Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τοῦ Ἁγίου ἐνδόξου Ὁσιομάρτυρος ΑΓΑΘΑΓΓΕΛΟΥ τοῦ Ἐσφιγμενίτου.

Ἀφοῦ λοιπὸν ἔλαβεν ὁ Ἀρχιερεὺς καὶ τὴν ἐπιστολὴν τοῦ Ἡγουμένου καὶ ἀνέγνωσεν αὐτήν, ἔλαβον μετὰ τῶν περὶ αὐτὸν κοινὴν ἀπόφασιν, νὰ γίνῃ κατ’ ἐκείνην τὴν νύκτα δέησις πρὸς τὸν Θεὸν ἐκτενὴς ὑπὲρ τῆς ἐνισχύσεως τοῦ Ἀθλητοῦ. Διέταξε λοιπὸν ὁ Ἀρχιερεὺς τοὺς Ἱερεῖς νὰ εἰδοποιήσωσιν ἰδιαιτέρως τοὺς Χριστιανούς, ἵνα τελέσουν τὴν δέησιν ταύτην, ἐκτενῶς μετὰ δακρύων εὐχόμενοι.

Κατὰ δὲ τὴν νύκτα τῆς Παρασκευῆς, περὶ ὥραν τρίτην τῆς νυκτός, εἶπεν ὁ Ὁσιομάρτυς Ἀγαθάγγελος εἰς τοὺς προαναφερθέντας Χριστιανούς· «Ξηλώσατε ἀπὸ τὸν χιτῶνα μου τὸν σταυρόν, ἤτοι τὸ παραμάνδυον, τὸ ὁποῖον εἶχον ράψει (ὡς ἐλέχθη ἀνωτέρω), ἵνα μὴ ἀτιμάσωσιν αὐτὸν οἱ ἀσεβεῖς». Ὡς δὲ ἔπραξαν οὕτως Χριστιανοί, ἦλθον παρευθύς τινες τῶν ἀσεβῶν, οἵτινες, λαβόντες τὸν χιτῶνα του ἐμάγευον αὐτὸν καθ’ ὅλην τὴν νύκτα. Ὁ δὲ Ἀρμένιος, ἐπειδὴ ἐγνώριζε τὴν πλάνην τῶν μαγικῶν, συνεβούλευε τὸν Μάρτυρα νὰ μὴ τὸν φορέσῃ ὅταν τὸν φέρωσιν. Ἀλλ’ ὁ Μάρτυς ἀποκριθεὶς εἶπεν· «Ἡ δύναμις τοῦ Κυρίου μου Ἰησοῦ Χριστοῦ θέλει νικήσει τὰς μαγείας των πρὸς περισσοτέραν ἐντροπήν των καὶ μὴ φοβεῖσθε». Περὶ δὲ τὴν αὐγὴν καὶ πρὶν ἀκόμη ἐξημερώσῃ, ἐλθόντες οἱ ἀσεβεῖς ἐκεῖνοι ἔφερον τὸ χιτῶνα τοῦ Μάρτυρος καὶ τὸν διέταξαν νὰ τὸν φορέσῃ. Ὁ δὲ γενναῖος τοῦ Χριστοῦ Ἀθλητής, ποιήσας τὸ σημεῖον τοῦ Τιμίου Σταυροῦ, ἐφόρεσεν αὐτὸν ἄνευ οὐδενὸς φόβου. Ἐχάρησαν τότε οἱ Ἀγαρηνοὶ καὶ ἀνέμενον ἐκεῖ ἐπ’ ἀρκετόν, ἵνα ἴδωσι τὰ ἀποτελέσματα τῆς μαγικῆς των τέχνης, ὡς ἤλπιζον, ἀλλὰ μὴ ἰδόντες καμμίαν μεταβολὴν εἰς τὸν Μάρτυρα, ἀνεχώρησαν κατῃσχυμμένοι. Τότε ὁ Ἀθλητὴς τοῦ Χριστοῦ πεσὼν ἐκοιμήθη· μετ’ ὀλίγον ὅμως ἠγέρθη καὶ εἶπεν εἰς τοὺς ρηθέντας Χριστιανοὺς μὲ χαρὰν μεγάλην· «Συγχωρήσατέ με, ἀδελφοί, διότι σήμερον, προτοῦ νὰ φθάσῃ ἡ πέμπτη ὥρα τῆς ἡμέρας [3], θὰ μὲ ἀποκεφαλίσουν». Ἔπειτα ἀναπαυθεὶς πάλιν ἐπ’ ὀλίγον ἐξύπνησε καὶ ἠρώτησε τὶ ὥρα ἦτο. Οἱ δὲ εἶπον· «Ὥρα δευτέρα». Τότε ὁ Ἅγιος εἶπε μετὰ χαρᾶς· «Τρεῖς ἀκόμη ἔμειναν». Καὶ πάλιν μετὰ μίαν ὥραν ἠρώτησε· «Τί ὥρα εἶναι;». Καὶ τοῦ ἀπεκρίθησαν· «Τρίτη». Ὁ δὲ εἶπε μὲ ἀγαλλίασιν· «Δύο ἔτι ἔμειναν ἂς κοιμηθῶ ἀκόμη ὀλίγον καὶ ὅταν ἔλθωσι νὰ ἀνοίξωσι τὴν θύραν, ἐξυπνήσατέ με». Περὶ δὲ τὴν τετάρτην ὥραν ἦλθον οἱ ἀγριώτατοι λύκοι κραυγάζοντες.


