Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τοῦ Ἁγίου ἐνδόξου Ὁσιομάρτυρος ΑΓΑΘΑΓΓΕΛΟΥ τοῦ Ἐσφιγμενίτου.

Τότε ὁ ἡγεμών, πεισθεὶς πλέον διὰ τὸ ἀμετάθετον τῆς γνώμης αὐτοῦ, καταισχυνθεὶς δὲ καὶ διότι δὲν ἴσχυσαν εἰς τίποτε αἱ τόσαι συμβουλαὶ καὶ ὑποσχέσεις του, ὥρισε νὰ ἀφαιρέσουν ἀπὸ τὸν Ἅγιον Μάρτυρα τὴν χρυσῆν ἐκείνη στολήν, ἀφοῦ δὲ ἔπραξαν τοῦτο, ἐνέδυσαν αὐτὸν τὰ ἱμάτια αὐτοῦ καὶ ἔκλεισαν αὐτὸν εἰς τὴν φυλακήν. Ὁ δὲ προαναφερθεὶς Νικόλαος, ἰδὼν αὐτὸν ἐνδεδυμένον καὶ φοβηθεὶς διὰ τὴν ἀνέλπιστον μεταβολήν, ἐκάθητο εἰς μίαν γωνίαν περίλυπος. Πλησιάσας τότε ὁ Μάρτυς εἶπε πρὸς αὐτόν· «Μὴ φοβεῖσαι, ἀδελφέ, διότι εἶναι ἀδύνατον νὰ μεταβάλωσι τὴν γνώμην μου οἱ ἀσεβεῖς· ἐγὼ μὲ τὴν δύναμιν τοῦ Χριστοῦ μου εἶμαι καὶ θὰ εἶμαι πάντοτε ὁ αὐτὸς Ἀγαθάγγελος. Ὅθεν οὔτε τὰς τιμωρίας αὐτῶν ὑπολογίζω, οὔτε τὰς κολακείας των καὶ ἂς κάμουν εἰς ἐμὲ ὅ,τι θέλουν». Ταῦτα ἀκούσας ὁ Νικόλαος ἐχάρη καθ’ ὑπερβολὴν καὶ εἶπε· «Φαίνεται ὅτι ὁ κὺρ Ἀθανάσιος ὁ Χῖος, ἐπειδὴ εἷναι φίλος τοῦ ἡγεμόνος, ἐμεσίτευσε πρὸς αὐτὸν διὰ νὰ σὲ σώσῃ». Ταῦτα ἀκούσας ὁ Μάρτυς ἔγραψεν ἀμέσως πρὸς τὸν Ἀθανάσιον, παρακαλῶν τοῦτον καὶ ὁρκίζων εἰς τὸν Θεὸν νὰ μὴ κάμῃ καμμίαν αἴτησιν περὶ αὐτοῦ εἰς τὸν ἡγεμόνα, ἀλλὰ νὰ ἀφήσῃ τοὺς ἀσεβεῖς νὰ τὸν βασανίσωσιν ὅσον καὶ καθὼς θέλουσι· μόνον δὲ οἱ Χριστιανοὶ καὶ ὅσοι τὸν ἀγαπῶσι νὰ κάμνωσι δεήσεις πρὸς τὸν Κύριον, ἵνα τὸν ἐνισχύσῃ εἰς τὸ νὰ τελειώσῃ τὸν δρόμον του.

Τὴν ἐπιστολὴν ταύτην λαβὼν ὁ προρρηθεὶς Ἀθανάσιος ἔσπευσεν εὐθὺς εἰς τὴν Μητρόπολιν καὶ ἐπέδειξεν αὐτὴν εἰς τὸν Ἀρχιερέα. Παρευρέθησαν δὲ τότε ἐκεῖ καί τινες τῶν προκρίτων καὶ τῶν ἐξεχόντων, οἵτινες ἐδόξασαν τὸν Θεὸν καὶ μετὰ δακρύων εἶπον· «Αὕτη ἡ ἐπιστολὴ ὁμοιάζει μὲ ἐκείνην τὴν ὁποίαν ἔγραψεν ὁ Θεοφόρος Ἰγνάτιος πρὸς τοὺς ἐν Ρώμῃ πιστούς, παραγγέλλων εἰς αὐτοὺς νὰ μὴ κάμουν οὐδεμίαν μεσιτείαν δι’ αὐτόν, ἀλλὰ νὰ ἀφήσωσι νὰ φαγωθῇ ἀπὸ τὰ θηρία». Ἔφερε δὲ καὶ ὁ Γερμανὸς ἐπιστολὰς ἀπὸ τὸν Ἡγούμενον τοῦ Ἐσφιγμένου πρὸς τὸν Ἀρχιερέα καὶ τὸν Ἁγιοταφίτην Ἀρχιμανδρίτην Ἐπιφάνιον, διὰ τῶν ὁποίων παρεκάλει αὐτοὺς νὰ παραγγείλωσιν εἰς τοὺς Χριστιανούς, ἵνα δεηθῶσι πρὸς τὸν Θεὸν νὰ ἐνισχύσῃ τὸν Μάρτυρα, τὰς ὁποίας ὅμως δὲν ἐπέδωσεν εἰς αὐτοὺς ἀμέσως, ἀλλὰ τὰς ἐκράτησε μέχρι τότε· διότι ἐὰν ἐλάμβανον αὐτὰς πρότερον, ἴσως ἤθελον ἐμποδίσει τὸν Μάρτυρα ἀπὸ τὸν σκοπόν του, καθὼς καὶ εἰς ἄλλους ἐποίησαν.


