Οὗτος λοιπὸν διὰ μεσιτείας τῆς Θεοτόκου πολλῶν χαρισμάτων ἠξιώθη παρὰ Θεοῦ, καὶ μάλιστα τοῦ τῆς Θεολογίας, διὰ τῆς ὁποίας ἠγωνίσθη διὰ τὴν περὶ Θεοῦ ὀρθὴν δόξαν, καὶ παρευρέθη καὶ εἰς τρεῖς μεγάλας καὶ πολυανθρώπους Συνόδους ἐπὶ τριῶν βασιλέων, Ἀνδρονίκου τοῦ Παλαιολόγου, Ἰωάννου τοῦ Καντακουζηνοῦ καὶ Ἰωάννου τοῦ Παλαιολόγου. Ὡσαύτως καὶ ἐπὶ τριῶν Πατριαρχῶν, Ἰωάννου, Ἰσιδώρου τε καὶ Καλλίστου, καὶ τὸν Βαρλαὰμ καὶ Ἀκίνδυνον καὶ Γρηγορᾶν καὶ τοὺς ὀπαδοὺς αὐτῶν, τοὺς βλασφημοῦντας εἰς τὰς τοῦ Θεοῦ θείας ἐνεργείας κατὰ κράτος ἐνίκησεν. Ὕστερον δὲ Θεσσαλονίκης Ἀρχιεπίσκοπος γενόμενος καὶ ἐν αὐτῇ μακαρίου τέλος ἀξιωθείς, πηγὴν θαυμάτων ἀνέδειξε τὸν τάφον καὶ τὸ ἅγιον αὑτοῦ Λείψανον, τὰ ὁποῖα ἱστορεῖ ὁ κατὰ πλάτος Βίος αὐτοῦ [Νοεμβρίου 14η, τόμος ΙΑʹ καὶ Κυριακὴ Βʹ τῶν Νηστειῶν, τόμος ΙΓʹ].
Ἐν τοῖς ὁρίοις τῆς Λαύρας εὑρίσκομεν ἐκλάμψαντα καὶ τὸν Ὅσιον Γρηγόριον τὸν Βυζάντιον, τὸν διδάσκαλον χρηματίσαντα τοῦ θείου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ ἐν τῇ νηπτικῇ φιλοσοφίᾳ. Στραβολαγκαδίτης δὲ οὗτος ὁ Γρηγόριος φαίνεται ὅτι ὀνομάζεται εἰς τὸν Βίον Μαξίμου τοῦ Καυσοκαλύβου, ὅστις καὶ δι’ Ἀγγέλου τροφὴν ἐλάμβανεν, ὡς καὶ τοῦτο ἱστορεῖται ἐκεῖ [Ἀπριλίου 6η, τόμος Δʹ].
Ἐν τοῖς ὁρίοις τῆς Λαύρας ἐξήνθησεν ὡς ρόδον εὔοσμον καὶ ὁ Ἅγιος Μάξιμος (ἐν ἔτει 1320), ὅστις, διότι ἔκαιε τὰς καλύβας του ὠνομάσθη Καυσοκαλύβης, ὁ οὐράνιος ἐκεῖνος ἄνθρωπος καὶ ἐπίγειος ἄγγελος· ὁ ζήσας ὡς πτηνόν, ὁ δεξάμενος ἄρτον παρὰ τῆς Θεοτόκου καὶ παρὰ τῶν Ἀγγέλων· ὁ τῆς νοερᾶς προσευχῆς καὶ νήψεως ἐργάτης ἀκριβέστατος, ὁ λαβὼν παρὰ Θεοῦ ὄχι μόνον τὸ τῆς διοράσεως χάρισμα, ἀλλὰ καὶ τὸ τῆς προφητείας καὶ προοράσεως τόσον πλούσιον, ὥστε πολλάκις προέλεγε καὶ αὐτὰ τὰ ἴδια λόγια ἐκείνων, οἵτινες ἔμελλον νὰ ἔλθωσιν εἰς αὐτόν, τὸ ὁποῖον σπανίως εὑρίσκομεν νὰ ἐδόθη εἰς ἄλλους Ἁγίους. Ἀποθανόντος δέ, ἀνέβλυσε μύρον ἐκ τῶν Λειψάνων του [Ἰανουαρίου 13η, τόμος Αʹ].
Φίλον ἀγαπητὸν τοῦ θείου τούτου Μαξίμου εὑρίσκομεν καὶ τὸν Ὅσιον καὶ Ἡσυχαστὴν Νήφωνα, τὸν ὅμοιον αὐτοῦ κατὰ πάντα, τόσον εἰς τὴν ἀσκητικὴν ζωήν, ὅσον καὶ εἰς τὰ χαρίσματα. Διότι καὶ αὐτὸς εἰς τὰ σπήλαια διέτριβε, καὶ ὀρεσίτροφος ἐστάθη εἰς τὰ αὐτὰ ὅρια τῆς Λαύρας, καὶ προορατικοῦ χαρίσματος ἦτο ἠξιωμένος (ἔζη ἐν ἔτει 1330). Εἰς τὰ αὐτὰ ὅρια τῆς Λαύρας ἐβλάστησε καὶ ὁ Ἅγιος Νεῖλος, ὁ διὰ τὴν καθαρότητα τῆς ζωῆς αὐτοῦ μύρον ἀναβλύσας ἐκ τῶν Λειψάνων του, καὶ διὰ τοῦτο μυροβλύτης ὀνομαζόμενος [Νοεμβρίου 12η, τόμος ΙΑʹ].