Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τοῦ Ἁγίου ἐνδόξου Ὁσιομάρτυρος ΑΓΑΘΑΓΓΕΛΟΥ τοῦ Ἐσφιγμενίτου.

Ἀλλ’ ὁ Ἡγούμενος παρέκαμψεν ὅλα τὰ ἑμπόδια, διότι πέμψας ἔφερε τὸν ρηθέντα Γρηγόριον αὐθημερὸν εἰς τὴν Μονὴν καὶ οὕτως ἔλαβε τὰς καταλλήλους ὁδηγίας. Ἔπειτα κατέπεισαν καὶ τὸν πλοίαρχον νὰ παραμείνῃ μέχρι τῆς Δευτέρας τῆς Διακαινησίμου, καὶ οὕτως ἔλαβον τὸν καιρὸν καὶ ἡτοιμάσθησαν.

Πρὸς δὲ τὸ ἑσπέρας τῆς Δευτέρας ἐνέδυσεν ὁ Ἡγούμενος τὸν Ἀγαθάγγελον τὸ μέγα καὶ Ἀγγελικὸν Σχῆμα ποιήσας αὐτὸν Μεγαλόσχημον, ἠσπάσθησαν δὲ αὐτὸν οἱ ἀδελφοί, κατὰ τὸ ἔθος, μετὰ δακρύων, δεόμενοι τοῦ Κυρίου νὰ τὸν ἐνισχύσῃ εἰς τὸν ἀγῶνα τῆς ἀθλήσεως. Περὶ δὲ ὥραν τετάρτην τῆς νυκτὸς ἀνῆλθον εἰς τὸ πλοῖον συνοδευόμενοι ὑπὸ τοῦ Ἡγουμένου καὶ τῶν ἐγκριτωτέρων ἀδελφῶν καὶ εὐθυδρομήσαντες ἔφθασαν εἰς τὸν κόλπον τῆς Σμύρνης. Ὁ δὲ Ἀγαθάγγελος, ἐνῷ τὰς παρελθούσας ἡμέρας ἦτο περιχαρής, κατ’ ἐκείνην τὴν ἡμέραν, ὡς ἠγέρθη ἐκ τοῦ ὕπνου, ἦτο σκυθρωπὸς καὶ περίδακρυς. Τοῦτον ἠρώτησεν ὁ Γερμανὸς διὰ τὸ αἴτιον τῆς λύπης του, ὁ δὲ ἀπεκρίθη· «Εἶδον ἐν ὁράματι τὸν Ὁσιομάρτυρα Εὐθύμιον (τὸν πρῶτον δηλαδὴ ἐκ τῶν τεσσάρων Ἁγίων Ὁσιομαρτύρων τοῦ ὁποίου τὸ ἅγιον Λείψανον ἦτο ἀποτεθησαυρισμένον εἰς τὴν Σκήτην τοῦ Τιμίου Προδρόμου, ὡς εἴπομεν ἀνωτέρω), ὅστις ἀφοῦ μὲ ἐνηγκαλίσθη, μὲ ἠσπάσθη, καὶ μοὶ εἶπεν ὅτι ἔφθασεν ὁ καιρός· τώρα λοιπὸν διαλογίζομαι ὅτι ὅταν χωρισθῇ ἡ ψυχή μου ἀπὸ τὸ σῶμα, πῶς θέλω λυτρωθῆ ἀπὸ τὰ ἐναέρια τελώνια, ὅπου μέλλει νὰ ἐξετασθῶ διὰ τὰς πολλάς μου ἁμαρτίας; Ταῦτα στοχαζόμενος θλίβομαι». Λέγει τότε ὁ Γερμανὸς εἰς τὸν Ὁσιομάρτυρα Ἀγαθάγγελον· «Ἡ μὲν ὀπτασία εἶναι ἀληθινή, ὁ δὲ στοχασμός σου εἶναι τοῦ πονηροῦ, ἵνα σὲ φέρῃ εἰς δειλίαν, διότι τὰ ἐναέρια τελώνια δὲν τολμῶσι νὰ πλησιάσωσιν εἰς τὴν ψυχὴν ἐκείνην, ἥτις ἀναχωρεῖ κατόπιν μαρτυρικοῦ θανάτου». Ταῦτα ἀκούσας ὁ Ἀγαθάγγελος ᾐσθάνθη χαρὰν μεγάλην.

