Τῇ Β’ (2ᾳ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς ἡ ἀνάμνησις τῆς ἐν τῇ ἁγίᾳ σορῷ καταθέσεως τῆς τιμίας ΕΣΘΗΤΟΣ τῆς Ὑπεραγίας Δεσποίνης ἡμῶν Θεοτόκου καὶ ἀειπαρθέμου ΜΑΡΙΑΣ ἐν ταῖς Βλαχέρναις.

Οὕτω κατὰ ἀλήθειαν ἔπρεπε νὰ διαφυλαχθῇ τὸ ἱμάτιον τῆς Παναγίας ἀδιάφθορον, καθὼς αὐτὴ ἔχει τὴν ψυχὴν καὶ τὸ σῶμα, καὶ τὸν λογισμόν, καὶ τὸ ἦθος, καὶ τὸν λόγον καὶ τὸν τρόπον, καὶ τὰ λοιπὰ καθαρά τε καὶ ἀδιάφθορα. Ὅτι ἐὰν ἡ σκιὰ τοῦ Πέτρου καὶ τοῦ Παύλου, τὸ αἷμα καὶ τὰ σουδάρια ἔλαβον τόσον ἁγιασμόν, καὶ ἰάτρευον τοὺς ἀρρώστους, πόσην χάριν ἔπρεπε νὰ ἔχῃ τῆς Θεοτόκου τὸ πανάγιον φόρεμα, μὲ τὸ ὁποῖον ὄχι μόνον αὐτὴ ἡ Δέσποινα ἐσκεπάσθη, ἀλλὰ καὶ τὸν Δεσπότην ἐνίοτε ἢ καὶ πολλάκις, ὅταν ἦτο νήπιον, ἐτύλιξε μητροπρεπῶς καὶ τὸν ἐγαλούχησε. Πρεπόντως λοιπὸν ἔμεινεν αὐτὸ τὸ θεῖον ἱμάτιον ἀπαθές τε καὶ ἀδιάφθορον, διὰ νὰ κηρύττεται μὲ τὴν θαυματουργίαν ταύτην τῆς ἀφθορίας καὶ μὲ τὰ ἄλλα τερατουργήματα, ὅσα τελεῖ καθ’ ἑκάστην, ἰατρεῦον πᾶσαν ἀσθένειαν, καὶ νὰ φαίνεται μὲ τὰ σημεῖα ταῦτα ἡ ἀφθαρσία τῆς Θεοτόκου καὶ ἡ ἀπάθεια σαφέστατα.

Ταῦτα βλέπων ὁ Πατριάρχης, ἀπὸ τὴν χαράν του ἔνθους γενόμενος, δὲν ἔκρυψε τὸ μυστήριον, δὲν ἀφῆκεν ἀμάρτυρον τὸν πλοῦτον τῆς χάριτος, ἀλλὰ ἐμήνυσεν εἰς τὸν βασιλέα καὶ ἦλθεν ἐκεῖ μὲ ὅλην τὴν Σύγκλητον καὶ τότε τρέμοντες ὅλοι καὶ κλαίοντες, οἵ τε Ἀρχιερεῖς, ὁ αὐτοκράτωρ καὶ οἱ ἐπίλοιποι, ἐπροσκύνησαν ὡς ἔπρεπε μὲ πολλὴν εὐλάβειαν τὸ ἱερὸν Κιβώτιον. Ἐπειδὴ δὲ διὰ τὸν φόβον τῶν πολεμίων δὲν εἶχον τότε τὴν δυνατότητα νὰ προσκυνήσῃ καὶ ὁ κοινὸς λαός, καθὼς ἐδέοντο πρὸς τὸν βασιλέα μὲ δάκρυα, τοὺς ὑπεσχέθη εἰς ὀλίγας ἡμέρας, ὅταν λυτρωθῶσιν ἀπὸ τὸν κίνδυνον, νὰ τὴν ἐξαγάγῃ ὁ Πατριάρχης ἀπὸ τὸ κιβώτιον καὶ νὰ τὴν ἀσπασθοῦν ὅλοι εἰς ἁγιασμὸν τῆς ψυχῆς καὶ ἴασιν· οὕτω δὲ ἡσύχασαν. Κλείσαντες ὅθεν πάλιν τὸ κιβώτιον τὸ ἀπέθεσαν εἰς τὸ Ἅγιον Βῆμα τῆς Μεγάλης Ἐκκλησίας. Μετ’ ὀλίγον καιρόν, ὅταν ἔκαμε μεγάλην θαυματουργίαν ἡ παντοδύναμος Δέσποινα καὶ ἐσκόρπισαν οἱ βάρβαροι, ἐπρόσταξεν ὁ βασιλεὺς κήρυκα καὶ ἔδωκεν ἐντολὴν νὰ συναχθῇ ὁ λαὸς τὴν ὁρισθεῖσαν ἡμέραν, ἵνα ἀσπασθοῦν τὴν ἁγίαν Ἐσθῆτα τῆς Θεοτόκου, καθὼς τοὺς ὑπεσχέθη τόσος δὲ λαὸς συνήχθη τὴν ὁρισθεῖσαν ἡμέραν, ἄνδρες τε καὶ γυναῖκες, ὥστε δὲν ἔμεινε κἂν μία ἀρχόντισσα εἰς τὸν οἶκόν της, διὰ τὴν ἀγάπην καὶ τὸν πόθον, τὸν ὁποῖον εἶχεν ὅλη ἡ Πόλις πρὸς τὴν Παρθένον καὶ Θεομήτορα, ἥτις ἐβοήθησε καὶ οὐδεὶς ἄνθρωπος ἐφονεύθη. Διότι εἰς ἄλλας περιπτώσεις, ὅταν συνήγοντο οἱ ἄνθρωποι διά τινα ὑπόθεσιν, ἐφονεύοντο τινὲς ἀπὸ τὸν συνωστισμόν, ἐνῷ τότε δὲν ἀπέθανε κἂν ἕνα παιδίον μὲ τὴν θείαν βοήθειαν.


