Λόγος Α’. Ἱστορικός ἅμα καὶ διηγηματικὸς εἰς τὸν Θεῖον Εὐαγγελισμὸν τῆς Ὑπερευλογημένης Δεσποίνης ἡμῶν Θεοτόκου καὶ Ἀειπαρθένου Μαρίας, συλλεχθεὶς ἐκ διαφόρων ἀντιγράφων καὶ μεταφρασθεὶς παρὰ τοῦ ἐν Μοναχοῖς ἐλαχίστου Δαμασκηνοῦ Ὑποδιακόνου τοῦ Στουδίτου.

Ἐπειδὴ λοιπὸν τοσοῦτον εἶχον πλανηθῆ οἱ ἄνθρωποι καὶ οὐδεὶς εὑρίσκετο ἄξιος διὰ τὴν Βασιλείαν τῶν οὐρανῶν, διὰ τὴν ὁποίαν οὔτε καὶ ὁδὸς ὑπῆρχε, διὰ τοῦτο ὁ Θεὸς ἠθέλησε νὰ ἔλθῃ νὰ σαρκωθῇ καὶ νὰ φανῇ εἰς τὸν κόσμον. Πλὴν ἔπραξε τοῦτο ὁ Κύριος ὄχι μὲ τὴν δόξαν, μὲ τὴν ὁποίαν εὑρίσκεται εἰς τοὺς οὐρανούς, διότι οἱ ὀφθαλμοὶ τῶν ἀνθρώπων δὲν δύνανται νὰ ἴδωσι λαμπρότητα Θεοῦ, ἀλλὰ περιβληθεὶς σάρκα ἀνθρωπίνην, διὰ νὰ νικήσῃ τὸν ἄσαρκον δαίμονα. Ἐσαρκώθη διὰ νὰ δελεάσῃ τὸν διάβολον. Οὕτως ἐφάνη ἡ δύναμις, ἡ δικαιοσύνη καὶ ἡ σοφία τοῦ Θεοῦ. Ἡ δύναμις μὲν διότι ἐκεῖνο τὸ ὁποῖον κανεὶς δὲν ἠδυνήθη νὰ κάμῃ, ὁ Θεὸς τὸ ἐπεράτωσεν ἡ δικαιοσύνη δὲ διότι ἠδύνατο ὁ Θεὸς καὶ κατ’ ἐξουσίαν νὰ λυτρώσῃ τὸ γένος τῶν ἀνθρώπων ἀπὸ τὴν κόλασιν, ἀλλὰ δὲν ἠθέλησε, διὰ νὰ μὴ ἔχῃ ὁ διάβολος ἀπολογίαν καὶ νὰ λέγῃ, ὅτι «ἄνθρωπον ἐνίκησα καὶ ὑπὸ Θεοῦ ἐνικήθην, τί θαυμαστὸν εἶναι τοῦτο;».

Διὰ τοῦτο λοιπὸν ηὐδόκησεν ὁ Θεὸς νὰ καταδεχθῇ ταῦτα πάντα· καὶ ἐπειδὴ ὁ πρῶτος ἄνθρωπος Ἀδὰμ ἐξέπεσε πάλαι, ὁ νέος Ἀδάμ, ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός ἐγένετο ὅμοιος ἐκείνου. Ἐκεῖ ἦτο ἡ Εὔα, ἐδῶ ἡ Κυρία Θεοτόκος· τότε ὁ ὄφις ὑπηρέτησε τὴν ἀπώλειαν τῶν ἀνθρώπων καὶ τώρα ὁ θεῖος Ἀρχάγγελος Γαβριὴλ ὑπηρετεῖ τὸ μυστήριον τῆς θείας οἰκονομίας. Εἰς τὴν Ἐδὲμ ἔγινεν ἡ παράβασις, ἐδῶ εἰς τὴν Ναζαρὲτ γίνεται ἡ σωτηρία· ἡ Εὔα ἤκουσε τὸ «ἐν λύπαις τέξῃ τέκνα» (Γεν. γ’ 16), ἡ δὲ Θεοτόκος τὸ «χαῖρε Κεχαριτωμένη, ὁ Κύριος μετὰ σοῦ» (Λουκ. α’ 28). Ὅλα δὲ ταῦτα ἐγένοντο ὡς παράδειγμα, ἵνα δείξῃ ὁ Θεὸς τὴν σοφίαν Του. Ἐπειδὴ δὲ γυνὴ ἐστάθη ἡ πρώτη ἀφορμὴ καὶ αἰτία τῆς ἀπωλείας, γυνὴ καὶ τώρα ἐξελέγη ἀπὸ ὅλα τὰ γένη τῶν ἀνθρώπων ὡς κατοικητήριον τοῦ Θεοῦ. Ὡς πολὺ τὸ ἔλεός Σου, Χριστέ μου! ὅτι ἀπὸ τὸ ἀσθενέστερον μέρος ἦλθε καὶ ἡ δύναμίς Σου.

Σήμερον λοιπὸν γίνεται ἡ ἀπαρχὴ τῆς σωτηρίας μας καὶ τὸ ἀπὸ αἰῶνος κεκρυμμένον μυστήριον σήμερον ἀποκαλύπτεται. Ὁ Πρωτόπλαστος Ἀδὰμ σήμερον ἐλευθεροῦται καὶ ἡ Εὔα τὴν λύπην ἀποδιώκει· τὸ κεφάλαιον τοῦ μυστηρίου σήμερον ἄρχεται καὶ χαίρει ὁ κόσμος ὅλος, διότι βλέπουσι τὸν Ποιητὴν ἐρχόμενον. Οἱ Ἄγγελοι πανηγυρίζουσι τὴν σωτηρίαν μας, διότι χαρὰ γίνεται ἐν οὐρανῷ διὰ τοὺς μετανοοῦντας.


Ὑποσημειώσεις

[1] Αὐτὴ ἡ ἀναφορὰ γίνεται σαφὴς διὰ τῆς ἀναγνώσεως τῶν δύο προηγουμένων παραγράφων ἐκ τοῦ κατὰ Λουκᾶν Εὐαγγελίου· «Μετὰ δὲ ταύτας τὰς ἡμέρας συνέλαβεν Ἐλισάβετ ἡ γυνὴ αὐτοῦ [τοῦ Ζαχαρία], καὶ περιέκρυβεν ἑαυτὴν μῆνας πέντε, λέγουσα· Ὅτι οὕτω μοι πεποίηκεν ὁ Κύριος ἐν ἡμέραις, αἷς ἐπεῖδεν ἀφελεῖν τὸ ὄνειδός μου ἐν ἀνθρώποις. Ἐν δὲ τῷ μηνὶ, τῷ ἕκτῳ…» (Λουκ. αʹ 24-45).

[2] Περὶ τοῦ ἡγεμόνος τούτου τῆς Συρίας Κυρηνίου, τῆς ἐποχῆς, καθ’ ἣν οὗτος ἡγεμόνευσε καὶ γενικώτερον περὶ τῆς χρονολογίας τῆς Γεννήσεως τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ καὶ συνεπῶς καὶ τοῦ Εὐαγγελισμοῦ τῆς Θεοτόκου βλέπε εἰς τῆν κεʹ (25ην) Δεκεμβρίου ἐν τόμῳ ΙΒʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας» καὶ εἰς τὰς ἐκεῖ ὑποσημειώσεις.