Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τοῦ Ὁσίου Πατρὸς ἡμῶν ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ τοῦ Θαυματουργοῦ, τοῦ ἐν τῇ ἐν Πάτμῳ Ἱερᾷ Μονῇ Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου ἀσκήσαντος, ἐν ᾗ καὶ τὸ τίμιον αὐτοῦ ἀπόκειται Λείψανον.

Προσελθόντες λοιπὸν εἰς τὸν ἄρχοντα ἐκεῖνον, ὅπου προείπομεν ὅτι ἔδωκε τὰς οἰκοδομὰς εἰς τὸν Ἅγιον, τοῦ ἀνήγγειλαν τὸ πρόσταγμα τοῦ Ὁσίου· ἀλλὰ αὐτὸς δὲν ἐδέχετο, λέγων· «Δὲν δίδομεν μὲ τὸ θέλημά μας τὸν θησαυρὸν ὅπου ὁ Θεὸς μᾶς ἐχάρισε, διὰ τὴν ἄμετρον εὐσπλαγχνίαν Του». Ὅθεν, τότε μὲν ἔφυγαν οἱ Μοναχοὶ ἄπρακτοι, ἐλθόντες δὲ εἰς τὴν Πάτμον ἔμειναν εἰς τὸ Μοναστήριον. Μετὰ δὲ ἕνα χρόνον, ναυλώσαντες πλοῖον ἔπλευσαν εἰς τὴν Εὔριπον καὶ νύκτα τινὰ ἐπῆραν κρυφίως τὸ Λείψανον τοῦ Ἁγίου διὰ νὰ μὴ παρακούσουν εἰς τὸ πρόσταγμά του οἱ καλοὶ μαθηταὶ τοῦ διδασκάλου των. Ὅταν δὲ ἦλθον εἰς τὸ πλοῖον καὶ ἀπέπλεον, ἐφύσησεν ἀπὸ τὴν πρύμνην τόσον εὐνοϊκὸς ἄνεμος, ὥστε σχεδὸν ἐπέτα τὸ πλοῖον ὡς ἀετὸς καὶ ἔπλεον χαίροντες.

Ὅταν οἱ ἄνθρωποι τῆς Εὐρίπου ἔμαθον τὸ συμβάν, ἔδραμον ὡπλισμένοι καὶ πολὺ ἐκοπίασαν, διὰ νὰ προλάβουν τοὺς Μοναχούς, ἀλλὰ δὲν ἠδυνήθησαν. Ὅθεν αὐτοὶ μὲν ἐπέστρεψαν ὀδυρόμενοι διὰ τὴν στέρησιν καὶ ὀρφάνευσιν ἀπὸ τοιοῦτον θησαυρόν, οἱ δὲ Μοναχοὶ ἔφθασαν εἰς τὴν Πάτμον μὲ ψαλμῳδίας ἀγαλλόμενοι καὶ ἀπέθεσαν εἰς τὰ δεξιὰ μέρη τῆς Ἐκκλησίας τὸ πάντιμον Λείψανον τοῦ Ἁγίου. Ἔκτισαν δὲ ἀργότερον καὶ μικρὰν Ἐκκλησίαν εἰς τιμὴν τοῦ Ἁγίου, εἰς αὐτὴν δὲ εὑρίσκεται μέχρι τῆς σήμερον τὸ ἅγιον Λείψανον καὶ κάμνει ἄπειρα θαύματα εἰς τοὺς προστρέχοντας εἰς αὐτὸ μετὰ πίστεως, αἰσθάνονται δὲ εὐωδίαν θαυμασίαν καὶ λυτροῦνται ἀπὸ πᾶσαν ἀσθένειαν.

