Τῇ ΙΖ’ (17ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τοῦ ἐν Ἁγίοις πατρὸς ἡμῶν ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ Νεοκαισαρείας τοῦ θαυματουργοῦ.

Ὅθεν ἐνῷ ηὔχετο μίαν ἡμέραν, ἐδείκνυεν εἰς τοὺς παρόντας ὥσπερ νὰ ἦτο εἰς ἀγῶνα, νὰ ἔβλεπε ξένον θέαμα καὶ ἠκροάζετο μὲ προσοχὴν ἦχον τινὰ εἰς τὸ θέατρον· καὶ ἀφοῦ ἔμεινεν οὕτως ὥραν πολλὴν ἀκλινὴς καὶ ἀκίνητος, ἀνευφήμησε τὸν Θεὸν λαμπρᾷ τῇ φωνῇ ταῦτα λέγων· «Εὐλογητὸς Κύριος, ὃς οὐκ ἔδωκεν ἡμᾶς εἰς θήραν τοῖς ὀδοῦσιν αὐτῶν». (Ψαλμ. ρκγ’ 6). Οἱ δὲ μαθηταὶ παρεκάλεσαν νὰ τοὺς φανερώσῃ τὶ ἔβλεπεν εἰς ἐκείνην τὴν ὅρασιν· ὁ δὲ εἶπεν πρὸς αὐτούς· «Πτῶμα μέγα εἶδα τὴν ὥραν ταύτην καὶ ἔπεσεν ὁ διάβολος νικηθεὶς ἀπὸ νεανίαν τινὰ ὀνόματι Τρωάδιον, ὅστις κατήγετο ἀπὸ εὐγενεῖς ἀνθρώπους καὶ τὸν ἔφερον οἱ δήμιοι εἰς τὸν ἄρχοντα, βιάζοντες αὐτὸν νὰ ἀπαρνηθῇ τὴν εὐσέβειαν. Ἀλλὰ μὲ τὴν θείαν Δύναμιν ὑπέμεινεν ἀνδρείως ὅλα τὰ κολαστήρια καὶ νικήσας γενναίως τὸν ἀρχέκακον δαίμονα, ἔλαβε παρὰ Θεοῦ τὸν τῆς ἀθλήσεως στέφανον».

Ταῦτα ἀκούσας ὁ Διάκονος ἐξεπλάγη διὰ τὸ μεγαλεῖον τοῦ θαύματος, ἐπειδὴ ἦτο ὑπὲρ ἀνθρωπίνην φύσιν νὰ βλέπῃ ὅσα ἐγίνοντο εἰς τόπον μακρινὸν καὶ νὰ γνωρίζῃ σαφέστατα ὡς ἐνεστῶσα τὰ πράγματα· ὅθεν παρεκάλεσεν αὐτὸν νὰ τὸν συγχωρήσῃ, νὰ ὑπάγῃ εἰς τὸν τόπον, εἰς τὸν ὁποῖον ἔγινε τὸ θαυμάσιον, νὰ βεβαιωθῇ τὴν ἀλήθειαν. Λέγει του ὁ Ἅγιος· «Καὶ δὲν φοβεῖσαι νὰ ὑπάγῃς εἰς τὸ μέσον τῶν φονευτῶν, μή σου τύχῃ κανὲν κακὸν ἐξ ἐπηρείας τοῦ δαίμονος;». Ὁ δὲ εἶπε πρὸς αὐτόν· «Ἐλπίζω εἰς τὴν δύναμιν τῶν εὐχῶν σου, νὰ μή μου ἐγγίσῃ οὐδεὶς πολέμιος». Τότε ὁ Ἅγιος ἔκαμεν εὐχὴν δι’ αὐτὸν καὶ τοῦ ἐπέτρεψε νὰ ἀναχωρήσῃ, ἐκεῖνος δὲ μετὰ πίστεως ἀπελθὼν ἔφθασε τὸ ἑσπέρας ἔσω τῆς πόλεως· ἐπειδὴ δὲ ἡ ὁδοιπορία ἦτο μεγάλη καὶ ἐκουράσθη, ἐθεώρησε καλὸν νὰ πλυθῇ εἰς λουτρόν, διὰ νὰ ξεκουρασθῇ καὶ νὰ ἐπιστρέψῃ τὴν ἑπομένην. Ἀπελθὼν λοιπὸν παρεκάλει τὸν ὑπηρέτην νὰ τοῦ ἀνοίξῃ τὸ λουτρόν. Ὁ δὲ ἀπεκρίνατο· «Γνώριζε ὅτι ὅσοι εἰσέλθουν ἐνταῦθα μετὰ τὴν δύσιν τοῦ ἡλίου ἀποθνῄσκουσι, διότι κατοικεῖ ἐδῶ ἓν δαιμόνιον, τὸ ὁποῖον τοὺς πνίγει». Ὁ δὲ Διάκονος, ἔχων τὸ θάρρος του εἰς τὸν Κύριον, ἠνάγκασεν αὐτὸν καὶ τοῦ ἤνοιξεν. Ἔπειτα αὐτὸς μὲν εἰσῆλθεν, ὁ δὲ ὑπηρέτης ἔφυγε μακρὰν ἀπ’ ἐκεῖ, φοβούμενος νὰ μὴ κινδυνεύσῃ καὶ αὐτὸς ὁμοίως εἰς θάνατον.

