Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν ΓΕΡΜΑΝΟΥ Ἀρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως.

Ἔγραψε δὲ καὶ γράμμα, εἰς τὸ ὁποῖον ἔγραφεν οὕτως «Γερμανὸς ὁ Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως πρὸς σὲ τὸν Πάπαν τῆς Ρώμης Γρηγόριον. Γνώριζε, ὅτι ἐδῶ εἶναι μεγάλη σύγχυσις εἰς τὴν Ἐκκλησίαν τοῦ Θεοῦ, ἐπειδὴ ἐξαπελύθη φοβερὸς διωγμὸς ἐναντίον τῶν προσκυνούντων τὰς ἁγίας Εἰκόνας. Ἐπειδὴ λοιπὸν εἶναι μέγας ὁ κίνδυνος διὰ τὰς ἁγίας Εἰκόνας καὶ ἐπειδὴ ἐκεῖ ὑπάρχει ἡσυχία, σοῦ ἀποστέλλω τὴν ἁγίαν Εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ καὶ δέξου αὐτήν. Ἀφοῦ δὲ ἔγραψε τὴν ἐπιστολήν, ἔσκαψεν ὄπισθεν τῆς ἁγίας Εἰκόνος καὶ ἐτοποθέτησε ταύτην, ἀσφαλίσας δὲ καλῶς τὴν θέσιν εἰς τὴν ὁποίαν ἐτοποθέτησε τὴν ἐπιστολήν, ἐστάθη μετὰ πολλῶν δακρύων προσευχόμενος καὶ δεόμενος εἰς τὸν Θεόν, ἵνα καταπαύσῃ τὴν σύγχυσιν τῆς Ἐκκλησίας ἀπαλλάττων αὐτὴν ἀπὸ τὸν κακὸν ἐκεῖνον βασιλέα καὶ δίδων τὴν εἰρήνην εἰς τὸν κόσμον καὶ ἄλλα πολλά. Ἀποτεινόμενος δὲ καὶ πρὸς τὴν ἁγίαν Εἰκόνα εἶπε· «Δέσποτα Χριστέ, ὅστις εἶσαι ἐζωγραφημένος εἰς ταύτην τὴν ἁγίαν Εἰκόνα, φύλαξον σεαυτὸν καὶ ἡμᾶς, διότι ἀπολλύμεθα». Οὕτως εἶπε καὶ ἔρριψε τὴν Εἰκόνα εἰς τὴν θάλασσαν.

Τότε, ὤ τοῦ θαύματος! Οὔτε δεξιά, οὔτε ἀριστερὰ ἔκλινεν ἡ ἁγία Εἰκών, ἀλλὰ ἐστάθη ὀρθία καὶ ἔτρεχεν ὡς καλὸς πεζοδρόμος· ἐντὸς δὲ μᾶς ἡμέρας ἔφθασεν ἔξω τῆς Ρώμης, εἰς τὸν Τίβεριν ποταμόν. Κατὰ τὴν νύκτα ἐκείνην ὁ Πάπας Γρηγόριος εἶδε καθ’ ὕπνον Ἄγγελον Κυρίου λέγοντα· «Ἐγέρθητι, ἵνα προϋπαντήσῃς τὸν Βασιλέα, διότι ἔρχεται». Ἐξυπνήσας δὲ ὁ Πάπας ἐσυλλογίζετο τίς εἶναι ὁ βασιλεὺς καὶ ποίαν ὥραν ἔρχεται. Καὶ πάλιν, ἀφοῦ ἔπεσεν ἵνα κοιμηθῇ εἶπεν ἐκ δευτέρου ὁ Ἄγγελος· «Ὁ Βασιλεὺς τῶν βασιλευόντων Χριστὸς ὁ Θεὸς ἔρχεται, κατάβα λοιπὸν εἰς τὸν ποταμὸν Τίβεριν καὶ ἐκεῖ θέλεις Τὸν ἴδῃ». Τὸ πρωῒ ἐκάλεσεν ὁ Πάπας τοὺς Κληρικοὺς καὶ τοὺς ἄρχοντας καὶ κατέβησαν εἰς τὸν ποταμὸν μετὰ θυμιαμάτων καὶ κηρῶν, εἰσελθὼν δὲ εἰς πλοιάριον, εἶδε τὴν Δεσποτικὴν Εἰκόνα, ἥτις ἵστατο ὀρθία εἰς τὰ ὕδατα. Τότε λέγει ὁ Πάπας πρὸς τὴν Εἰκόνα· «Δέσποτα Χριστέ, ἐὰν ἦλθες ποὸς ἡμᾶς, εἴσελθε μόνος Σου εἰς τὸ πλοῖον, ἐπειδὴ ἐγὼ εἶμαι ἀνάξιος νὰ Σὲ παραλάβω». Εὐθὺς τότε ἡ ἁγία Εἰκὼν εἰσῆλθεν εἰς τὸ πλοῖον. Λαβὼν δὲ αὐτὴν ὁ Πάπας εὗρε καὶ τὸ γράμμα. Ὅθεν ἀπέθεσεν αὐτὴν εἰς τὴν Ἐκκλησίαν, ἀφ’ ἧς δὲ ἡμέρας ἔφθασεν, ἔρρεεν ἀπ᾽ αὐτῆς ἁγίασμα, ὕδωρ ἁλμυρόν, τὸ ὁποῖον πολλὰ θαύματα ἐτέλεσεν.

