροδιάκονος προσεβλήθη ὑπὸ ὀφθαλμοπόνου καὶ ἡ νόσος αὕτη ὁλονὲν ἐπεδεινοῦτο, μάλιστα δὲ ὅτε ἔμελλον νὰ τὸν χειροτονήσουν Ἱερέα τόσον ἐπλεόνασεν ὁ πόνος τῶν ὀφθαλμῶν του, ὥστε ἐφαίνετο ὡς τυφλός. Ὁ δὲ Ἀρχιερεὺς ἰδὼν αὐτόν, εἶπεν· «Ἐγὼ τυφλὸν ἄνθρωπον Ἱερέα δὲν χειροτονῶ». Ὁ δὲ Ἱεροδιάκονος μέχρι τῆς στιγμῆς ἐκείνης ἐνόμιζεν ὅτι ὁ πόνος τῶν ὀφθαλμῶν του προῆλθεν ἐκ συμπτώσεως. Ἀλλ’ ὁ ρηθεὶς ἀδελφὸς τοῦ ἐνεθύμισε τότε ἐκεῖνα τὰ ὁποῖα ἔλεγε κατὰ τοῦ Ἁγίου Ἀγαθαγγέλου, εἰπών· «Ἰδοὺ τὸ ἀποτέλεσμα τῶν λόγων ἐκείνων, τοὺς ὁποίους ἔλεγες κατὰ τοῦ Ἁγίου». Τότε ὁ Ἱεροδιάκονος, ἐλθὼν εἰς ἑαυτὸν καὶ ἀναγνωρίσας τὸ σφάλμα του καὶ μετανοήσας ἐξ ὅλης ψυχῆς καὶ καρδίας, ἐδέετο πρὸς τὸν Ἅγιον Ἀγαθάγγελον μετὰ θερμῶν δακρύων νὰ τὸν συγχωρήσῃ καὶ νὰ μεσιτεύσῃ πρὸς τὸν Θεόν, ἵνα τὸν ἐλεήσῃ καὶ ἰατρεύσῃ τοὺς ὀφθαλμούς του.


Ὑποσημειώσεις

[1] Ἡ Αἶνος εἶναι ἀρχαιοτάτη πόλις τῆς Θρᾴκης παρὰ τὰς ἐκβολὰς τοῦ ποταμοῦ Ἕβρου, κτισμένη ἐπὶ χερσονήσου εὑρισκομένης ἐντὸς τῆς λιμνοθαλάσσης Στεντορίδος. Ἀπὸ τοὺς πρώτους Χριστιανικοὺς χρόνους ἦτο ἕδρα Ἐπισκοπῆς, βραδύτερον Ἀρχιεπισκοπῆς καὶ κατὰ τοὺς τελευταίους πρὸ τῆς ἐκεῖθεν ἀναχωρήσεως τῶν Ἑλλήνων χρόνους Μητροπόλεως. Ἡ Αἶνος ἐπανῆλθε ὑπὸ τὴν Τουρκικὴν κατοχὴν κατὰ τὸ ἔτος 1922, εὑρίσκεται δὲ νῦν ἐν παρακμῇ.

[2] Πολυάνδριον· νεκροταφεῖον.

[3] Ἡ πέμπτη ὥρα τῆς ἡμέρας ἀντιστοιχεῖ πρὸς τὴν 11ην π.μ.

