Τῇ ΙΓ’ (13ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν ΙΩΑΝΝΟΥ Ἀρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως τοῦ Χρυσοστόμου.

Ταῦτα ἀκούσας ὁ Ἅγιος καὶ γνωρίζων ὅτι ὡς πεπλανημένος ὁμιλεῖ, τοῦ λέγει· «Ἐὰν πιστεύσῃς εἰς τὸν Θεόν, τὸν ὁποῖον ἐγὼ κηρύττω, δὲν θέλεις κατακαῆ, ἀλλὰ μᾶλλον θέλεις φωτισθῆ καὶ θέλεις ἰατρευθῆ ψυχικῶς καὶ σωματικῶς». Ἀποκριθεὶς δὲ ἐκεῖνος εἶπε· «Πιστεύω εἰς τὸν Θεὸν σου ἐξ ὅλης μου τῆς ψυχῆς»· τότε ὁ Ἅγιος ποιήσας προσευχὴν πρὸς τὸν Θεόν, τὸν ἰάτρευσεν ἀπὸ τὴν ἀσθένειάν του. Τοῦτο ἰδόντες οἱ ἄνθρωποι τοῦ τόπου ἐκείνου καὶ ὅσοι ἦσαν εἰς τὰ περίχωρα ἐπίστευσαν εἰς τὸν Χριστόν, σὺν γυναιξὶ καὶ τέκνοις, καὶ ἐβαπτίσθησαν ὑπὸ τοῦ Ἁγίου. Ἐχειροτόνησε δὲ ἐκεῖ ὁ Ἅγιος Ἐπισκόπους καὶ Ἱερεῖς, δι’ ἁγιασμὸν τοῦ λαοῦ, ἀνθρώπους, οἵτινες ἐγνώριζον καὶ τὴν Ἑλληνικὴν καὶ τὴν Ἀρμενικὴν γλῶσσαν, διότι Ἀρμενιστὶ ὡμίλουν εἰς τὴν Κουκουσόν· ἔπειτα τοὺς ἔβαλε καὶ μετεγλώττισαν τὴν Παλαιὰν καὶ Νέαν Διαθήκην καὶ τὴν τάξιν τῆς θείας λειτουργίας καὶ ψαλμῳδίας.

Ἀλλ’ ὁ μὲν Ἅγιος τοιαῦτα κατορθώσας ἐκεῖ ἐχαίρετο δοξάζων τὸν Θεόν· ἡ δὲ παράνομος βασίλισσα μηδὲ τότε δὲν ἐχόρτασεν· ἀλλ᾽ ἀκούσασα ὅτι ἔχει μικρὰν παρηγορίαν ἐκεῖ ὁ Ἅγιος, ἔστειλε πάλιν διαταγὴν νὰ τὸν ἐξορίσουν καὶ ἀπὸ ἐκεῖ εἰς ἄλλην πόλιν ἔτι μακρύτερον κειμένην, καλουμένην Ἀραβισσόν [9]· μετὰ δὲ ἡμέρας τινάς, ὡς ἔμαθε ὅτι καὶ ἐκεῖ ἔχει ἀνάπαυσιν, διέταξε πάλιν νὰ τὸν ἐξορίσουν εἰς τὴν Πιτυοῦντα [10], ἡ ὁποία ἦτο εἰς σκληρὸν τόπον πρὸς τὰ νοτιοανατολικὰ τῆς Μαύρης Θαλάσσης. Ὡς δὲ ἤρχισε τὴν ὁδοιπορίαν ὁ Ἅγιος, εἰς τὸ μέσον τοῦ δρόμου ἠτόνησεν ἀπὸ τοὺς πολλοὺς κόπους καὶ ὡς φαίνεται ἦτο θέλημα Θεοῦ νὰ ὑπάγῃ πρὸς ὃν ἐπόθει· διὰ τοῦτο νύκτα τινὰ εἶδε καθ’ ὕπνον τοὺς Ἀποστόλους Πέτρον καὶ Ἰωάννην τὸν Θεολόγον, λέγοντας πρὸς αὐτόν· «Χαῖρε καὶ εὐφραίνου, Ἰωάννη, διότι μέλλεις νὰ ἔλθῃς μεθ’ ἡμῶν εἰς τὴν Βασιλείαν τῶν οὐρανῶν· φάγε δὲ καὶ τοῦτο ὅπερ σοῦ δίδομεν, τὸ ὁποῖον ὡς τὸ φάγῃς πλέον δὲν θέλεις χρειασθῆ ἄλλο φαγητόν, ἕως οὗ φάγῃς μεθ’ ἡμῶν ἄφθαρτον τροφήν». Ἔφαγεν ὁ Ἅγιος καθ’ ὕπνους καὶ τὸ φαγητὸν ἔγινε στερέωμα τοῦ σώματός του. Ταῦτα δὲ διηγήθησαν μετὰ τὸν θάνατον τοῦ Ἁγίου δύο Ἱερομόναχοι καὶ εἷς Διάκονος μαθηταί του, οἵτινες τὸν ἠκολούθησαν μέχρι θανάτου.