Ὅταν δὲ εἰσῆλθεν ὁ Μοναχὸς εἰς τὰ ὕδατα, κατεσκεύασεν ὁ δαίμων φοβερὰ καὶ παντοδαπὰ φαντάσματα καὶ ἐφαίνοντο ἔμπροσθεν αὐτοῦ θηρία καὶ πετεινὰ διάφορα, πῦρ καὶ καπνὸς καὶ ἄλλα φοβερὰ πράγματα, σεισμοί, ταραχαί, σπινθῆρες φλογὸς καὶ ἐδείκνυον ὅτι ἤθελον νὰ τὸν ἀφανίσουν,


Ὑποσημειώσεις

[1] Ἡ Νεοκαισάρεια εἶναι πόλις τῆς Καππαδοκίας τοῦ Πόντου, λέγεται δὲ νῦν ὑπὸ τῶν Τούρκων Νικσὰρ καὶ ὑπάγεται εἰς τὸ βιλαέτιον τοῦ Τοκάτ. Εἶναι ἐκτισμένη παρὰ τὰς ὄχθας τοῦ ποταμοῦ Λύκου (τουρκιστὶ Κελκὶτ Ἰρμὰκ) καὶ ἀπέχει ἀπὸ τῆς Μαύρης Θαλάσσης περὶ τὰ 60 χιλιόμετρα. Ἡ Νεοκαισάρεια ἐκτίσθη ὑπὸ τοῦ Τιβερίου εἰς τὴν θέσιν τῶν ἀρχαίων Καβείρων καὶ διετέλεσε πρωτεύουσα τοῦ Πολεμωνιακοῦ Πόντου. Ἐν αὐτῇ συνῆλθε κατὰ τὸ ἔτος 315 τοπικὴ Σύνοδος προπαρασκευαστικὴ τῆς ἐν Νικαίᾳ Ἁγίας Αʹ Οἰκουμενικῆς Συνόδου. Ἀπέχει περὶ τὰ 260 χλμ. πρὸς βορρᾶν τῆς Καισαρείας τῆς Μεγάλης Καππαδοκίας καὶ 365 χλμ. βορειοανατολικῶς τῆς Ἀγκύρας. Μεταξὺ Νεοκαισαρείας καὶ Τοκὰτ εὑρίσκονται τὰ Κόμανα, περὶ ὧν βλέπε καὶ ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῆς σελ. 434.

[2] Ἀμάσεια, ἀρχαία πόλις τῆς Καππαδοκίας τοῦ Πόντου κειμένη ἐπὶ τοῦ Ἴριος ποταμοῦ (Γεσὶλ Ἰρμάκ). Ἡ Μητρόπολις Ἀμασείας ἐπὶ Τουρκοκρατίας καὶ μέχρι τῆς Μικρασιατικῆς καταστροφῆς ἦτο ἡ μεγαλυτέρα εἰς ἔκτασιν Μητρόπολις τοῦ Οἰκουμενικοῦ θρόνου, ἔχουσα τὴν ἕδραν της ἐν Ἀμισῷ. Ἡ Ἀμάσεια συγκαταλέγει μεταξὺ τῶν πρώτων πόλεων, αἵτινες ἐδέχθησαν τὸν Χριστιανισμὸν διὰ τοῦ ἐν αὐτῇ κηρύγματος τόν Ἀποστόλων Ἀνδρέου καὶ Πέτρου. Ἐν αὐτῇ ἐμαρτύρησεν ὁ κατὰ τὴν ιϛʹ (16ην) Ἰουλίου ἑορταζόμενος Ἅγιος Ἱερομάρτυς Βασιλεὺς Ἐπίσκοπος Ἀμασείας. Βλέπε περὶ τούτου εἰς Τόμον Ζʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας»

[3] Ἡ οὕτω πως γενομένη χειροτονία αὕτη οὐδαμῶς δύναται ἵνα χρησιμεύσῃ σήμερον ὡς παράδειγμα πρὸς μίμησιν διότι αὕτη ἐτελέσθη παρὰ καὶ τὴν τότε κοινὴν τῆς Ἐκκλησίας συνήθειαν, μόνην δὲ ὑπὲρ αὐτῆς συνηγορίαν ἔχει τὸ ὅτι ἐτελέσθη πρὸ τῆς διατυπώσεως τῶν θείων καὶ ἱερῶν Κανόνων ὑπὸ τῶν Ἁγίων Οἰκουμενικῶν καὶ Τοπικῶν Συνόδων, δι’ ὧν διετάχθη ὁ τρόπος τῆς τελέσεως τῶν χειροτονιῶν. Ἡ παράβασις τῶν Κανόνων αὐτῶν συνεπάγεται καθαίρεσιν, παρομοία δὲ περίπτωσις οὐδὲ κἂν ὅλως ὡς χειροτονία λογίζεται.

[4] Βλέπε περὶ Κομάνων ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῆς σελ. 434.

[5] Ταῦτα γράφει ὁ μεταφράσας τὸν Βίον τοῦτον ἱερὸς Ἀγάπιος ὁ Κρής.