[4] Νατουραλισταί, περὶ ὧν ἐνταῦθα γίνεται λόγος, καλοῦνται οἱ ὁπαδοὶ τοῦ Νατουραλισμοῦ. Ὁ Νατουραλισμὸς (naturalismus) ἀποδίδεται ἑλληνιστὶ μὲ τὴν λέξιν φυσιοκρατία. Πρόκειται δηλαδὴ ἐν ὀλίγαις λέξεσι περὶ φιλοσοφικῆς θεωρίας, ἥτις ὡς μοναδικὴν ἀρχὴν τῶν ἐν τῷ κόσμῳ ὄντων, φαινομένων καὶ γεγονότων ἀναγνωρίζει τὴν φύσιν. Διὰ τοὺς ὀπαδοὺς τῆς θεωρίας ταύτης θεὸς εἶναι ἡ φύσις. Ἂς ἐξηγήσουν ὅμως οἱ κύριοι οὗτοι πῶς συμβαίνει ὥστε ὀστέα γυμνὰ καὶ ἀπεξηραμμένα νὰ ἀναβλύζουσιν ἰάματα καὶ μύρα πανεύοσμα;

[5] Βολταιρισταὶ καλοῦνται οἱ ὀπαδοὶ τῶν δοξασιῶν τοῦ Βολταίρου. Ὁ Βολταῖρος ὑπῆρξεν ὀνομαστὸς Γάλλος συγγραφεὺς καὶ ποιητὴς ἀκμάσας κατὰ τὸν ΙΗʹ (18ον) αἰῶνα. Ὑπῆρξε πολέμιος τῆς δογματικῆς διδασκαλίας τοῦ Χριστιανισμοῦ καὶ ἔγραψε πολλὰ κατὰ τοῦ Κλήρου. Διὰ λόγους σκοπιμότητος οὐδέποτε ὡμολόγησεν ἑαυτὸν ἄθεον, ἀλλ’ οὔτε καὶ πιστόν. Εἰς τὰ συγγράμματά του ἔγραφεν· «Εἴμεθα ἡμεῖς οἱ ἄνθρωποι μηχαναί, ἀλλὰ σκεπτόμεναι μηχαναὶ δημιουργημέναι ἀπὸ τὸν αἰώνιον γεωμέτρην (l’ éternel géometre)». Ὁ Κλῆρος τῆς πατρίδος του κατεπολέμησε τὸν Βολταῖρον διὰ τὰ ἀντιχριστιανικὰ καὶ ἀντικληρικὰ κηρύγματά του. Εἰς τὰς παραμονὰς τοῦ θανάτου του ἐγένετο προσπάθεια συνδιαλλαγῆς του μετὰ τῶν θανασίμων ἐχθρῶν του, τῶν Κληρικῶν, ἀλλ’ ὁ Βολταῖρος ἀπέρριψε πᾶσαν πρότασιν. Ὀλίγον πρὶν ἐκπνεύσῃ τοῦ προσεκόμισαν πρὸς ὑπογραφὴν ὁμολογίαν πίστεως, ἀλλὰ καὶ αὐτὴν ἀπέρριψε εἰπών· «Laissez moi monrir en paix!» (ἀφῆστε με νὰ πεθάνω ἐν εἰρήνῃ). Καὶ οὕτως ἀπέθανεν ὡς ἐχθρὸς τῆς εὐσεβείας καὶ τοῦ Κλήρου. Ἐν προκειμένῳ βολταιρισταὶ νοοῦνται οἱ κατ’ ἐπίφασιν Χριστιανοί, οἱ μὴ ἀποδεχόμενοι τὴν διδασκαλίαν τῆς Ἐκκλησίας καὶ τὸν Ἱερὸν Κλῆρον.

[6] Βλέπε περὶ τούτου ἐν σελ. 181-183 τοῦ ἀνὰ χεῖρας τόμου.

[7] Τὸ ἐν λόγῳ ἐνσφράγιστον γράμμα τῶν ἐπιτρόπων τοῦ Ἁγίου Γεωργίου καὶ προὐχόντων δημογερόντων τῆς πόλεως Σμύρνης τὸ ἐκδοθὲν πρὸς πίστωσιν τῆς γνησιότητος τῶν ἱερῶν Λειψάνων τοῦ Ἁγίου Ὁσιομάρτυρος Ἀγαθαγγέλου, ἐπικεκυρωμένον μὲ τὴν ἐπιγραφὴν τοῦ Πανιερωτάτου Μητροπολίτου Σμύρνης Ἀθανασίου, ἔχει ὡς ἑξῆς:

†Ὁ Σμύρνης Ἀθανάσιος ἐπιβεβαιοῖ. «Δηλοποιεῖται διὰ τοῦ παρόντος δημοσίου ἐνδεικτικοῦ γράμματος, ὅτι κατὰ δικαίαν αἴτησιν τοῦ Καθηγουμένου Κυρίου Ἀγαθαγγέλου Ἱερομονάχου μετὰ τῶν συναδέλφων αὐτοῦ τοῦ Κοινοβίου Ἐσφιγμένου, διὰ γράμματος αὐτῶν ἐκδοθέντος τῇ δεκάτῃ τοῦ λήγοντος Φεβρουαρίου εἰς τὸ νὰ παραδώσωμεν πρὸς ἐπὶ τούτῳ ἀπεσταλμένου συναδέλφου αὐτῶν ὁσιολογιωτάτου Κυρίου Μακαρίου, ἐκ τῶν ἁγίων Λειψάνων τοῦ ἐν ταύτῃ τῇ πόλει πρὸ χρόνων καρατομηθέντος Νεομάρτυρος Ἁγίου Ἀγαθαγγέλου, ὡς θεωρουμένου ἡμετέρου γνησίου ἀδελφοῦ καὶ συμμονάζοντος, διετάξαμεν διὰ συναινέσεως τοῦ Σεβασμιωτάτου Ἀρχιερέως Ἁγίου Σμύρνης Κυρίου Ἀθανασίου, τοὺς Κυρίους ἐπιτρόπους τῆς ἐνταῦθα Ἐκκλησίας τοῦ Μεγαλομάρτυρος Ἁγίου Γεωργίου καὶ παρέδωκαν ἐκ τῶν εἰς τὸ ταμεῖον τῆς αὐτῆς Ἐκκλησίας ἁγίων Λειψάνων, ὄντων τοῦ ρηθέντος Νεομάρτυρος, τὴν τιμίαν δεξιὰν χεῖρα καὶ πόδα, τὴν μίαν πλευρὰν καὶ τὴν τιμίαν Κάραν, διὰ νὰ μεταφέρῃ ταῦτα εἰς τὸ ρηθὲν Κοινόβιον, ἅτινα ὁμολογοῦμεν καὶ βεβαιοῦμεν ἡμεῖς τε καὶ οἱ μνησθέντες ἐπίτροποι, ὅτι ἀναμφιβόλως καὶ ἀδιστάκτως γνήσια Λείψανα τοῦ μνησθέντος Νεομάρτυρος. Ὅθεν εἰς ἔνδειξιν ἐγένετο τὸ παρὸν δημόσιον ἔγγραφον, ὑπογεγραμμένον παρὰ τῶν μνησθέντων ἐπιτρόπων καὶ παρ’ ἡμῶν τῶν δημογερόντων, ἐπικυρωμένον δὲ καὶ παρὰ τοῦ Σεβασμιωτάτου ἡμῶν Ἀρχιερέως, ἵνα ἔχῃ τὸ κῦρος καὶ τὴν ἰσχὺν ἐν παντὶ καιρῷ. Τῇ 29ῃ Φεβρουαρίου 1844, οἱ Δημογέροντες τῆς πόλεως Σμύρνης καὶ οἱ Ἐπίτροποι τοῦ Ναοῦ Ἁγίου Γεωργίου ἐν Σμύρνῃ, Ν. Μανδᾶς, Ἰωάν. Τζοκμαγιόπουλος, Ἰωάν. Μαϊμαροῦγλος, Νικόλαος Δ. Κούτπας, Δημήτριος Ταχμιντζῆς.» [Σφραγὶς τοῦ Ναοῦ τοῦ Ἁγ. Γεωργίου] [Σφραγὶς τοῦ κοινοῦ τῆς πόλεως Σμύρνης].