Ὑποσημειώσεις

[1] Ἡ Αἶνος εἶναι ἀρχαιοτάτη πόλις τῆς Θρᾴκης παρὰ τὰς ἐκβολὰς τοῦ ποταμοῦ Ἕβρου, κτισμένη ἐπὶ χερσονήσου εὑρισκομένης ἐντὸς τῆς λιμνοθαλάσσης Στεντορίδος. Ἀπὸ τοὺς πρώτους Χριστιανικοὺς χρόνους ἦτο ἕδρα Ἐπισκοπῆς, βραδύτερον Ἀρχιεπισκοπῆς καὶ κατὰ τοὺς τελευταίους πρὸ τῆς ἐκεῖθεν ἀναχωρήσεως τῶν Ἑλλήνων χρόνους Μητροπόλεως. Ἡ Αἶνος ἐπανῆλθε ὑπὸ τὴν Τουρκικὴν κατοχὴν κατὰ τὸ ἔτος 1922, εὑρίσκεται δὲ νῦν ἐν παρακμῇ.

[2] Πολυάνδριον· νεκροταφεῖον.

[3] Ἡ πέμπτη ὥρα τῆς ἡμέρας ἀντιστοιχεῖ πρὸς τὴν 11ην π.μ.

[4] Νατουραλισταί, περὶ ὧν ἐνταῦθα γίνεται λόγος, καλοῦνται οἱ ὁπαδοὶ τοῦ Νατουραλισμοῦ. Ὁ Νατουραλισμὸς (naturalismus) ἀποδίδεται ἑλληνιστὶ μὲ τὴν λέξιν φυσιοκρατία. Πρόκειται δηλαδὴ ἐν ὀλίγαις λέξεσι περὶ φιλοσοφικῆς θεωρίας, ἥτις ὡς μοναδικὴν ἀρχὴν τῶν ἐν τῷ κόσμῳ ὄντων, φαινομένων καὶ γεγονότων ἀναγνωρίζει τὴν φύσιν. Διὰ τοὺς ὀπαδοὺς τῆς θεωρίας ταύτης θεὸς εἶναι ἡ φύσις. Ἂς ἐξηγήσουν ὅμως οἱ κύριοι οὗτοι πῶς συμβαίνει ὥστε ὀστέα γυμνὰ καὶ ἀπεξηραμμένα νὰ ἀναβλύζουσιν ἰάματα καὶ μύρα πανεύοσμα;

[5] Βολταιρισταὶ καλοῦνται οἱ ὀπαδοὶ τῶν δοξασιῶν τοῦ Βολταίρου. Ὁ Βολταῖρος ὑπῆρξεν ὀνομαστὸς Γάλλος συγγραφεὺς καὶ ποιητὴς ἀκμάσας κατὰ τὸν ΙΗʹ (18ον) αἰῶνα. Ὑπῆρξε πολέμιος τῆς δογματικῆς διδασκαλίας τοῦ Χριστιανισμοῦ καὶ ἔγραψε πολλὰ κατὰ τοῦ Κλήρου. Διὰ λόγους σκοπιμότητος οὐδέποτε ὡμολόγησεν ἑαυτὸν ἄθεον, ἀλλ’ οὔτε καὶ πιστόν. Εἰς τὰ συγγράμματά του ἔγραφεν· «Εἴμεθα ἡμεῖς οἱ ἄνθρωποι μηχαναί, ἀλλὰ σκεπτόμεναι μηχαναὶ δημιουργημέναι ἀπὸ τὸν αἰώνιον γεωμέτρην (l’ éternel géometre)». Ὁ Κλῆρος τῆς πατρίδος του κατεπολέμησε τὸν Βολταῖρον διὰ τὰ ἀντιχριστιανικὰ καὶ ἀντικληρικὰ κηρύγματά του. Εἰς τὰς παραμονὰς τοῦ θανάτου του ἐγένετο προσπάθεια συνδιαλλαγῆς του μετὰ τῶν θανασίμων ἐχθρῶν του, τῶν Κληρικῶν, ἀλλ’ ὁ Βολταῖρος ἀπέρριψε πᾶσαν πρότασιν. Ὀλίγον πρὶν ἐκπνεύσῃ τοῦ προσεκόμισαν πρὸς ὑπογραφὴν ὁμολογίαν πίστεως, ἀλλὰ καὶ αὐτὴν ἀπέρριψε εἰπών· «Laissez moi monrir en paix!» (ἀφῆστε με νὰ πεθάνω ἐν εἰρήνῃ). Καὶ οὕτως ἀπέθανεν ὡς ἐχθρὸς τῆς εὐσεβείας καὶ τοῦ Κλήρου. Ἐν προκειμένῳ βολταιρισταὶ νοοῦνται οἱ κατ’ ἐπίφασιν Χριστιανοί, οἱ μὴ ἀποδεχόμενοι τὴν διδασκαλίαν τῆς Ἐκκλησίας καὶ τὸν Ἱερὸν Κλῆρον.

