Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ ὁ Ἅγιος Νεομάρτυς ΝΙΚΟΛΑΟΣ, ὁ ἐν Χίῳ μαρτυρήσας κατὰ τὸ ͵αψνδ’ (1754) ἔτος, ξίφει τελειοῦται.

πολλάκις δὲ καὶ παρακινούμενος ἀπὸ τὴν ἀδελφήν του νὰ δώσῃ ὀλίγην ἄνεσιν εἰς τὸν ἑαυτόν του ἀπὸ τὴν πολλὴν νηστείαν καὶ ταλαιπωρίαν, δὲν ἠθέλησεν, ἀλλ’ ἔμεινε νηστεύων συναπτῶς καὶ δύο καὶ τρεῖς ἡμέρας· βλέπων δὲ τὴν Εἰκόνα τῆς ἀποτομῆς τοῦ Τιμίου Προδρόμου, ἥρπαζεν αὐτὴν καὶ τὴν κατεφίλει ἀχόρταστα καὶ μὲ θερμὰ δάκρυα εἰς τοὺς ὀφθαλμοὺς καὶ μὲ καρδίαν συντειριμμένην καὶ τεταπεινωμένην, ἢ μᾶλλον εἰπεῖν ἀναμμένην ἀπὸ φλόγα τῆς τοῦ Χριστοῦ ἀγάπης ἔλεγε· «Ἅγιε τοῦ Θεοῦ, καθὼς σὺ διὰ ἀγάπην τοῦ Χριστοῦ ἀπεκεφαλίσθης, οὕτω ἀξίωσον καὶ ἐμὲ νὰ ἀποκεφαλισθῶ διὰ ἀγάπην του». Ὤ ἔρως! ὤ ἀγάπη θερμοτάτη πρὸς τὸν Χριστόν ὄντως «μείζονα ταύτης ἀγάπην οὐδεὶς ἔχει» (Ἰωάν. ιε’ 13).

Ὅθεν μὲ ὅλον ὅτι δὲν εἶχε διὰ λόγου καὶ ἐν ἐπιγνώσει ἐξομόσει καὶ μὲ ὅλον ὅτι ἠδύνατο νὰ ὑπάγῃ εἰς ἄλλο τι μέρος καὶ ἐκεῖ καὶ τὸν Χριστὸν νὰ λατρεύῃ καὶ τὴν ζωήν του νὰ φυλάττῃ, παρ’ ὅλα αὐτά, μὴ φοβηθεὶς «ἀπὸ τῶν ἀποκτεινόντων τὸ σῶμα, τὴν δὲ ψυχὴν μὴ δυναμένων ἀποκτεῖναι» (Ματθ. ι’ 28), ἐνεφανίζετο ὡς Χριστιανός, τόσον ὥστε καὶ εἰς τὴν Ἐκκλησίαν μετὰ τῶν ἄλλων μετέβαινεν. Ἀλλ’ ἐπειδὴ πρὸ ὀλίγου ἐφαίνετο καὶ ἐγνωρίζετο ὡς Τοῦρκος, διὰ τοῦτο φοβούμενοι οἱ ἄλλοι Χριστιανοὶ τὸν κίνδυνον νὰ τὸν δέχωνται εἰς τὴν Ἐκκλησίαν, τὴν τρίτην φοράν, καθ’ ἥν μετέβη πάλιν, τὸν ἐδίωξαν μὲ φωνὰς καὶ θόρυβον· αὐτὸς δὲ ὁ μακάριος ἐστάθη εἰς τὸ μέσον τοῦ Ναοῦ μὲ πρόσωπον σκυθρωπὸν καὶ βεβρεγμένον ἀπὸ τὰ δάκρυα καὶ μὲ θρηνώδη φωνὴν λέγει· «Διατὶ μὲ διώκετε, ἀδελφοί, ἀπὸ τὸν Ναὸν τοῦ Θεοῦ, ἀφοῦ εἶμαι καὶ ἐγὼ Χριστιανός, ὡς ὑμεῖς; πλὴν Χριστιανὸς εἶμαι, καὶ Χριστιανὸς μέλλω νὰ ἀποθάνω». Ἔπειτα σφραγίσας τὸν ἑαυτόν του τρὶς μὲ τὸ σημεῖον τοῦ Τιμίου Σταυροῦ ἐξῆλθεν ἔξω μετὰ δακρύων καὶ ἀναστεναγμῶν καὶ πηγαίνων εἰς τὴν οἰκίαν του ἐδόθη ὅλος εἰς θερμὴν δέησιν πρὸς τὸν Θεὸν, ἕως ὅτου καὶ οί ἄλλοι ἐξῆλθον ἀπὸ τὴν Ἐκκλησίαν.

Ἐπειδὴ δὲ εἶχεν ἀκουσθῆ πρότερον, ὅτι ὁ Νικόλαος ἐπέστρεψε καὶ πάλιν εἰς τὴν προτέραν του πίστιν καὶ ἄφησε τὴν τουρκικήν, διὰ τοῦτο καὶ φθάνουν ὡς ἐπὶ λῃστὴν μετὰ μαχαιρῶν καὶ ὅπλων οἱ ἀπεσταλμένοι ἀπὸ τὸ κριτήριον, διὰ νὰ τὸν φέρουν εἰς ἐξέτασιν τοῦ τολμήματος· καὶ πρῶτον μὲν ἔδεσαν αὐτοῦ τὰς χεῖρας εἰς τὰ ὀπίσω, ἔπειτα δὲ συνέλαβον καὶ τὸν ἐφημέριον τοῦ χωρίου, καὶ ἄλλους δύο, τοὺς προὔχοντας, καὶ ὅλους ὁμοῦ τοὺς ἔφερον εἰς τὸ κριτήριον· καὶ τοὺς μὲν ἄλλους τρεῖς τοὺς ἐφυλάκισαν, μόνον δὲ τὸν Νικόλαον παρέστησαν εἰς ἐξέτασιν.