Λόγος περὶ Νηστείας, τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν Βασιλείου τοῦ Μεγάλου.

ΕΙΚΟΝΑ
Τοιχογραφία ἐκ τῆς Τραπέζης τῆς Ἱ. Μονῆς Διονυσίου
τοῦ Ἁγίου Ὄρους. Ἔργον ΙϚʹ αἰῶνος.

ΠΑΡΑΚΑΛΕΙΤΕ, παρακαλεῖτε, λέγει ἡ Γραφή, ὦ ἱερεῖς, τὸν λαόν· λαλήσατε εἰς τὴν καρδίαν Ἱερουσαλὴμ (Ἡσ. μ’ 1-2). Ἡ φύσις τοῦ λόγου ἔχει τὴν δύναμιν νὰ ἐνισχύσῃ μὲν τὴν ὁρμὴν τῶν σπουδαίων, νὰ διεγείρῃ δὲ τὴν προθυμίαν τῶν ὀκνηρῶν καὶ τῶν νωθρῶν. Διὰ τὸν λόγον αὐτὸν οἱ μὲν στρατηγοί, ὅταν παρατάσσουν τὸν στρατόν των διὰ τὴν μάχην, ἀπευθύνουν παραινετικοὺς λόγους πρὸς τοὺς στρατιώτας πρὸ τοῦ ἀγῶνος, καὶ τόσην δύναμιν ἔχει ἡ παραίνεσις αὐτὴ τῶν στρατηγῶν πρὸς τοὺς στρατιώτας, ὥστε πολλοὶ ἐξ αὐτῶν νὰ περιφρονοῦν πολλάκις καὶ αὐτὸν τὸν θάνατον. Οἱ δὲ γυμνασταὶ καὶ οἱ παιδοτρίβαι, ὅταν ὁδηγοῦν τοὺς ἀθλητὰς εἰς τοὺς ἀγῶνας εἰς τὸ στάδιον, πολλὰς ὁδηγίας δίδουν εἰς αὐτούς, ὅτι εἶναι ἀνάγκη νὰ κοπιάσουν διὰ νὰ κερδήσουν τὸν στέφανον τῆς νίκης. Διὰ τοῦ τρόπου τούτου πολλοὶ ἐκ τῶν ἀθλητῶν πείθονται νὰ περιφρονοῦν τοὺς σωματικοὺς κόπους εἰς τὴν προσπάθειάν των νὰ ἐπιτύχουν τὴν νίκην. Καὶ εἰς ἐμὲ λοιπόν, ὁ ὁποῖος παρατάσσω στρατιώτας τοῦ Χριστοῦ διὰ τὸν πόλεμον ἐναντίον τῶν ἀοράτων ἐχθρῶν καὶ προετοιμάζω διὰ τῆς ἐγκρατείας τοὺς ἀθλητὰς τῆς εὐσεβείας διὰ νὰ κερδήσουν τοὺς στεφάνους τῆς δικαιοσύνης, εἶναι ἀναγκαῖος ὁ λόγος τῆς παρακλήσεως.

Τὶ ἐννοῶ μὲ τοὺς λόγους τούτους, ἀδελφοί μου; Ὅτι ἐκεῖνοι οἱ ὁποῖοι ἑτοιμάζονται διὰ πόλεμον καὶ ἐκεῖνοι οἱ ὁποῖοι ἀγωνίζονται εἰς τὰς παλαίστρας εἶναι φυσικὸν νὰ προσπαθοῦν νὰ ἐνδυναμώσουν τὰ σώματά των μὲ ἄφθονον τροφήν, ὥστε νὰ ἐκτίθενται εἰς τοὺς κινδύνους καὶ τοὺς κόπους μὲ μεγαλυτέραν ἀντοχὴν καὶ δύναμιν. Ἐκεῖνοι ὅμως οἱ ὁποῖοι δὲν ἔχουν νὰ πολεμήσουν πρὸς αἷμα καὶ σάρκα, ἀλλὰ πρὸς τὰς ἀρχάς, πρὸς τὰς ἐξουσίας, πρὸς τοὺς κοσμοκράτορας τοῦ κόσμου τούτου, πρὸς τὰ πονηρὰ πνεύματα (Ἐφεσ. Ϛ’ 12), αὐτοὶ εἶναι ἀνάγκη νὰ προετοιμάζωνται διὰ τὸν ἀγῶνα αὐτὸν διὰ τῆς ἐγκρατείας καὶ τῆς νηστείας. Διότι τὸ μὲν ἔλαιον παχύνει καὶ ἰσχυροποιεῖ τὸν ἀθλητήν· ἡ δὲ νηστεία δυναμώνει τὸν ἀσκητὴν τῆς εὐσεβείας. Ὥστε ὅσον ὑποβάλλεις εἰς στέρησιν τὴν σάρκα, τόσον θὰ κάμῃς τὴν ψυχὴν νὰ λάμπῃ ἀπὸ πνευματικὴν ὑγείαν καὶ δύναμιν. Διότι ἡ νίκη κατὰ τῶν ἀοράτων ἐχθρῶν δὲν ἐπιτυγχάνεται διὰ τῆς σωματικῆς δυνάμεως, ἀλλὰ διὰ τῆς ψυχικῆς καρτερίας καὶ τῆς ὑπομονῆς ἀπέναντι τῶν θλίψεων.