Σημείωσις περὶ τοῦ Ἑορτασμοῦ τοῦ Ἁγίου Πάσχα.

Ἡ συνήθεια αὐτὴ τοῦ ἑορτασμοῦ τοῦ Πάσχα τῶν Ἰουδαίων παρέ μεινεν εἴς τινας Χριστιανοὺς μέχρι τοῦ 4ου μ.Χ. αἰῶνος. Ὅμως ἀπὸ τοῦ ἔτους 51 μ.Χ. συνελθόντες οἱ Ἀπόστολοι ἀπεδοκίμασαν διὰ τοῦ Ζ’ Κανόνος τοὺς ἑορτάζοντας τὸ Πάσχα μετὰ τῶν Ἰουδαίων τὴν 14ην τοῦ Νισάν, καλουμένους δ’ ὡς ἐκ τούτου καὶ «τεσσαρεσκαιδεκατίτας». Παρὰ ταῦτα ὅμως ἐξηκολούθησάν τινες καὶ μεταγενεστέρως νὰ ἑορτάζωσι τὸ Πάσχα μετὰ τῶν Ἑβραίων, ἐνῷ πάλιν εἰς τὴν Δύσιν ἑωρτάζετο τοῦτο εἰς διαφόρους ἄλλας ἡμέρας. Τὴν ἀνωμαλίαν ταύτην πολλοὶ προσεπάθησαν νὰ ἐξαλείψουν καὶ πολλαὶ διεξήχθησαν συζητήσεις, ἀλλὰ δὲν κατέληξαν εἰς ἀποτέλεσμα. Ταύτην ἀπεφάσισε νὰ ἐξαλείψῃ ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος, ὅστις συνεκάλεσε πρὸς τοῦτο τὴν συνελθοῦσαν ἐν ἔτει 325 μ.Χ. ἐν Νικαίᾳ Ἁγίαν Α’ Οἰκουμενικὴν Σύνοδον, ἀπὸ τὴν ὁποίαν καὶ ἐζήτησε ὅπως ὅλοι οἱ Χριστιανοὶ ἑορτάζουν ὁμοῦ τὸ Πάσχα καὶ νὰ τὸ ἑορτάζουν μετὰ τὸ πάσχα τῶν Ἑβραίων.

Ἡ Ἁγία Α’ Οἰκουμενικὴ Σύνοδος, καταδικάσασα τοὺς «Τεσσαρεσκαιδεκατίτας», ὥρισε τὰ κατὰ τὸ Πάσχα καὶ ἐπειδὴ ἡ Ἀλεξάνδρεια ἦτο τότε πνευματικὸν κέντρον τῆς νεοϊδρυθείσης Βυζαντινῆς Αὐτοκρατορίας, ἀνετέθη εἰς τὸν Πατριάρχην Ἀλεξανδρείας ἵνα μελετήσῃ τὸ ζήτημα μετὰ τῶν περὶ αὐτὸν διδασκάλων καὶ καταρτίσῃ αἰώνιον Πασχάλιον, δι’ οὗ νὰ καθορίζεται ἡ ἡμέρα τοῦ ἑορτασμοῦ τοῦ Πάσχα κατὰ πάντα τὰ ἔτη μέχρι συντελείας τῶν αἰώνων. Τούτου γενομένου διετυπώθη ὁ Κανὼν καθ’ ὃν τὸ Πάσχα τῶν Χριστιανῶν δέον νὰ ἑορτάζεται τὴν πρώτην Κυριακὴν μετὰ τὴν πανσέληνον τῆς ἑαρινῆς ἰσημερίας, ἡ ὁποία συμπίπτει ἢ τὴν 21ην Μαρτίου (κατὰ τὸ Ἰουλιανὸν ἡμερολόγιον) ἢ μετ’ αὐτήν, ἐὰν δὲ ἡ ἰσημερία συμπέσῃ ἐν ἡμέρᾳ Κυριακῇ, τὸ Πάσχα νὰ ἑορτάζεται τὴν ἀμέσως ἑπομένην Κυριακήν.

Ἡ Ἐκκλησία τῆς Ρώμης διετύπωσε τότε διαφωνίας τινάς, ἑωρτάσθη δὲ τὸ Πάσχα ἐν τῇ δύσει εἰς ἡμέρας διαφόρους. Μετά τι διάστημα ὅμως ἐπῆλθε συμφωνία καὶ τὸ Πάσχα ἑωρτάζετο πλέον τὴν αὐτὴν Κυριακὴν ὑφ’ ὅλων τῶν Χριστιανικῶν Ἐκκλησιῶν, μέχρι τοῦ 1582, ὅτε ὁ πάπας Γρηγόριος ΙϚ’ ἀντικατέστησε τὸ Ἰουλιανὸν ἡμερολόγιον διὰ νεωτέρου τοιούτου ἀποκληθέντος ὡς ἐκ τοῦ ὀνόματος τοῦ ἱδρυτοῦ του «Γρηγοριανόν». Ἔκτοτε ὁ ἑορτασμὸς τοῦ Πάσχα ὑπὸ τῆς Ἀνατολικῆς καὶ Δυτικῆς Ἐκκλησίας δὲν εἶναι ταυτόχρονος.