Ὑποσημειώσεις

[1] Ἡ Αἶνος εἶναι ἀρχαιοτάτη πόλις τῆς Θρᾴκης παρὰ τὰς ἐκβολὰς τοῦ ποταμοῦ Ἕβρου, κτισμένη ἐπὶ χερσονήσου εὑρισκομένης ἐντὸς τῆς λιμνοθαλάσσης Στεντορίδος. Ἀπὸ τοὺς πρώτους Χριστιανικοὺς χρόνους ἦτο ἕδρα Ἐπισκοπῆς, βραδύτερον Ἀρχιεπισκοπῆς καὶ κατὰ τοὺς τελευταίους πρὸ τῆς ἐκεῖθεν ἀναχωρήσεως τῶν Ἑλλήνων χρόνους Μητροπόλεως. Ἡ Αἶνος ἐπανῆλθε ὑπὸ τὴν Τουρκικὴν κατοχὴν κατὰ τὸ ἔτος 1922, εὑρίσκεται δὲ νῦν ἐν παρακμῇ.

[2] Πολυάνδριον· νεκροταφεῖον.

[3] Ἡ πέμπτη ὥρα τῆς ἡμέρας ἀντιστοιχεῖ πρὸς τὴν 11ην π.μ.

[4] Νατουραλισταί, περὶ ὧν ἐνταῦθα γίνεται λόγος, καλοῦνται οἱ ὁπαδοὶ τοῦ Νατουραλισμοῦ. Ὁ Νατουραλισμὸς (naturalismus) ἀποδίδεται ἑλληνιστὶ μὲ τὴν λέξιν φυσιοκρατία. Πρόκειται δηλαδὴ ἐν ὀλίγαις λέξεσι περὶ φιλοσοφικῆς θεωρίας, ἥτις ὡς μοναδικὴν ἀρχὴν τῶν ἐν τῷ κόσμῳ ὄντων, φαινομένων καὶ γεγονότων ἀναγνωρίζει τὴν φύσιν. Διὰ τοὺς ὀπαδοὺς τῆς θεωρίας ταύτης θεὸς εἶναι ἡ φύσις. Ἂς ἐξηγήσουν ὅμως οἱ κύριοι οὗτοι πῶς συμβαίνει ὥστε ὀστέα γυμνὰ καὶ ἀπεξηραμμένα νὰ ἀναβλύζουσιν ἰάματα καὶ μύρα πανεύοσμα;

[5] Βολταιρισταὶ καλοῦνται οἱ ὀπαδοὶ τῶν δοξασιῶν τοῦ Βολταίρου. Ὁ Βολταῖρος ὑπῆρξεν ὀνομαστὸς Γάλλος συγγραφεὺς καὶ ποιητὴς ἀκμάσας κατὰ τὸν ΙΗʹ (18ον) αἰῶνα. Ὑπῆρξε πολέμιος τῆς δογματικῆς διδασκαλίας τοῦ Χριστιανισμοῦ καὶ ἔγραψε πολλὰ κατὰ τοῦ Κλήρου. Διὰ λόγους σκοπιμότητος οὐδέποτε ὡμολόγησεν ἑαυτὸν ἄθεον, ἀλλ’ οὔτε καὶ πιστόν. Εἰς τὰ συγγράμματά του ἔγραφεν· «Εἴμεθα ἡμεῖς οἱ ἄνθρωποι μηχαναί, ἀλλὰ σκεπτόμεναι μηχαναὶ δημιουργημέναι ἀπὸ τὸν αἰώνιον γεωμέτρην (l’ éternel géometre)». Ὁ Κλῆρος τῆς πατρίδος του κατεπολέμησε τὸν Βολταῖρον διὰ τὰ ἀντιχριστιανικὰ καὶ ἀντικληρικὰ κηρύγματά του. Εἰς τὰς παραμονὰς τοῦ θανάτου του ἐγένετο προσπάθεια συνδιαλλαγῆς του μετὰ τῶν θανασίμων ἐχθρῶν του, τῶν Κληρικῶν, ἀλλ’ ὁ Βολταῖρος ἀπέρριψε πᾶσαν πρότασιν. Ὀλίγον πρὶν ἐκπνεύσῃ τοῦ προσεκόμισαν πρὸς ὑπογραφὴν ὁμολογίαν πίστεως, ἀλλὰ καὶ αὐτὴν ἀπέρριψε εἰπών· «Laissez moi monrir en paix!» (ἀφῆστε με νὰ πεθάνω ἐν εἰρήνῃ). Καὶ οὕτως ἀπέθανεν ὡς ἐχθρὸς τῆς εὐσεβείας καὶ τοῦ Κλήρου. Ἐν προκειμένῳ βολταιρισταὶ νοοῦνται οἱ κατ’ ἐπίφασιν Χριστιανοί, οἱ μὴ ἀποδεχόμενοι τὴν διδασκαλίαν τῆς Ἐκκλησίας καὶ τὸν Ἱερὸν Κλῆρον.