Ἂς ἀναφέρωμεν ὅμως καί τινα θαύματα τοῦ Ἁγίου. Πλοῖον ἦλθέ ποτε εἰς λιμένα τῆς Πάτμου, ἐξελθόντες δὲ αὐτοῦ οἱ ναῦται ἐπῆραν ἀπὸ τὰ πρόβατα τοῦ Μοναστηρίου. Τὴν νύκτα ὅμως φαίνεται ὁ Ἅγιος εἰς τὸν πλοίαρχον καὶ τοῦ λέγει· «Ἔγειραι ταχέως καὶ πλήρωσε τὰ πρόβατα, τὰ ὁποῖα ἐπήρατε ἀδίκως ἀπὸ τὴν ποίμνην μου· εἰ δὲ μή, χάνεις τὴν ζωήν σου καὶ τὸ πλοῖον σου». Τὸ πρωῒ ἠγέρθη ὁ πλοίαρχος ὅλος ἔντρομος καὶ ἀνελθὼν εἰς τὸ Μοναστήριον ἐπλήρωσε τετραπλασίως τὸ ἄδικον, ζητῶν ἀπὸ τὸν Ἅγιον συγχώρησιν. Ἀπὸ τότε ἠκούσθη ἡ φήμη εἰς ὅλα τὰ μέρη καὶ οὐδεὶς ἐτόλμα πλέον νὰ ζημιώσῃ τὸ Μοναστήριον, ἀλλὰ μάλιστα προσέφερε καὶ δῶρα διάφορα καὶ ἀφιερώματα.


Ὑποσημειώσεις

[1] Εἰς τὰ σῳζόμενα κείμενα δὲν σημειοῦται ὁ χρόνος τῆς γεννήσεως τοῦ Ὁσίου. Ἐκ τῆς περιγραφῆς τοῦ Βίου καὶ τῶν σωζομένων στοιχείων προκύπτει ὅτι ἐγεννήθη περὶ τὸ ἔτος 1020.

[2] Περὶ τοῦ Ὀλύμπου τούτου βλέπε ὑποσημείωσιν ἐν τόμῳ Ιʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», εἰς τὸν βίον τοῦ Ἁγίου Εὐθυμίου τοῦ Νέου, τῇ ιεʹ (15ῃ) τοῦ μηνὸς Οκτωβρίου.

[3] Περὶ τοῦ Λάτρου βλέπε ὑποσημείωσιν ἐν τόμῳ ΙΒʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», εἰς τὸν βίον τοῦ Ὁσίου Παύλου τοῦ Νέου, τῇ ιεʹ (15ῃ) τοῦ μηνὸς Δεκεμβρίου.

[4] Ἤτοι Μανιχαῖοι. Οἱ Μανιχαῖοι ἦσαν αἱρετικοὶ τοῦ 3ου μ.Χ. αἰῶνος, τὴν αἵρεσιν δὲ ταύτην ἵδρυσεν ὁ Πέρσης Μάνης ἢ Μανιχαῖος (ἐξ οὗ καὶ τὸ ὄνομα ἔφερον), ἀναμείξας εἰς τὴν χριστιανικὴν διδασκαλίαν στοιχεῖα ἐκ τοῦ Παρσισμοῦ (θρησκείας τῶν ἀπογόνων τῶν ἀρχαίων Περσῶν) καὶ τοῦ Βουδδισμοῦ.

[5] Νικόλαος Γʹ ὁ Κυρδινιάτης (1084-1111).

[6] Στρόβιλος· Βυζαντινὴ πόλις τῆς Λυκίας χρησιμοποιηθεῖσα ὡς ναυτικὴ βάσις τῆς Αὐτοκρατορίας εἰς τὰς κατὰ τὸν ΙΓʹ αἰῶνα ἐπιχειρήσεις κατὰ τῶν Τούρκων.

[7] Πάτμος· Ἑλληνικὴ νῆσος τοῦ Αἰγαίου Πελάγους ἀνήκουσα εἰς τὸ συγκρότημα τῆς Δωδεκανήσου, κειμένη νοτίως τῆς Σάμου, βορειοδυτικῶς τῆς Λέρου καὶ νοτιοανατολικῶς τῆς Ἰκαρίας, ἀπέχουσα δὲ τῆς πλησιεστέρας Μικρασιατικῆς ἀκτῆς περὶ τὰ 43 χ.λ.μ. Εἶναι μικρὰ σχετικῶς νῆσος, ἧς τὸ μέγιστον μῆκος εἶναι 15 περίπου χ.λ.μ. τὸ δὲ μέγιστον πλάτος 9 χ.λ.μ. Ἡ Πάτμος, κατέστη ὀνομαστὴ ἀπὸ τῆς ἐν αὐτῇ ἐξορίας τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου καὶ τῆς ἐκεῖσε συγγραφῆς τοῦ κατ’ αὐτὸν Ἱεροῦ Εὐαγγελίου.

