Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τοῦ Ἁγίου ἐνδόξου Ὁσιομάρτυρος ΑΓΑΘΑΓΓΕΛΟΥ τοῦ Ἐσφιγμενίτου.

Ὅθεν ὁ κριτής, θαυμάσας τὴν γενναιότητα τῆς ψυχῆς του, ἐνέδυσεν αὐτὸν ὅλα του τὰ ἐνδύματα καὶ τὸν ἀπέστειλεν εἰς τὸν ἡγεμόνα κατὰ τὴν διαταγήν του. Τὸ δὲ πλῆθος τῶν Ὀρθοδόξων Χριστιανῶν, ὡς καὶ τὸ τῶν ἑτεροδόξων καὶ ἀσεβῶν, νομίσαντες ὅτι ἔφερον αὐτὸν εἰς τὸν τόπον τῆς καταδίκης, ἵνα τὸν ἀποκεφαλίσωσι, συνήχθησαν, περιμένοντες ἕως δύο ὥρας. Μαθόντες ὅμως κατόπιν, ὅτι τὸν ὡδήγουν ἐνδεδυμένον πρὸς τὸν ἡγεμόνα, ἀνεχώρησαν περίλυποι, νομίσαντες ὅτι ἐπέστρεψεν εἰς τὴν ἀσέβειαν. Μεταξὺ δὲ τοῦ πλήθους ἵστατο καὶ ὁ μιαρώτατος πρῴην αὐθέντης του, πρὸς τὸν ὁποῖον εἶπεν εἷς τῶν Ἀγαρηνῶν· «Ἰδοὺ τὸν συνοδεύουσιν ἐνδεδυμένον· ἴσως λοιπὸν νὰ μετέβαλε γνώμην». Ὁ δὲ τοῦ ἀπεκρίθη· «Φρονῶ ὅτι εἶναι ἀδύνατον νὰ μετέβαλε γνώμην, διότι γνωρίζω καλῶς τὸ πεῖσμα του». Ταῦτα εἰπὼν προεφήτευσεν ὡς ὁ Καϊάφας.

Ἀφοῦ λοιπὸν ὡδήγησαν τὸν Ἅγιον εἰς τὸν οἶκον τοῦ ἡγεμόνος καὶ τὸν παρουσίασαν πρὸ αὐτοῦ, ὥρισε καὶ ἐκεῖνος νὰ τὸν φυλακίσωσιν. Ἐξέδυσαν τότε αὐτὸν πάλιν οἱ στρατιῶται καὶ τὸν ἔρριψαν εἰς τὴν φυλακήν, κλείσαντες σφιγκτὰ τοὺς πόδας του εἰς τὸ ξύλον, ὡς καὶ πρότερον. Κατ’ ἐκείνην τὴν ὥραν ἔλαβεν ὁ ἐπίτροπος τῆς Μονῆς Προσκυνητὴς Κωνσταντῖνος τὸ πρὸς αὐτὸν καὶ τὸν Γερμανὸν γράμμα τοῦ Μάρτυρος, διαλαμβάνον τὰ ὅσα κακὰ ἐποίησαν εἰς αὐτὸν καὶ ἀναγνώσαντες ἐδόξασαν τὸν Θεόν, διότι ἀμέσως ᾐσθάνθησαν καλὰς ἐλπίδας. Ὁ δὲ ἡγεμών, μετὰ τρεῖς ὥρας, ὥρισε νὰ φέρωσι τὸν Μάρτυρα ἔμπροσθέν του. Τότε ἐνέδυσαν αὐτὸν στολὴν ὁλόχρυσον καὶ ἀφοῦ τὸν ἔφερον ἐκεῖ τὸν διέταξεν ὁ κριτὴς νὰ καθίσῃ πλησίον του· τοῦ προσέφερον δὲ τσιμπούκιον καὶ καφὲ καὶ ἄλλας πολλὰς περιποιήσεις προσέφερον εἰς αὐτόν. Ἔπειτα ἤρχισεν ὁ ἡγεμὼν νὰ τὸν κολακεύῃ καὶ νὰ τὸν παρακαλῇ ἐπιμόνως, ὑποσχόμενος ὅσα ἠδύνατο. Ἐπειδὴ δὲ ὁ Μάρτυς ἐσιώπα, ἐνόμισεν ὁ ἡγεμὼν ὅτι μετέβαλε γνώμην. Ὅθεν ὥρισε νὰ φέρωσιν ὕδωρ νὰ νιφθῇ καὶ μετὰ τοῦτο νὰ προσκυνήσῃ τὸν ἀντίχριστον Μωάμεθ.

Τότε ὁ γενναῖος τοῦ Χριστοῦ Μάρτυς ἐγερθεὶς πάραυτα ἐπροσκύνησε, χριστιανικῶς, ποιήσας τὸν Σταυρόν του καὶ λέγων· «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, ἐλέησόν με τὸν ἁμαρτωλόν». Ἐκπλαγεὶς δὲ ὁ ἡγεμὼν διὰ τὴν πρᾶξιν του ταύτην, λέγει πρὸς αὐτόν· «Τί κάμνεις;». Ὁ δὲ Μάρτυς ἀπεκρίθη· «Τοῦτο εἶναι τὸ ἰδικόν μου προσκύνημα».