Βαδίζοντες δὲ, πρὸς τὴν Πιτυοῦντα οἱ ὑπηρέται τοῦ βασιλέως, οἱ ὁποῖοι ἐπήγαιναν τὸν Ἅγιον, ἔτι περισσότερον τὸν ἐκακοποίησαν τὸν ἔσυρον πεζόν, τροφὴν δὲν τοῦ ἔδιδον, οὔτε ὕδωρ νὰ πίῃ· ὅπου ἦτο σκιὰ δὲν ἤθελον νὰ σταθμεύσωσιν· μᾶλλον δὲ ὅταν ἔκαιεν ὁ ἥλιος πολὺ ἢ ἔπιπτε βροχή, τότε τὸν ἐβίαζον νὰ περιπατῇ·


Ὑποσημειώσεις

[1] Εἰς τὸν ἐν τῷ «Νέῳ Θησαυρῷ» Βίον τοῦ Ἁγίου, καθὼς καὶ ἐν τῷ Συναξαρίῳ τῶν Μηναίων, γράφεται ἐνταῦθα ὅτι οὗτος μετέβη καὶ συνεπλήρωσε τὰς σπουδάς του εἰς τὰς Ἀθήνας, ἡ περικοπὴ ὅμως αὕτη ἀπηλείφθη, διότι οὔτε ὁ Παλλάδιος, οὔτε ὁ Νικόδημος, οὔτε ἄλλος τις ἱστορικὸς ἀναφέρει ὅτι ὁ θεῖος Χρυσόστομος ἦλθε χάριν σπουδῶν εἰς τὰς Ἀθήνας. (Τὸν ὑπὸ τοῦ Παλλαδίου συγγραφέντα Βίον τοῦ θείου Χρυσοστόμου βλέπε ἐν τῇ Patrologia Graeca τοῦ Ἀββᾶ Migne τόμ. 47 στ. 5, ὑπὸ τὸν τίτλον «Διάλογος ἱστορικὸς Παλλαδίου Ἐπισκόπου Ἑλενουπόλεως ... πρὸς Θεόδωρον Διάκονον Ρώμης – Περὶ βίου καὶ πολιτείας τοῦ μακαρίου Ἰωάννου Ἐπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως τοῦ Χρυσοστόμου»).

[2] Περὶ τοῦ Ἁγίου Μελετίου βλέπε εἰς τὴν ιβʹ (12ην) Φεβρουαρίου (Τόμος Βʹ) τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας».

[3] Ἀξίζει νὰ σημειωθῇ ἐνταῦθα ὅτι ὁ Μαρκίων οὗτος ἦτο υἱὸς τοῦ Ἐπισκόπου τῆς Σινώπης καὶ ἐγένετο πιθανὸν καὶ ὁ ἴδιος Ἐπίσκοπος. Ὅταν ὅμως ἔγινεν αἱρετικός, ἀφωρίσθη ἀπὸ τὸν ἴδιον τὸν Ἐπίσκοπον πατέρα του καὶ ἔφυγεν εἰς Ρώμην, ὅπου καὶ ἀπέθανε.