Κατὰ δὲ τὴν Κυριακὴν τοῦ Θωμᾶ, πρὸς τὸ ἑσπέρας, ἠγκυροβόλησαν εἰς τὴν Σμύρνην· ἀδελφοὶ δέ τινες τῆς Μονῆς, εὑρισκόμενοι τότε ἐκεῖ δι’ ὑπόθεσιν τοῦ Κοινοβίου, καὶ μαθόντες τὴν ἔλευσιν αὐτῶν, ἦλθον καὶ τοὺς ὑπεδέχθησαν χαρμοσύνως. Ἐξελθόντες δὲ ὅ τε Ὁσιομάρτυς Ἀγαθάγγελος καὶ ὁ Γερμανὸς ἐκ τοῦ πλοίου, ἀνεπαύθησαν εἰς τὸν οἶκον τοῦ ἐπιτρόπου τῆς Μονῆς Κωνσταντίνου, Προσκυνητοῦ, ὅστις μάλιστα, μαθὼν τὸν σκοπὸν τοῦ νέου, ὑπερεχάρη, διότι ἠξιώθη νὰ ὑποδεχθῇ εἰς τὸν οἶκον του τοιοῦτον πιστὸν φίλον τοῦ Χριστοῦ καὶ φιλοφρόνως ἐπεριποιεῖτο αὐτούς, χωρὶς καθόλου νὰ δειλιάσῃ ἂν καὶ ἦτο δημογέρων τοῦ Κοινοῦ κατὰ τὸ ἔτος ἐκεῖνο.


Ὑποσημειώσεις

[1] Ἡ Αἶνος εἶναι ἀρχαιοτάτη πόλις τῆς Θρᾴκης παρὰ τὰς ἐκβολὰς τοῦ ποταμοῦ Ἕβρου, κτισμένη ἐπὶ χερσονήσου εὑρισκομένης ἐντὸς τῆς λιμνοθαλάσσης Στεντορίδος. Ἀπὸ τοὺς πρώτους Χριστιανικοὺς χρόνους ἦτο ἕδρα Ἐπισκοπῆς, βραδύτερον Ἀρχιεπισκοπῆς καὶ κατὰ τοὺς τελευταίους πρὸ τῆς ἐκεῖθεν ἀναχωρήσεως τῶν Ἑλλήνων χρόνους Μητροπόλεως. Ἡ Αἶνος ἐπανῆλθε ὑπὸ τὴν Τουρκικὴν κατοχὴν κατὰ τὸ ἔτος 1922, εὑρίσκεται δὲ νῦν ἐν παρακμῇ.

[2] Πολυάνδριον· νεκροταφεῖον.

[3] Ἡ πέμπτη ὥρα τῆς ἡμέρας ἀντιστοιχεῖ πρὸς τὴν 11ην π.μ.

[4] Νατουραλισταί, περὶ ὧν ἐνταῦθα γίνεται λόγος, καλοῦνται οἱ ὁπαδοὶ τοῦ Νατουραλισμοῦ. Ὁ Νατουραλισμὸς (naturalismus) ἀποδίδεται ἑλληνιστὶ μὲ τὴν λέξιν φυσιοκρατία. Πρόκειται δηλαδὴ ἐν ὀλίγαις λέξεσι περὶ φιλοσοφικῆς θεωρίας, ἥτις ὡς μοναδικὴν ἀρχὴν τῶν ἐν τῷ κόσμῳ ὄντων, φαινομένων καὶ γεγονότων ἀναγνωρίζει τὴν φύσιν. Διὰ τοὺς ὀπαδοὺς τῆς θεωρίας ταύτης θεὸς εἶναι ἡ φύσις. Ἂς ἐξηγήσουν ὅμως οἱ κύριοι οὗτοι πῶς συμβαίνει ὥστε ὀστέα γυμνὰ καὶ ἀπεξηραμμένα νὰ ἀναβλύζουσιν ἰάματα καὶ μύρα πανεύοσμα;

