Τῇ ΙΖ’ (17ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τοῦ ἐν Ἁγίοις πατρὸς ἡμῶν ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ Νεοκαισαρείας τοῦ θαυματουργοῦ.

Συνήθειαν εἶχον εἰς τὴν πόλιν ἐκείνην καὶ ἐτελοῦσαν ἑορτὴν πάνδημον, εἰς τὴν ὁποίαν συναγόμενοι ἅπαντες ἐχόρευον μὲ τραγούδια καὶ ἄλλα ὅσα οἱ δαίμονες χαίρονται καὶ τοὺς ὁποίους ἐπεκαλοῦντο εἰς βοήθειαν οἱ ἀνόητοι. Ὁ δὲ Ἅγιος ἀκούσας τὰς βλασφημίας ἐσκανδαλίσθη καὶ τοὺς ὠργίσθη, εὐθὺς δὲ ἔπεσεν εἰς αὐτοὺς τοσοῦτον θανατικόν, ὥστε μετεστράφη ὅλη ἡ χαρά των εἰς θρηνῳδίαν ἀπαραμύθητον, διότι κατέφλεγεν ὡς φλόγα πυρὸς τοὺς οἴκους αὐτῶν ἡ ἀσθένεια καὶ δὲν ἔφθαναν οἱ ζῶντες νὰ ἐνταφιάζουν τοὺς ἀποθνῄσκοντας. Γνωρίσαντες δὲ τὴν αἰτίαν τῆς νόσου, ἔτρεχον πρὸς τὸν Ἅγιον μετὰ δέους καὶ ταπεινότητος ἱκετεύοντες νὰ κάμῃ δέησιν πρὸς τὸν Θεὸν αὐτοῦ νὰ παύσῃ ὁ θάνατος καὶ τότε νὰ πιστεύσωσιν εἰς αὐτόν. Ὁ δὲ εὐσπλαγχνισθεὶς ἐπήγαινεν εἰς τοὺς οἴκους των καὶ καθὼς εἰσήρχετο εἰς ἑνὸς ἑκάστου τὸν οἶκον, ἠφανίζετο ἡ ἀσθένεια καὶ οὕτω πάντες ἐθεραπεύθησαν. Ἔδραμε λοιπὸν αὐτὴ ἡ φήμη εἰς ὅλην τὴν πόλιν καὶ ὅλοι ἐφήμιζαν τὸν Γρηγόριον προσπίπτοντες εἰς αὐτὸν καὶ εὐχαριστοῦντες ὡς ἰατῆρα τῶν παθῶν ἄμισθον καὶ σωτῆρα πάντων ἐπιεικέστατον. Οὕτως ἐφανερώθη διὰ τῶν ἔργων ἡ εὐσέβεια καὶ ἐπίστευσαν εἰς τὸν Χριστόν, ἀφοῦ εἶδον τοιοῦτον θαυμάσιον καὶ ἐγνώρισαν ὅτι ἔκαμεν ἡ ἀσθένεια περισσοτέραν ὠφέλειαν ἀπὸ τὴν ὑγείαν, ἐπειδὴ ὅταν ἦσαν εὔρωστοι κατὰ τὸ σῶμα, ἀσθενοῦσαν κατὰ τὸ πνεῦμα καὶ δὲν ἠδύναντο νὰ γνωρίσωσι τὴν ἀλήθειαν, διὰ δὲ τῆς σωματικῆς ἀσθενείας ἠννόησαν τὴν πονηρίαν τῶν εἰδώλων καὶ ἐπίστευσαν εἰς τὸν ἀληθῆ Πανάγαθον Θεόν.

Εἶναι καὶ ἄλλα πολλὰ μνήμης ἄξια τοῦ μεγάλου Γρηγορίου ὑπερθαύμαστα καὶ τεράστια, τὰ ὁποῖα χάριν συντομίας δὲν ἐγράψαμεν, φθάνουσιν ὅμως τὰ ὀλίγα ταῦτα, ἵνα ἐννοήσῃ ἕκαστος τὴν πρὸς τὸν Θεὸν παρρησίαν καὶ δύναμιν τοῦ Ἁγίου. Ἂς μὴ ἀπιστήσῃ δέ τις εἰς τὰ ρηθέντα τεράστια, ὅτι καθὼς τὰ γράφει ὁ Ἅγιος Συμεὼν ὁ Μεταφραστής, οὕτω καὶ ἐγὼ [5] τὰ μετεγλώττισα συντομώτερα ὀλίγον διὰ βραχύτητα καὶ ὅλοι γνωρίζουσιν ὅτι οὐδὲν ψευδὲς ἔγραψεν οὗτος ὁ Ἅγιος. Ἀλλὰ τί θαυμαστὸν ἀφοῦ ὁ Δεσπότης ἡμῶν ἔταξεν εἰς τὸ Ἱερὸν Εὐαγγέλιον, ὅτι ὅποιος ἔχει πίστιν εἰς αὐτόν, θὰ κάμῃ μεγαλύτερα θαύματα ἀπὸ ὅσα ἐκεῖνος ἐτέλεσεν; Ἰδοὺ λοιπὸν ἐπληρώθη τοῦ ἀληθεστάτου Χριστοῦ ἡ πρόρρησις εἰς τὸν μέγαν τοῦτον Γρηγόριον, ὅστις μὲ τὴν δύναμιν καὶ βοήθειαν Ἐκείνου ἐποίησε τεράστια πᾶσαν ἀκοὴν ὑπερβαίνοντα.