[4] Ἀντίφωνον λέγεται ἓν μέλος ἢ τροπάριον, τὸ ὁποῖον ψάλλει ὁ χορός, ἔπειτα τὸ αὐτὸ ἐκεῖνο ψάλλει καὶ ὁ ἕτερος χορὸς μὲ τὸν αὐτὸν ἦχον, ὅπως εἶναι πολλὰ τοιαῦτα εἰς τὴν Ἐκκλησίαν μας. Λέγουσι δὲ ὅτι ὁ Ἅγιος Ἰγνάτιος ὁ Θεοφόρος παρέδωκεν ἀπ’ ἀρχῆς εἰς τοὺς Χριστιανοὺς τῆς Ἀντιοχείας νὰ τὰ ψάλλωσιν, οὐχὶ κατ’ ἐπίνοιαν ἰδίαν, ἀλλὰ διότι εἶδεν ἀποκάλυψιν, εἰς τὴν ὁποίαν ἵσταντο οἱ Ἅγγελοι εἰς δύο χοροὺς καὶ ἔψαλλον ὕμνον εἰς τὴν Ἁγίαν Τριάδα καὶ ὅ,τι ἔλεγεν ὁ εἷς χορὸς τῶν Ἀγγέλων, αὐτὸ ἀπεκρίνετο καὶ ὁ ἄλλος· διατηρεῖται δὲ ἡ τοιαύτη συνήθεια, ἡ ἁγία καὶ ἐπαινετή, μέχρι τῆς σήμερον.

[5] Ἡ Οὐαλεντινούπολις ἦτο πόλις κειμένη ἐπὶ τῶν ὀρέων τῆς Γιλβέας.

[6] Περὶ τῆς Ἐφέσου βλέπε ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῶν σελ. 185-186.

[7] Οὗτος ἑορτάζεται κατὰ τὴν δʹ (4ην) Φεβρουαρίου (βλέπε Τόμον Βʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας»).

[8] Αὕτη νῦν καλεῖται ὑπὸ τῶν Τούρκων Κιόκ-Σούν.

[9] Αὕτη νῦν καλεῖται ὑπὸ τῶν Τούρκων Γιαρμπούζ.

[10] Ἡ Πιτυοῦς ἦτο πόλις μεγάλη ἄλλοτε, τότε δὲ κατερειπωμένη κειμένη εἰς τὸ βάθος τοῦ Εὐξείνου Πόντου παρὰ τοὺς πρόποδας τοῦ Καυκάσου, εἰς τὰ ἔσχατα δηλαδὴ ὅρια τοῦ Βυζαντινοῦ Κράτους περιστοιχιζομένη ἀπὸ ἀγρίους καὶ βαρβάρους εἰδωλολάτρας.

[11] Δύο ἀρχαιόταται πόλεις τῆς ἐν Μικρᾷ Ἀσίᾳ Καππαδοκίας ἔφερον τὸ ὄνομα Κόμανα, ἡ μία τῆς ἄνω Καππαδοκίας καὶ ἡ ἑτέρα τῆς Καππαδοκίας τοῦ Πόντου ἡ δευτέρα ὑπῆρξε ἀποικία τῆς πρώτης. Ὁ θεῖος Χρυσόστομος ἐτελεύτησεν εἰς τὰ Ποντικὰ Κόμανα, εἰς τὰ ὁποῖα σῴζεται ἄχρι τοῦ νῦν ὁ τάφος του. Ταῦτα μετωνομάσθησαν ὑπὸ τῶν Τούρκων Κιουμενέκ, εὑρίσκονται δὲ πλησίον τῆς Τουρκικῆς πόλεως Τοκάτ.

[12] Βλέπε αὐτοὺς ὀνομαστὶ ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῆς σελ. 390.