Ἀλλ’ ἂς ἐπανέλθωμεν εἰς τὴν ὑπόθεσιν τοῦ λόγου μας, ἵνα διηγηθῶμεν τὰ τῆς ἐξορίας τοῦ Ἁγίου.


Ὑποσημειώσεις

[1] Οὗτος εἶναι ὁ Ἅγιος Ὁσιομάρτυς καὶ Ὁμολογητὴς Στέφανος, ὅστις ἑορτάζεται τὴν κηʹ (28ην) Νοεμβρίου (βλέπε ἐν τόμῳ ΙΑʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας»).

[2] Βλέπε περὶ τούτου εἰς τὴν ιϛʹ (16ην) Αὐγούστου, ἐν τόμῳ Ηʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας».

[3] Βλέπε περὶ ταύτης εἰς τὴν ιβʹ (12ην) Ἰουλίου, ἐν τόμῳ Ζʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας».

[4] Περὶ τούτου, ὡς καὶ περὶ τοῦ ποῖαι εἶναι αἱ ὑπὸ τοῦ θείου Λουκᾶ ποιηθεῖσαι ἱεραὶ Εἰκόνες, βλέπε εἰς τὴν ιηʹ (18ην) Ὀκτωβρίου, ἐν τόμῳ Ιʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας».

[5] Περὶ τοῦ θαύματος τούτου, τὸ ὁποῖον ἐξιστορεῖ ὁ Μέγας Ἀθανάσιος, βλέπε εἰς τὴν ὑποσημείωσιν τοῦ Συναξαρίου τοῦ Ἁγίου Μάρτυρος Βαρυψαβᾶ, Σεπτεμβρίου ιʹ (10ην), ἐν τόμῳ Θʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας».

[6] Παρὰ τὸν πάνσεπτον Ναὸν τῆς Ἁγίας Σοφίας ἦτο ἡ περίφημος Βιβλιοθήκη ἥτις, ὡς λέγεται, περιεῖχε περὶ τὰς ἑπτακοσίας χιλιάδας βιβλίων. Ἐντὸς τῆς Βιβλιοθήκης ταύτης ὑπῆρχον καὶ δώδεκα σχολαί, εἰς τὰς ὁποίας ἐδίδασκον δώδεκα σοφοὶ διδάσκαλοι, οἱ ὁποῖοι, κατὰ μίμησιν τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ καὶ τῶν Δώδεκα Ἁγίων Ἀποστόλων, ἦσαν μαθηταὶ τοῦ πρώτου διδασκάλου, ὅστις διέμενεν ἐκεῖ, ἐντὸς οἰκίας βασιλικῆς καὶ ἐλέγετο Οἰκουμενικὸς Διδάσκαλος. Ἐλάμβανε δὲ οὗτος τὸ ὀφφίκιον καὶ τὴν τιμὴν ταύτην παρὰ τοῦ βασιλέως μὲ τὴν εὐλογίαν τοῦ Πατριάρχου. Τοῦτον λοιπὸν τὸν διδάσκαλον ἐκάλεσεν ὁ βασιλεύς.

[7] Χορδαψός· εἶδος εἰλεοῦ, πάθησις τῶν ἐντέρων, ἀπόφραξις, συστροφή.

[8] Σημειοῦμεν ἐνταῦθα, ὅτι εἰς τὸν Ἅγιον τοῦτον Γερμανὸν ἀνήκει καὶ ἡ φρικτὴ περὶ Μετανοίας διήγησις, ἡ περιληφθεῖσα ὑπὸ τοῦ Ὁσίου Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου εἰς τὸ «Νέον Ἐκλόγιον», ἥτις ἐν τῷ «Εὐεργετινῷ» φέρεται ἐπ’ ὀνόματι τοῦ Ἁγίου Ἀμφιλοχίου (βλ. «Εὐεργετινόν», ἡμετέρα ἔκδοσις, βιβλ. Αʹ, ὑπόθ. Αʹ, ἀπόφθ. Εʹ).