[5] Βολταιρισταὶ καλοῦνται οἱ ὀπαδοὶ τῶν δοξασιῶν τοῦ Βολταίρου. Ὁ Βολταῖρος ὑπῆρξεν ὀνομαστὸς Γάλλος συγγραφεὺς καὶ ποιητὴς ἀκμάσας κατὰ τὸν ΙΗʹ (18ον) αἰῶνα. Ὑπῆρξε πολέμιος τῆς δογματικῆς διδασκαλίας τοῦ Χριστιανισμοῦ καὶ ἔγραψε πολλὰ κατὰ τοῦ Κλήρου. Διὰ λόγους σκοπιμότητος οὐδέποτε ὡμολόγησεν ἑαυτὸν ἄθεον, ἀλλ’ οὔτε καὶ πιστόν. Εἰς τὰ συγγράμματά του ἔγραφεν· «Εἴμεθα ἡμεῖς οἱ ἄνθρωποι μηχαναί, ἀλλὰ σκεπτόμεναι μηχαναὶ δημιουργημέναι ἀπὸ τὸν αἰώνιον γεωμέτρην (l’ éternel géometre)». Ὁ Κλῆρος τῆς πατρίδος του κατεπολέμησε τὸν Βολταῖρον διὰ τὰ ἀντιχριστιανικὰ καὶ ἀντικληρικὰ κηρύγματά του. Εἰς τὰς παραμονὰς τοῦ θανάτου του ἐγένετο προσπάθεια συνδιαλλαγῆς του μετὰ τῶν θανασίμων ἐχθρῶν του, τῶν Κληρικῶν, ἀλλ’ ὁ Βολταῖρος ἀπέρριψε πᾶσαν πρότασιν. Ὀλίγον πρὶν ἐκπνεύσῃ τοῦ προσεκόμισαν πρὸς ὑπογραφὴν ὁμολογίαν πίστεως, ἀλλὰ καὶ αὐτὴν ἀπέρριψε εἰπών· «Laissez moi monrir en paix!» (ἀφῆστε με νὰ πεθάνω ἐν εἰρήνῃ). Καὶ οὕτως ἀπέθανεν ὡς ἐχθρὸς τῆς εὐσεβείας καὶ τοῦ Κλήρου. Ἐν προκειμένῳ βολταιρισταὶ νοοῦνται οἱ κατ’ ἐπίφασιν Χριστιανοί, οἱ μὴ ἀποδεχόμενοι τὴν διδασκαλίαν τῆς Ἐκκλησίας καὶ τὸν Ἱερὸν Κλῆρον.

[6] Βλέπε περὶ τούτου ἐν σελ. 181-183 τοῦ ἀνὰ χεῖρας τόμου.

[7] Τὸ ἐν λόγῳ ἐνσφράγιστον γράμμα τῶν ἐπιτρόπων τοῦ Ἁγίου Γεωργίου καὶ προὐχόντων δημογερόντων τῆς πόλεως Σμύρνης τὸ ἐκδοθὲν πρὸς πίστωσιν τῆς γνησιότητος τῶν ἱερῶν Λειψάνων τοῦ Ἁγίου Ὁσιομάρτυρος Ἀγαθαγγέλου, ἐπικεκυρωμένον μὲ τὴν ἐπιγραφὴν τοῦ Πανιερωτάτου Μητροπολίτου Σμύρνης Ἀθανασίου, ἔχει ὡς ἑξῆς:

†Ὁ Σμύρνης Ἀθανάσιος ἐπιβεβαιοῖ. «Δηλοποιεῖται διὰ τοῦ παρόντος δημοσίου ἐνδεικτικοῦ γράμματος, ὅτι κατὰ δικαίαν αἴτησιν τοῦ Καθηγουμένου Κυρίου Ἀγαθαγγέλου Ἱερομονάχου μετὰ τῶν συναδέλφων αὐτοῦ τοῦ Κοινοβίου Ἐσφιγμένου, διὰ γράμματος αὐτῶν ἐκδοθέντος τῇ δεκάτῃ τοῦ λήγοντος Φεβρουαρίου εἰς τὸ νὰ παραδώσωμεν πρὸς ἐπὶ τούτῳ ἀπεσταλμένου συναδέλφου αὐτῶν ὁσιολογιωτάτου Κυρίου Μακαρίου, ἐκ τῶν ἁγίων Λειψάνων τοῦ ἐν ταύτῃ τῇ πόλει πρὸ χρόνων καρατομηθέντος Νεομάρτυρος Ἁγίου Ἀγαθαγγέλου, ὡς θεωρουμένου ἡμετέρου γνησίου ἀδελφοῦ καὶ συμμονάζοντος, διετάξαμεν διὰ συναινέσεως τοῦ Σεβασμιωτάτου Ἀρχιερέως Ἁγίου Σμύρνης Κυρίου Ἀθανασίου, τοὺς Κυρίους ἐπιτρόπους τῆς ἐνταῦθα Ἐκκλησίας τοῦ Μεγαλομάρτυρος Ἁγίου Γεωργίου καὶ παρέδωκαν ἐκ τῶν εἰς τὸ ταμεῖον τῆς αὐτῆς Ἐκκλησίας ἁγίων Λειψάνων, ὄντων τοῦ ρηθέντος Νεομάρτυρος, τὴν τιμίαν δεξιὰν χεῖρα καὶ πόδα, τὴν μίαν πλευρὰν καὶ τὴν τιμίαν Κάραν, διὰ νὰ μεταφέρῃ ταῦτα εἰς τὸ ρηθὲν Κοινόβιον, ἅτινα ὁμολογοῦμεν καὶ βεβαιοῦμεν ἡμεῖς τε καὶ οἱ μνησθέντες ἐπίτροποι, ὅτι ἀναμφιβόλως καὶ ἀδιστάκτως γνήσια Λείψανα τοῦ μνησθέντος Νεομάρτυρος. Ὅθεν εἰς ἔνδειξιν ἐγένετο τὸ παρὸν δημόσιον ἔγγραφον, ὑπογεγραμμένον παρὰ τῶν μνησθέντων ἐπιτρόπων καὶ παρ’ ἡμῶν τῶν δημογερόντων, ἐπικυρωμένον δὲ καὶ παρὰ τοῦ Σεβασμιωτάτου ἡμῶν Ἀρχιερέως, ἵνα ἔχῃ τὸ κῦρος καὶ τὴν ἰσχὺν ἐν παντὶ καιρῷ. Τῇ 29ῃ Φεβρουαρίου 1844, οἱ Δημογέροντες τῆς πόλεως Σμύρνης καὶ οἱ Ἐπίτροποι τοῦ Ναοῦ Ἁγίου Γεωργίου ἐν Σμύρνῃ, Ν. Μανδᾶς, Ἰωάν. Τζοκμαγιόπουλος, Ἰωάν. Μαϊμαροῦγλος, Νικόλαος Δ. Κούτπας, Δημήτριος Ταχμιντζῆς.» [Σφραγὶς τοῦ Ναοῦ τοῦ Ἁγ. Γεωργίου] [Σφραγὶς τοῦ κοινοῦ τῆς πόλεως Σμύρνης].