Ὑποσημειώσεις

[1] Ἡ Νεοκαισάρεια εἶναι πόλις τῆς Καππαδοκίας τοῦ Πόντου, λέγεται δὲ νῦν ὑπὸ τῶν Τούρκων Νικσὰρ καὶ ὑπάγεται εἰς τὸ βιλαέτιον τοῦ Τοκάτ. Εἶναι ἐκτισμένη παρὰ τὰς ὄχθας τοῦ ποταμοῦ Λύκου (τουρκιστὶ Κελκὶτ Ἰρμὰκ) καὶ ἀπέχει ἀπὸ τῆς Μαύρης Θαλάσσης περὶ τὰ 60 χιλιόμετρα. Ἡ Νεοκαισάρεια ἐκτίσθη ὑπὸ τοῦ Τιβερίου εἰς τὴν θέσιν τῶν ἀρχαίων Καβείρων καὶ διετέλεσε πρωτεύουσα τοῦ Πολεμωνιακοῦ Πόντου. Ἐν αὐτῇ συνῆλθε κατὰ τὸ ἔτος 315 τοπικὴ Σύνοδος προπαρασκευαστικὴ τῆς ἐν Νικαίᾳ Ἁγίας Αʹ Οἰκουμενικῆς Συνόδου. Ἀπέχει περὶ τὰ 260 χλμ. πρὸς βορρᾶν τῆς Καισαρείας τῆς Μεγάλης Καππαδοκίας καὶ 365 χλμ. βορειοανατολικῶς τῆς Ἀγκύρας. Μεταξὺ Νεοκαισαρείας καὶ Τοκὰτ εὑρίσκονται τὰ Κόμανα, περὶ ὧν βλέπε καὶ ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῆς σελ. 434.

[2] Ἀμάσεια, ἀρχαία πόλις τῆς Καππαδοκίας τοῦ Πόντου κειμένη ἐπὶ τοῦ Ἴριος ποταμοῦ (Γεσὶλ Ἰρμάκ). Ἡ Μητρόπολις Ἀμασείας ἐπὶ Τουρκοκρατίας καὶ μέχρι τῆς Μικρασιατικῆς καταστροφῆς ἦτο ἡ μεγαλυτέρα εἰς ἔκτασιν Μητρόπολις τοῦ Οἰκουμενικοῦ θρόνου, ἔχουσα τὴν ἕδραν της ἐν Ἀμισῷ. Ἡ Ἀμάσεια συγκαταλέγει μεταξὺ τῶν πρώτων πόλεων, αἵτινες ἐδέχθησαν τὸν Χριστιανισμὸν διὰ τοῦ ἐν αὐτῇ κηρύγματος τόν Ἀποστόλων Ἀνδρέου καὶ Πέτρου. Ἐν αὐτῇ ἐμαρτύρησεν ὁ κατὰ τὴν ιϛʹ (16ην) Ἰουλίου ἑορταζόμενος Ἅγιος Ἱερομάρτυς Βασιλεὺς Ἐπίσκοπος Ἀμασείας. Βλέπε περὶ τούτου εἰς Τόμον Ζʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας»

[3] Ἡ οὕτω πως γενομένη χειροτονία αὕτη οὐδαμῶς δύναται ἵνα χρησιμεύσῃ σήμερον ὡς παράδειγμα πρὸς μίμησιν διότι αὕτη ἐτελέσθη παρὰ καὶ τὴν τότε κοινὴν τῆς Ἐκκλησίας συνήθειαν, μόνην δὲ ὑπὲρ αὐτῆς συνηγορίαν ἔχει τὸ ὅτι ἐτελέσθη πρὸ τῆς διατυπώσεως τῶν θείων καὶ ἱερῶν Κανόνων ὑπὸ τῶν Ἁγίων Οἰκουμενικῶν καὶ Τοπικῶν Συνόδων, δι’ ὧν διετάχθη ὁ τρόπος τῆς τελέσεως τῶν χειροτονιῶν. Ἡ παράβασις τῶν Κανόνων αὐτῶν συνεπάγεται καθαίρεσιν, παρομοία δὲ περίπτωσις οὐδὲ κἂν ὅλως ὡς χειροτονία λογίζεται.

[4] Βλέπε περὶ Κομάνων ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῆς σελ. 434.

[5] Ταῦτα γράφει ὁ μεταφράσας τὸν Βίον τοῦτον ἱερὸς Ἀγάπιος ὁ Κρής.