Ὑποσημειώσεις

[1] Ἡ Αἶνος εἶναι ἀρχαιοτάτη πόλις τῆς Θρᾴκης παρὰ τὰς ἐκβολὰς τοῦ ποταμοῦ Ἕβρου, κτισμένη ἐπὶ χερσονήσου εὑρισκομένης ἐντὸς τῆς λιμνοθαλάσσης Στεντορίδος. Ἀπὸ τοὺς πρώτους Χριστιανικοὺς χρόνους ἦτο ἕδρα Ἐπισκοπῆς, βραδύτερον Ἀρχιεπισκοπῆς καὶ κατὰ τοὺς τελευταίους πρὸ τῆς ἐκεῖθεν ἀναχωρήσεως τῶν Ἑλλήνων χρόνους Μητροπόλεως. Ἡ Αἶνος ἐπανῆλθε ὑπὸ τὴν Τουρκικὴν κατοχὴν κατὰ τὸ ἔτος 1922, εὑρίσκεται δὲ νῦν ἐν παρακμῇ.

[2] Πολυάνδριον· νεκροταφεῖον.

[3] Ἡ πέμπτη ὥρα τῆς ἡμέρας ἀντιστοιχεῖ πρὸς τὴν 11ην π.μ.

[4] Νατουραλισταί, περὶ ὧν ἐνταῦθα γίνεται λόγος, καλοῦνται οἱ ὁπαδοὶ τοῦ Νατουραλισμοῦ. Ὁ Νατουραλισμὸς (naturalismus) ἀποδίδεται ἑλληνιστὶ μὲ τὴν λέξιν φυσιοκρατία. Πρόκειται δηλαδὴ ἐν ὀλίγαις λέξεσι περὶ φιλοσοφικῆς θεωρίας, ἥτις ὡς μοναδικὴν ἀρχὴν τῶν ἐν τῷ κόσμῳ ὄντων, φαινομένων καὶ γεγονότων ἀναγνωρίζει τὴν φύσιν. Διὰ τοὺς ὀπαδοὺς τῆς θεωρίας ταύτης θεὸς εἶναι ἡ φύσις. Ἂς ἐξηγήσουν ὅμως οἱ κύριοι οὗτοι πῶς συμβαίνει ὥστε ὀστέα γυμνὰ καὶ ἀπεξηραμμένα νὰ ἀναβλύζουσιν ἰάματα καὶ μύρα πανεύοσμα;

[5] Βολταιρισταὶ καλοῦνται οἱ ὀπαδοὶ τῶν δοξασιῶν τοῦ Βολταίρου. Ὁ Βολταῖρος ὑπῆρξεν ὀνομαστὸς Γάλλος συγγραφεὺς καὶ ποιητὴς ἀκμάσας κατὰ τὸν ΙΗʹ (18ον) αἰῶνα. Ὑπῆρξε πολέμιος τῆς δογματικῆς διδασκαλίας τοῦ Χριστιανισμοῦ καὶ ἔγραψε πολλὰ κατὰ τοῦ Κλήρου. Διὰ λόγους σκοπιμότητος οὐδέποτε ὡμολόγησεν ἑαυτὸν ἄθεον, ἀλλ’ οὔτε καὶ πιστόν. Εἰς τὰ συγγράμματά του ἔγραφεν· «Εἴμεθα ἡμεῖς οἱ ἄνθρωποι μηχαναί, ἀλλὰ σκεπτόμεναι μηχαναὶ δημιουργημέναι ἀπὸ τὸν αἰώνιον γεωμέτρην (l’ éternel géometre)». Ὁ Κλῆρος τῆς πατρίδος του κατεπολέμησε τὸν Βολταῖρον διὰ τὰ ἀντιχριστιανικὰ καὶ ἀντικληρικὰ κηρύγματά του. Εἰς τὰς παραμονὰς τοῦ θανάτου του ἐγένετο προσπάθεια συνδιαλλαγῆς του μετὰ τῶν θανασίμων ἐχθρῶν του, τῶν Κληρικῶν, ἀλλ’ ὁ Βολταῖρος ἀπέρριψε πᾶσαν πρότασιν. Ὀλίγον πρὶν ἐκπνεύσῃ τοῦ προσεκόμισαν πρὸς ὑπογραφὴν ὁμολογίαν πίστεως, ἀλλὰ καὶ αὐτὴν ἀπέρριψε εἰπών· «Laissez moi monrir en paix!» (ἀφῆστε με νὰ πεθάνω ἐν εἰρήνῃ). Καὶ οὕτως ἀπέθανεν ὡς ἐχθρὸς τῆς εὐσεβείας καὶ τοῦ Κλήρου. Ἐν προκειμένῳ βολταιρισταὶ νοοῦνται οἱ κατ’ ἐπίφασιν Χριστιανοί, οἱ μὴ ἀποδεχόμενοι τὴν διδασκαλίαν τῆς Ἐκκλησίας καὶ τὸν Ἱερὸν Κλῆρον.

