Τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν ΕΠΙΦΑΝΙΟΥ τὰ λοιπὰ τοῦ Βίου, ὑπὸ Πολυβίου Ἐπισκόπου πόλεως Ρινοκούρων.

Καθὼς δὲ εὑρίσκετο ἐξηπλωμένος, βλέπων πρὸς τὰ ἄνω, εἶπε πάλιν μετὰ τὴν προσευχήν· «Σῴζεσθε, τέκνα, διότι ὁ Ἐπιφάνιος δὲν θέλει σᾶς ἴδει πλέον είς ταύτην τὴν ζωήν». Τότε παρέδωκε τὸ πνεῦμα καὶ εὐθὺς ἔπαυσεν ἡ ταραχὴ ἐκείνη τῆς θαλάσσης, ἦτο δὲ τότε ἡ ιβ’ (12η) τοῦ μηνὸς Μαΐου τοῦ ἔτους 403.

Πεσόντες τότε ἐγὼ καὶ ὁ Ἰσαὰκ ἐπὶ τοῦ τραχήλου του ἐκλαύσαμεν πικρῶς καὶ σκότος ἐκάλυψε τοὺς ὀφθαλμούς μας κατὰ τὴν ὥραν ἐκείνην. Ἐκεῖνος δὲ ὁ ναύτης, εἰς τὸν ὁποῖον εἶπεν ὁ Ἅγιος νὰ μὴ ἐνοχλῇ κανένα διὰ νὰ μὴ ζημιωθῇ καὶ αὐτός, ἔπεσεν εἰς τοὺς πόδας τοῦ Ἁγίου καὶ ἠθέλησε νὰ ἀνεγείρῃ τὸ ἔνδυμα αὐτοῦ διὰ νὰ ἰδῇ ἐὰν ὁ Ἅγιος ἦτο περιτετμημένος. Ὁ δὲ Ἅγιος, καθὼς ἐκείτετο νεκρός, ἀνεγείρας τὸν δεξιόν του πόδα, ἐκτύπησε τὸν ναύτην εἰς τὸ πρόσωπον καὶ ἀπὸ τὸ μέσον τοῦ πλοίου τὸν ἔρριψεν εἰς τὴν πρύμνην, ὅπου ἐκείτετο ἐπὶ δύο ἡμέρας. Κατόπιν οἱ ἄλλοι ναῦται ἔφεραν τοῦτον πλησίον τοῦ Ἁγίου καὶ ὡς ἤγγισαν αὐτὸν εἰς τοὺς πόδας τοῦ Ἁγίου, εὐθὺς ἠγέρθη καὶ ἐγένετο ὑγιής. Φόβος τότε κατέλαβεν ἅπαντας, ὅσοι εὑρίσκοντο ἐντὸς τοῦ πλοίου.

Ὅταν δὲ σὺν Θεῷ κατευωδώθημεν εἰς τὴν Κωνσταντίαν, ἐξῆλθον οἱ ναῦται ἀπὸ τοῦ πλοίου καὶ ἐξαπολυθέντες εἰς τὴν πόλιν ἐφώναζον μεγαλοφώνως· «Ἄνδρες άδελφοί, οἱ κατοικοῦντες τὴν πολυάνθρωπον Μητρόπολιν Κωνσταντίαν, κατέλθετε εἰς τὴν θάλασσαν διὰ νὰ παραλάβετε τὸ τίμιον Λείψανον τοῦ Ὁσίου Πατρὸς ἡμῶν Ἐπιφανίου, διότι ἐτελείωσε τὴν ζωήν. Σκότος τότε ἡπλώθη εἰς ὅλην τὴν πόλιν. Οἱ δὲ ἄνθρωποι, ὁδηγοῦντες διὰ τῶν χειρῶν των ὁ εἷς τὸν ἄλλον, κατήρχοντο πρὸς τὴν παραλίαν θρηνοῦντες καὶ ὀδυρόμενοι. Ἀφοῦ δὲ συνηθροίσθησαν ἅπας ὁ Κλῆρος καὶ ὁ λαός, παρέλαβον τὸ ἅγιον Λείψανον καὶ μετὰ λαμπάδων, θυμιαμάτων καὶ ψαλμῳδιῶν τὸ μετεκόμισαν εἰς τὴν Ἐκκλησίαν, ἵνα ἀσπασθῇ τοῦτο ὅλος ὁ λαός. Μαθόντες δὲ ταῦτα οἱ χωρικοί, ἔσπευδον πάντες εἰς τὴν πόλιν καὶ ἀπὸ ὅλην σχεδὸν τὴν νῆσον Κύπρον ἤρχοντο οἱ ἄνθρωποι, μετὰ πολλῆς σπουδῆς, ἵνα προσκυνήσουν τὸ ἅγιον Λείψανον.