[6] Βλέπε περὶ τούτου ἐν σελ. 181-183 τοῦ ἀνὰ χεῖρας τόμου.

[7] Τὸ ἐν λόγῳ ἐνσφράγιστον γράμμα τῶν ἐπιτρόπων τοῦ Ἁγίου Γεωργίου καὶ προὐχόντων δημογερόντων τῆς πόλεως Σμύρνης τὸ ἐκδοθὲν πρὸς πίστωσιν τῆς γνησιότητος τῶν ἱερῶν Λειψάνων τοῦ Ἁγίου Ὁσιομάρτυρος Ἀγαθαγγέλου, ἐπικεκυρωμένον μὲ τὴν ἐπιγραφὴν τοῦ Πανιερωτάτου Μητροπολίτου Σμύρνης Ἀθανασίου, ἔχει ὡς ἑξῆς:

†Ὁ Σμύρνης Ἀθανάσιος ἐπιβεβαιοῖ. «Δηλοποιεῖται διὰ τοῦ παρόντος δημοσίου ἐνδεικτικοῦ γράμματος, ὅτι κατὰ δικαίαν αἴτησιν τοῦ Καθηγουμένου Κυρίου Ἀγαθαγγέλου Ἱερομονάχου μετὰ τῶν συναδέλφων αὐτοῦ τοῦ Κοινοβίου Ἐσφιγμένου, διὰ γράμματος αὐτῶν ἐκδοθέντος τῇ δεκάτῃ τοῦ λήγοντος Φεβρουαρίου εἰς τὸ νὰ παραδώσωμεν πρὸς ἐπὶ τούτῳ ἀπεσταλμένου συναδέλφου αὐτῶν ὁσιολογιωτάτου Κυρίου Μακαρίου, ἐκ τῶν ἁγίων Λειψάνων τοῦ ἐν ταύτῃ τῇ πόλει πρὸ χρόνων καρατομηθέντος Νεομάρτυρος Ἁγίου Ἀγαθαγγέλου, ὡς θεωρουμένου ἡμετέρου γνησίου ἀδελφοῦ καὶ συμμονάζοντος, διετάξαμεν διὰ συναινέσεως τοῦ Σεβασμιωτάτου Ἀρχιερέως Ἁγίου Σμύρνης Κυρίου Ἀθανασίου, τοὺς Κυρίους ἐπιτρόπους τῆς ἐνταῦθα Ἐκκλησίας τοῦ Μεγαλομάρτυρος Ἁγίου Γεωργίου καὶ παρέδωκαν ἐκ τῶν εἰς τὸ ταμεῖον τῆς αὐτῆς Ἐκκλησίας ἁγίων Λειψάνων, ὄντων τοῦ ρηθέντος Νεομάρτυρος, τὴν τιμίαν δεξιὰν χεῖρα καὶ πόδα, τὴν μίαν πλευρὰν καὶ τὴν τιμίαν Κάραν, διὰ νὰ μεταφέρῃ ταῦτα εἰς τὸ ρηθὲν Κοινόβιον, ἅτινα ὁμολογοῦμεν καὶ βεβαιοῦμεν ἡμεῖς τε καὶ οἱ μνησθέντες ἐπίτροποι, ὅτι ἀναμφιβόλως καὶ ἀδιστάκτως γνήσια Λείψανα τοῦ μνησθέντος Νεομάρτυρος. Ὅθεν εἰς ἔνδειξιν ἐγένετο τὸ παρὸν δημόσιον ἔγγραφον, ὑπογεγραμμένον παρὰ τῶν μνησθέντων ἐπιτρόπων καὶ παρ’ ἡμῶν τῶν δημογερόντων, ἐπικυρωμένον δὲ καὶ παρὰ τοῦ Σεβασμιωτάτου ἡμῶν Ἀρχιερέως, ἵνα ἔχῃ τὸ κῦρος καὶ τὴν ἰσχὺν ἐν παντὶ καιρῷ. Τῇ 29ῃ Φεβρουαρίου 1844, οἱ Δημογέροντες τῆς πόλεως Σμύρνης καὶ οἱ Ἐπίτροποι τοῦ Ναοῦ Ἁγίου Γεωργίου ἐν Σμύρνῃ, Ν. Μανδᾶς, Ἰωάν. Τζοκμαγιόπουλος, Ἰωάν. Μαϊμαροῦγλος, Νικόλαος Δ. Κούτπας, Δημήτριος Ταχμιντζῆς.» [Σφραγὶς τοῦ Ναοῦ τοῦ Ἁγ. Γεωργίου] [Σφραγὶς τοῦ κοινοῦ τῆς πόλεως Σμύρνης].