[8] Τὰ περὶ τῆς ἐν Πάτμῳ συγγραφῆς τοῦ θείου καὶ Ἱεροῦ Εὐαγγελίου ὑπὸ τοῦ Ἁγίου Ἀποστόλου καὶ Εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου βλέπε εἰς τὴν μνήμην του τῇ κϛʹ (26ῃ) τοῦ μηνὸς Σεπτεμβρίου ἐν τόμῳ Θʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», ἐν Κεφαλαίῳ ΚΑʹ τῶν «Περιόδων» καὶ ταῖς ἐκεῖ ὑποσημειώσεσιν.

[9] Ζαγορά· ὡραιοτάτη κωμόπολις τῆς ἐπαρχίας Βόλου, ἐπὶ τῆς ἀνατολικῆς πλευρᾶς τοῦ ὄρους Πηλίου, πρὸς τὴν θάλασσαν τοῦ Αἰγαίου. Ὄρος δὲ τῆς Ζαγορᾶς ὀνομάζει ἐνταῦθα ὁ συγγραφεὺς τὸ ὄρος Πήλιον, ὀνομαστὸν διὰ τὰς φυσικὰς καλλονάς του, μάλιστα τὰς τοιαύτας τῆς δυτικῆς πλευρᾶς, πρὸς τὸν Παγασητικὸν κόλπον. Ἐπὶ τοῦ Πηλίου ἤκμαζεν ἐπί τῆς Βυζαντινῆς ἐποχῆς ὁ Μοναχισμός.

[10] Βλέπε Λουκ. ιʹ 33-35.

[11] Ἴκτερος, κοινῶς χρυσή, ἀσθένεια τοῦ ἥπατος, ἐξ ἧς ὁ πάσχων ἐμφανίζει κιτρίνην χρῶσιν τοῦ δέρματος συνεπείᾳ ἀναμίξεως στοιχείων τῆς χολῆς ἐντὸς τοῦ κυκλοφοροῦντος πλάσματος τοῦ αἵματος.

[12] Πρόκειται περὶ τοῦ ἡγεμόνος τῶν Νορμανδῶν Ροβέρτου Γυϊσκάρδου, ὅστις ὁρμηθεὶς ἐκ τῆς Κάτω Ἰταλίας πολλὰ κακὰ ἐπροξένησεν εἰς τὴν Αὐτοκρατορίαν, πολλοὶ δὲ καὶ σκληροὶ ἀγῶνες ἀπῃτήθησαν, ἵνα δυνηθῇ τελικῶς νὰ καταβάλῃ αὐτὸν ὁ Ἀλέξιος.

[13] Εὕριπος ὠνομάζετο κατ’ ἐκείνους τοὺς χρόνους ἡ νῆσος Εὔβοια φέρουσα τὸ ὄνομα ἀπὸ τοῦ περιωνύμου πορθμοῦ τοῦ Εὐρίπου, τοῦ παγκοσμίως γνωστοῦ διὰ τὸ ἐν αὐτῷ παλλιρροϊκὸν φαινόμενον, ἐτυμολογεῖται δὲ ἡ λέξις ἐκ τοῦ «Εὖ» καὶ τοῦ «ριπή».

[14] Ἔκειντο δὲ αὗται ἐκεῖ ὅπου ἡ σημερινὴ κωμόπολις Λίμνη, τῆς ἐπαρχίας Χαλκίδος τῆς Εὐβοίας, ἐπὶ τοῦ βορείου Εὐβοϊκοῦ.

[15] Τὸ ἔτος τῆς κοιμήσεως τοῦ Ὁσίου δὲν σημειοῦται ἐνταῦθα. Οἱ περὶ τὸ θέμα τοῦτο ἀσχοληθέντες ἁγιολόγοι τοποθετοῦν ταύτην μεταξὺ τῶν ἐτῶν 1093-1100. Τοῦτο δὲ διότι ἡ μὲν διαθήκη τοῦ Ὁσίου φέρει χρονολογίαν 1093, ὁ δὲ Βιογράφος αὐτοῦ Μητροπολίτης Ρόδου Ἰωάννης ἀπῆλθε πρὸς Κύριον ἐν ἔτει 1100. Συνεπῶς κατὰ τὸ διάστημα τοῦτο ἐκοιμήθη ὁ Ὅσιος. Πιθανώτερον δὲ ἐκ τῶν ἐτῶν τούτων ἡμεῖς νομίζομεν τὸ ἔτος 1094, ἤτοι ὀλίγους μῆνας μετὰ τὴν σύνταξιν τῆς διαθήκης.