Σημείωσις περὶ τοῦ Ἑορτασμοῦ τοῦ Ἁγίου Πάσχα.

Ταῦτα πάντα ἦσαν τύποι, οἵτινες ἀκριβῶς ἐφηρμόσθησαν κατὰ τὸν θάνατον τοῦ Ἀρνίου, τοῦ αἴροντος τὴν ἁμαρτίαν τοῦ κόσμου (Ἰωάν. ιθ’ 36, Α’ Κορινθ. ε’ 6). Τὸ ἀρνίον τοῦ Ἑβραϊκοῦ Πάσχα ἔπρεπε νὰ καταβροχθισθῇ πρὸ τῆς πρωΐας· ὅταν δὲ ἡ οἰκογένεια ἦτο ὀλιγομελής, ἠδύναντο τότε δύο οἰκογένειαι ὅπως συμφάγωσι. Τούτων τὰ μέλη ὤφειλον ἵνα ὦσιν ἐζωσμένοι τὰς ὀσφύας καὶ νὰ φέρωσι τὰ ὑποδήματα εἰς τοὺς πόδας καὶ ράβδον εἰς τὰς χεῖρας αὐτῶν, ὡς ἐν ὁδοιπορίᾳ (Ἔξοδος ιβ’ 11).

Φαίνεται δὲ ὅτι ὁ Κύριος ἑώρτασε τὸ Πάσχα τὴν Πέμπτην ἡμέραν, ἤτοι μίαν πρὸ τῆς ὡρισμένης ἡμέρας, τὴν ὁποίαν καὶ πρώτην τῶν ἀζύμων καλεῖ ὁ Ματθαῖος (κϛ’ 17) «Πρώτην δὲ τῶν ἀζύμων, λέγει ὁ Εὐθύμιος, τὴν πρὸ τοῦ Πάσχα φασὶν ἡμέραν, τὴν τρισκαιδεκάτην (13η Νισὰν) μὲν τοῦ μηνός, πέμπτην δὲ τῆς ἑβδομάδος· πρώτην ταύτην τῶν ἀζύμων καλέσαντες ὡς προλαμβάνοντες τὰ ἄζυμα τοῦ Πάσχα». Ὁ Κύριος ἡμῶν ἄρα ἔφαγε τὸ Πάσχα μετὰ τῶν μαθητῶν τὸ ἑσπέρας τῆς Πέμπτης (Ἔξοδ. ιβ’ 6 καὶ ιδ’ 20). «Προέλαβε μὲν τὸν καιρὸν ἡμέρᾳ μιᾷ κατ’ οἰκονομίαν ἐπειδὴ γὰρ ἐγίνωσκεν, ὅτι κατὰ τὴν τεσσαρεσκαιδεκάτην ἀποθανεῖται· καὶ γὰρ εἰκὸς ἦν κατὰ τὴν ἡμέραν τῆς τοῦ τυπικοῦ ἀμνοῦ θυσίας θυσιασθῆναι καὶ τὸν ἀληθινὸν Ἀμνόν, ὅπως καταλλήλως ἐπενεχθῇ τῷ τύπῳ ἡ ἀλήθεια· λοιπὸν κατὰ τὴν τρισκαιδεκάτην ἐσθίει τὸ Πάσχα, μὴ ἐγχωροῦντος ἑτέρως τοῦ πράγματος· οὕτω γὰρ καὶ τὸ νομικὸν ἐπλήρωσε Πάσχα καὶ τὸ πνευματικὸν παρέδωκε· καὶ αὐτίκα ἐν αὐτῇ τῇ νυκτὶ συνελήφθη παρὰ τῶν Ἰουδαίων» (Εὐθύμ.).

Ὅτι δὲ τοῦτο οὕτως ἔχει καὶ ἐκ τῶν ἑξῆς ἐξάγεται: 1) ὅτι κατὰ τὸν Ἰωάννην οἱ Ἰουδαῖοι «οὐκ εἰσῆλθον εἰς τὸ πραιτώριον, ἵνα μὴ μιανθῶσιν, ἀλλ’ ἵνα φάγωσι τὸ Πάσχα» (Ἰωάν. ιη’ 28)· τοῦτο ἐγένετο μετὰ τὸ φαγεῖν τὸν Ἰησοῦν τὸ Πάσχα μετὰ τῶν μαθητῶν αὐτοῦ· 2) ὅτι ἡ ἡμέρα, καθ’ ἣν ὁ Πιλᾶτος παρέστησεν αὐτὸν ἐνώπιον τοῦ Ἰουδαίων ἦτο «ἡ παρασκευὴ τοῦ Πάσχα» (Ἱωάν. ιθ’ 14) καὶ 3) τοιαύτη εἶναι καὶ ἡ ἐν τῷ Ταλμοὺδ παράδοσις τῶν Ἰουδαίων.

Κατὰ τὰ πρῶτα ἀπὸ τοῦ Χριστοῦ ἔτη οἱ ἐξ Ἐβραίων Χριστιανοὶ ἑώρταζον καὶ αὐτοὶ μετὰ τῶν ἄλλων τὸ Ἑβραϊκὸν Πάσχα, ἀφοῦ ὁ Κύριος ἐκήρυξεν «οὐκ ἦλθον καταργῆσαι ἀλλὰ πληρῶσαι τὸν νόμον» τὸν μωσαϊκόν. Ἡ μόνη διαφορὰ ἦτο ὅτι τὸ Πάσχα τῶν πρώτων Χριστιανῶν ἐτελεῖτο μετὰ μεγαλυτέρας χαρᾷς καθ’ ὅ μὴ συμβολίζον ἁπλῶς παλαιὰν σωτηρίαν, ἀλλ’ οἰωνιζόμενον τὴν μέλλουσαν ζωήν.