[6] Βλέπε περὶ τούτου ἐν σελ. 181-183 τοῦ ἀνὰ χεῖρας τόμου.

[7] Τὸ ἐν λόγῳ ἐνσφράγιστον γράμμα τῶν ἐπιτρόπων τοῦ Ἁγίου Γεωργίου καὶ προὐχόντων δημογερόντων τῆς πόλεως Σμύρνης τὸ ἐκδοθὲν πρὸς πίστωσιν τῆς γνησιότητος τῶν ἱερῶν Λειψάνων τοῦ Ἁγίου Ὁσιομάρτυρος Ἀγαθαγγέλου, ἐπικεκυρωμένον μὲ τὴν ἐπιγραφὴν τοῦ Πανιερωτάτου Μητροπολίτου Σμύρνης Ἀθανασίου, ἔχει ὡς ἑξῆς:

†Ὁ Σμύρνης Ἀθανάσιος ἐπιβεβαιοῖ. «Δηλοποιεῖται διὰ τοῦ παρόντος δημοσίου ἐνδεικτικοῦ γράμματος, ὅτι κατὰ δικαίαν αἴτησιν τοῦ Καθηγουμένου Κυρίου Ἀγαθαγγέλου Ἱερομονάχου μετὰ τῶν συναδέλφων αὐτοῦ τοῦ Κοινοβίου Ἐσφιγμένου, διὰ γράμματος αὐτῶν ἐκδοθέντος τῇ δεκάτῃ τοῦ λήγοντος Φεβρουαρίου εἰς τὸ νὰ παραδώσωμεν πρὸς ἐπὶ τούτῳ ἀπεσταλμένου συναδέλφου αὐτῶν ὁσιολογιωτάτου Κυρίου Μακαρίου, ἐκ τῶν ἁγίων Λειψάνων τοῦ ἐν ταύτῃ τῇ πόλει πρὸ χρόνων καρατομηθέντος Νεομάρτυρος Ἁγίου Ἀγαθαγγέλου, ὡς θεωρουμένου ἡμετέρου γνησίου ἀδελφοῦ καὶ συμμονάζοντος, διετάξαμεν διὰ συναινέσεως τοῦ Σεβασμιωτάτου Ἀρχιερέως Ἁγίου Σμύρνης Κυρίου Ἀθανασίου, τοὺς Κυρίους ἐπιτρόπους τῆς ἐνταῦθα Ἐκκλησίας τοῦ Μεγαλομάρτυρος Ἁγίου Γεωργίου καὶ παρέδωκαν ἐκ τῶν εἰς τὸ ταμεῖον τῆς αὐτῆς Ἐκκλησίας ἁγίων Λειψάνων, ὄντων τοῦ ρηθέντος Νεομάρτυρος, τὴν τιμίαν δεξιὰν χεῖρα καὶ πόδα, τὴν μίαν πλευρὰν καὶ τὴν τιμίαν Κάραν, διὰ νὰ μεταφέρῃ ταῦτα εἰς τὸ ρηθὲν Κοινόβιον, ἅτινα ὁμολογοῦμεν καὶ βεβαιοῦμεν ἡμεῖς τε καὶ οἱ μνησθέντες ἐπίτροποι, ὅτι ἀναμφιβόλως καὶ ἀδιστάκτως γνήσια Λείψανα τοῦ μνησθέντος Νεομάρτυρος. Ὅθεν εἰς ἔνδειξιν ἐγένετο τὸ παρὸν δημόσιον ἔγγραφον, ὑπογεγραμμένον παρὰ τῶν μνησθέντων ἐπιτρόπων καὶ παρ’ ἡμῶν τῶν δημογερόντων, ἐπικυρωμένον δὲ καὶ παρὰ τοῦ Σεβασμιωτάτου ἡμῶν Ἀρχιερέως, ἵνα ἔχῃ τὸ κῦρος καὶ τὴν ἰσχὺν ἐν παντὶ καιρῷ. Τῇ 29ῃ Φεβρουαρίου 1844, οἱ Δημογέροντες τῆς πόλεως Σμύρνης καὶ οἱ Ἐπίτροποι τοῦ Ναοῦ Ἁγίου Γεωργίου ἐν Σμύρνῃ, Ν. Μανδᾶς, Ἰωάν. Τζοκμαγιόπουλος, Ἰωάν. Μαϊμαροῦγλος, Νικόλαος Δ. Κούτπας, Δημήτριος Ταχμιντζῆς.» [Σφραγὶς τοῦ Ναοῦ τοῦ Ἁγ. Γεωργίου] [Σφραγὶς τοῦ κοινοῦ τῆς πόλεως Σμύρνης].