Ὑποσημειώσεις

[1] Διαφωνία εὑρίσκεται μεταξὺ τοῦ Συναξαρίου τούτου καὶ τοῦ ἑπομένου τοῦ παρόντος Συναξαρίου τοῦ Πατριάρχου Ἰουβεναλίου, διότι ἐκεῖ μὲν γράφεται ὅτι ὁ πρὸ τοῦ Λέοντος τοῦ Μεγάλου Μαρκιανὸς σὺν τῇ Πουλχερίᾳ ἔκτισαν τὰς Βλαχέρνας, ἐδῶ δὲ ὅτι ὁ Λέων ἔκτισε τὸν ἐν Βλαχέρναις Ναόν. Ἀλλ’ ἴσως ὁ μὲν Μαρκιανὸς ἔκτισε δηλαδὴ ἀνέκτισε καὶ ἀνεκαίνισε τὰς Βλαχέρνας καὶ τὸν ἐν αὐταῖς Ναὸν τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων Πέτρου καὶ Μάρκου, ὡς ἐλέχθη ἀνωτέρω, ὁ δὲ Λέων ὁ μέγας ἔκτισε τὸν ἐν ταῖς αὐταῖς Βλαχέρναις Ναὸν τῆς Θεοτόκου, ὡς γράφεται ἐδῶ.

[2] Καὶ Νικηφόρος ὁ συγγράψας πολλοὺς βίους Ἁγίων λέγει περὶ τῆς Ἐσθῆτος τῆς Θεοτόκου, ὅτι ἦτο ἐξ ἐρίων εὐφθάρτων ὑφασμένη, καὶ στημόνων ὁμοειδῶν καὶ ὁμοχρόων, καὶ ὅτι ἀδιάφθαρτος εἶναι καὶ ἀδιάλυτος μέχρι τοῦ νῦν, τὸ θαῦμα τῆς Ἀειπαρθένου ἀνακηρύττουσα. Ὅθεν καὶ Μιχαὴλ ὁ Τραυλὸς ἐξήνεγκε κατὰ τοῦ τυράννου Θωμᾶ τὰ τίμια ξύλα καὶ τὴν Ἐσθῆτα ταύτην τῆς Θεοτόκου (παρὰ Δοσιθέῳ, σελ. 1152 τῆς Δωδεκαβίβλου· βλέπε καὶ εἰς τὴν 31ην τοῦ Αὐγούστου ἐν τῷ ἡμετέρῳ «Μεγάλῳ Συναξαριστῇ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας»). Προσθέτομεν δὲ ἐνταῦθα καὶ τὰ ἑξῆς, ὡς περιπόθητα παρὰ τοῖς φιλοχρίστοις, ἅπερ γράφει ὁ αὐτὸς Δοσίθεος ἐν σελ. 1152, ὅτι δηλαδὴ ἐν ταῖς Βλαχέρναις εὑρίσκοντο τὰ σπάργανα τοῦ Χριστοῦ, ὁ ἀκάνθινος στέφανος, ἡ σινδὼν τοῦ Χριστοῦ, τὸ λέντιον, τὸ πορφυροῦν ἱμάτιον, ὁ σπόγγος τοῦ Ζωοδότου, καὶ τὸ ὠμοφόριον τῆς Θεοτόκου, τὸ ὁποῖον φαίνεται ὅτι ἦτο ἄλλο ἀπὸ τὴν Ἐσθῆτα, κατὰ τὸν αὐτὸν Δοσίθεον (αὐτόθι). Ὅθεν Μιχαὴλ ὁ δοὺξ ἐν τῇ Μονῳδίᾳ θρηνῶν τὴν Κωνσταντινούπολιν ὑπὸ τῶν Ὀθωμανῶν ἁλωθεῖσαν, ἔλεγε πρὸς τοῖς ἄλλοις. «Ποῦ τὰ τῶν Ἀποστόλων τοῦ Κυρίου μου σώματα, τὰ πρὸ πολλοῦ φυτευθέντα ἐν τῷ ἀειθαλεῖ Παραδείσῳ; (τῆς Κωνσταντινουπόλεως)· ποῦ τὸ πορφυροῦν ἱμάτιον; ποῦ ἡ λόγχη; ποῦ ὁ σπόγγος; ποῦ ὁ κάλαμος;».