Τόσον πλῆθος προσῆλθεν, ὥστε καὶ τρεῖς τυφλοὶ ἀκόμη, ἐκ τοῦ χωρίου Σκορτική, ἐξεκίνησαν διὰ νὰ ἔλθουν εἰς προσκύνησιν τοῦ ἁγίου Λειψάνου. Ἐπειδὴ δὲ δὲν εἶχον κανένα διὰ νὰ ὁδηγήσῃ αὐτοὺς εἰς τὸν δρόμον, ἵνα φθάσουν τὸ γρηγορώτερον εἰς τὴν πόλιν, ὁ εἷς ἐξ αὐτῶν, Προσέχιος ὀνόματι, παρεκάλεσε τὸν Ἅγιον οὕτω λέγων· «Ἅγιε τοῦ Θεοῦ Ἐπιφάνιε, δὸς εἰς ἡμᾶς τὸ φῶς τῶν ὀφθαλμῶν μας, διὰ νὰ ἐλθωμεν νὰ προσκυνήσωμεν τὸ τίμιόν σου Λείψανον».


Ὑποσημειώσεις

[1] Παράβαλε καὶ Λευιτικὸν ιθʹ 15.

[2] Οἱ Οὐαλεντινιανοὶ ἦσαν αἱρετικοὶ λαβόντες τὸ ὄνομα ἀπὸ τοῦ ἱδρυτοῦ τῆς αἱρέσεως αὐτῶν Οὐαλεντίνου. Ὁ Οὐαλεντῖνος αὐτὸς ἦτο Ἀλεξανδρεύς, δράσας ἐν Ἀλεξανδρείᾳ καὶ ἐν Ρώμῃ καὶ ἀποθανὼν ἐν Κύπρῳ κατὰ τὸ βʹ ἥμισυ τοῦ Βʹ αἰῶνος. Ἡ ὑπ’ αὐτοῦ ἀναπτυχθεῖσα αἱρετικὴ διδασκαλία, παραπλήσιος οὖσα τῆς αἱρέσεως τῶν λεγομένων Γνωστικῶν, ἔσχεν ὀπαδοὺς μέχρι καὶ αὐτῶν ἔτι τῶν ἡμερῶν τοῦ Ἁγίου Ἐπιφανίου, ὅτε διὰ τῆς τούτου καὶ τῆς καθόλου Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας ἐπιπόνου διδασκαλίας ἐξησθένησε καὶ τελικῶς παντελῶς ἐξέλιπεν.

[3] Ἅπαντες οἱ αἱρετικοὶ οὗτοι, πλὴν τοῦ Σαβελλίου, ἀπετέλουν διαφόρους ὁμάδας τῶν λεγομένων Γνωστικῶν, οἵτινες καὶ ἄλλους, πλὴν τοῦ ἑνὸς καὶ μόνου, ἀγαθοὺς καὶ κακοὺς Θεοὺς δογματίζοντες, ἔδρασαν κατὰ τοὺς τέσσαρας πρώτους αἰῶνας τοῦ Χριστιανισμοῦ. Ὁ Σαβέλλιος ὑπῆρξεν ἀντίπαλος τῶν Γνωστικῶν, περιέπεσεν ὅμως εἰς ἀντίθετον αἵρεσιν, ἕνα μὲν Θεὸν δογματίζων, ἀρνούμενος ὅμως τὰ τρία αὐτοῦ πρόσωπα.

[4] Βλέπε περὶ τούτου ἐν τῇ Γʹ Βασιλειῶν, κεφάλαιον κʹ (20όν).

[5] Κατ’ ἄλλους ἀκριβεστέρους ὑπολογισμούς, ὁ Ἅγιος ἀπῆλθε πρὸς Κύριον ἐνενηκοντούτης περίπου.