[6] Βλέπε περὶ τούτου ἐν σελ. 181-183 τοῦ ἀνὰ χεῖρας τόμου.

[7] Τὸ ἐν λόγῳ ἐνσφράγιστον γράμμα τῶν ἐπιτρόπων τοῦ Ἁγίου Γεωργίου καὶ προὐχόντων δημογερόντων τῆς πόλεως Σμύρνης τὸ ἐκδοθὲν πρὸς πίστωσιν τῆς γνησιότητος τῶν ἱερῶν Λειψάνων τοῦ Ἁγίου Ὁσιομάρτυρος Ἀγαθαγγέλου, ἐπικεκυρωμένον μὲ τὴν ἐπιγραφὴν τοῦ Πανιερωτάτου Μητροπολίτου Σμύρνης Ἀθανασίου, ἔχει ὡς ἑξῆς:

†Ὁ Σμύρνης Ἀθανάσιος ἐπιβεβαιοῖ. «Δηλοποιεῖται διὰ τοῦ παρόντος δημοσίου ἐνδεικτικοῦ γράμματος, ὅτι κατὰ δικαίαν αἴτησιν τοῦ Καθηγουμένου Κυρίου Ἀγαθαγγέλου Ἱερομονάχου μετὰ τῶν συναδέλφων αὐτοῦ τοῦ Κοινοβίου Ἐσφιγμένου, διὰ γράμματος αὐτῶν ἐκδοθέντος τῇ δεκάτῃ τοῦ λήγοντος Φεβρουαρίου εἰς τὸ νὰ παραδώσωμεν πρὸς ἐπὶ τούτῳ ἀπεσταλμένου συναδέλφου αὐτῶν ὁσιολογιωτάτου Κυρίου Μακαρίου, ἐκ τῶν ἁγίων Λειψάνων τοῦ ἐν ταύτῃ τῇ πόλει πρὸ χρόνων καρατομηθέντος Νεομάρτυρος Ἁγίου Ἀγαθαγγέλου, ὡς θεωρουμένου ἡμετέρου γνησίου ἀδελφοῦ καὶ συμμονάζοντος, διετάξαμεν διὰ συναινέσεως τοῦ Σεβασμιωτάτου Ἀρχιερέως Ἁγίου Σμύρνης Κυρίου Ἀθανασίου, τοὺς Κυρίους ἐπιτρόπους τῆς ἐνταῦθα Ἐκκλησίας τοῦ Μεγαλομάρτυρος Ἁγίου Γεωργίου καὶ παρέδωκαν ἐκ τῶν εἰς τὸ ταμεῖον τῆς αὐτῆς Ἐκκλησίας ἁγίων Λειψάνων, ὄντων τοῦ ρηθέντος Νεομάρτυρος, τὴν τιμίαν δεξιὰν χεῖρα καὶ πόδα, τὴν μίαν πλευρὰν καὶ τὴν τιμίαν Κάραν, διὰ νὰ μεταφέρῃ ταῦτα εἰς τὸ ρηθὲν Κοινόβιον, ἅτινα ὁμολογοῦμεν καὶ βεβαιοῦμεν ἡμεῖς τε καὶ οἱ μνησθέντες ἐπίτροποι, ὅτι ἀναμφιβόλως καὶ ἀδιστάκτως γνήσια Λείψανα τοῦ μνησθέντος Νεομάρτυρος. Ὅθεν εἰς ἔνδειξιν ἐγένετο τὸ παρὸν δημόσιον ἔγγραφον, ὑπογεγραμμένον παρὰ τῶν μνησθέντων ἐπιτρόπων καὶ παρ’ ἡμῶν τῶν δημογερόντων, ἐπικυρωμένον δὲ καὶ παρὰ τοῦ Σεβασμιωτάτου ἡμῶν Ἀρχιερέως, ἵνα ἔχῃ τὸ κῦρος καὶ τὴν ἰσχὺν ἐν παντὶ καιρῷ. Τῇ 29ῃ Φεβρουαρίου 1844, οἱ Δημογέροντες τῆς πόλεως Σμύρνης καὶ οἱ Ἐπίτροποι τοῦ Ναοῦ Ἁγίου Γεωργίου ἐν Σμύρνῃ, Ν. Μανδᾶς, Ἰωάν. Τζοκμαγιόπουλος, Ἰωάν. Μαϊμαροῦγλος, Νικόλαος Δ. Κούτπας, Δημήτριος Ταχμιντζῆς.» [Σφραγὶς τοῦ Ναοῦ τοῦ Ἁγ. Γεωργίου] [Σφραγὶς τοῦ κοινοῦ τῆς πόλεως Σμύρνης].