Τῇ Β’ (2ᾳ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς ἡ ἀνάμνησις τῆς ἐν τῇ ἁγίᾳ σορῷ καταθέσεως τῆς τιμίας ΕΣΘΗΤΟΣ τῆς Ὑπεραγίας Δεσποίνης ἡμῶν Θεοτόκου καὶ ἀειπαρθέμου ΜΑΡΙΑΣ ἐν ταῖς Βλαχέρναις.

Τὸ πρωῒ λοιπόν, ἀποχαιρετήσαντες τὴν γυναῖκα, ἐκίνησαν εἰς ὁδοιπορίαν ποὸς τὸ Βυζάντιον, ὁδεύοντες μὲ χαρὰν ἀνεκλάλητον. Καὶ ὅταν ἔφθασαν εἰς τὴν Πόλιν, συναπεφάσισαν αὐτοὶ οἱ δύο αὐτάδελφοι νὰ μὴ ὁμολογήσουν τὸν ἄσυλον αὐτὸν θησαυρόν, ἕως ὅτου γίνῃ ἄλλος βασιλεὺς καὶ Ἀρχιεπίσκοπος, διὰ νὰ μὴ τὸν πάρουν αὐτοὶ εἰς τὰ βασίλεια, καὶ τοὺς στερήσουν ἀπὸ τοιοῦτον πλοῦτον πολύτιμον. Ἔχοντες λοιπὸν τόπον ἴδιον ἐπιτήδειον, πλησίον τοῦ θαλασσίου κόλπου τοῦ Κέρατος, ὁ ὁποῖος τόπος Βλαχέρναι ἐπωνομάζετο, ἔκτισαν ἐκεῖ Ἐκκλησίαν, τὴν ὁποίαν ἐπωνόμασαν τῶν Ἁγίων Πέτρου καὶ Μάρκου τῶν Ἀποστόλων, καὶ ὄχι τῆς Θεοτόκου, ὡς ἔπρεπε, διὰ νὰ μὴ καταλάβουν οἱ ἄνθρωποι τὴν ὑπόθεσιν. Ἐκεῖ δὲ εἰς τὸν ναὸν αὐτὸν ἔκρυψαν αὐτὸ τὸ θεῖον μυστήριον, φροντίζοντες μὲ πολλὴν ἐπιμέλειαν νὰ μὴ λείψῃ ἀπὸ τὴν Ἐκκλησίαν ἐκείνην ἡ ἱερὰ ὑμνῳδία καὶ φωτοχυσία οὐδέποτε. Οὕτω λοιπὸν τελέσαντες, ἔκρυψαν ὀλίγον καιρὸν τὸ θεῖον τοῦτο μυστήριον.

Ἀλλ’ ὁ κρατὴρ τῆς χάριτος ὑπερεξεχείλισε καὶ ἐξεχύνετο καὶ δὲν ἄφησεν ἡ πληθὺς τῶν θαυμάτων, τὰ ὁποῖα καθ’ ἑκάστην ἐγίνοντο, νὰ κρύπτεται πλέον τοιοῦτος θησαυρὸς πολυτίμητος. Ὅθεν οἱ δύο ἀδελφοὶ ἐξ ἀνάγκης ἀνήγγειλαν πρὸς τὸν βασιλέα καταλεπτῶς τὴν ὑπόθεσιν ἅπασαν, ὅστις ἀκούσας τοιοῦτον χαρμόσυνον καὶ πανευφρόσυνον μήνυμα ἐχάρη ὑπερβαλλόντως, καὶ μὲ πολλὰς τιμὰς ἐτίμησε τὸν Γάλβιον καὶ Κάνδιδον, μακαρίζων αὐτούς, διότι τοὺς ἠξίωσεν ὁ Θεὸς νὰ ὑπηρετήσουν τοιοῦτο μυστήριον. Πορευθεὶς ὅθεν εὐθὺς ἐπροσκύνησαν μαζὶ μὲ τὴν βασίλισσαν Βερῖναν τὴν Ἁγίαν Ἐσθῆτα μὲ θερμότατα δάκρυα, καὶ ἔκτισαν εἰς ἐκεῖνον τὸν τόπον Ναὸν [1] ὡραῖον στολίσαντες αὐτὸν πλουσιοπαρόχως, εἰς τὸ ὄνομα καὶ πρὸς δόξαν τῆς Θεομήτορος, καὶ κατασκευάσαντες κουβούκλιον μὲ χρυσίον ἄδολον, ἐφύλαξαν εἰς αὐτὸ τὴν θείαν ἐκείνην Ἐσθῆτα μὲ φόβον πολὺν καὶ δάκρυα, τὸν ὁποῖον Ναὸν ἐτίμησαν μὲ πλούσια δῶρα καὶ βασιλικὰ εἰσοδήματα. Εἰς αὐτὸν τὸν Ναὸν εὑρίσκετο ἡ ἁγία σορός, ἤτοι τὸ κιβώτιον ἐντὸς τοῦ ὁποίου ἦτο ἀποτεθησαυρισμένη ἡ τιμία Ἐσθὴς καὶ τὸ ἅγιον Παλλίον, ἤτοι τὸ ἐπανωφόριον τῆς Θεομήτορος. Περιτυλίξας δὲ τὴν Ἐσθῆτα ὁ βασιλεὺς μὲ προφυρίδα βασιλικήν, ἔβαλεν αὐτὴν ἐντὸς ἄλλου μικροῦ κιβωτίου ἐξ ἠλέκτρου (κεχριμπαρίου), καὶ ἐσφράγισεν αὐτὸ μὲ βασιλικὰς σφραγῖδας. Τὸ μικρὸν δὲ αὐτὸ κιβώτιον εἶναι μέχρι τῆς σήμερον φυλακτήριον τῆς βασιλίδος τῶν πόλεων, καὶ διωκτήριον πάσης ἀσθενείας καὶ πολεμίων ἐχθρῶν.


Ὑποσημειώσεις

[1] Διαφωνία εὑρίσκεται μεταξὺ τοῦ Συναξαρίου τούτου καὶ τοῦ ἑπομένου τοῦ παρόντος Συναξαρίου τοῦ Πατριάρχου Ἰουβεναλίου, διότι ἐκεῖ μὲν γράφεται ὅτι ὁ πρὸ τοῦ Λέοντος τοῦ Μεγάλου Μαρκιανὸς σὺν τῇ Πουλχερίᾳ ἔκτισαν τὰς Βλαχέρνας, ἐδῶ δὲ ὅτι ὁ Λέων ἔκτισε τὸν ἐν Βλαχέρναις Ναόν. Ἀλλ’ ἴσως ὁ μὲν Μαρκιανὸς ἔκτισε δηλαδὴ ἀνέκτισε καὶ ἀνεκαίνισε τὰς Βλαχέρνας καὶ τὸν ἐν αὐταῖς Ναὸν τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων Πέτρου καὶ Μάρκου, ὡς ἐλέχθη ἀνωτέρω, ὁ δὲ Λέων ὁ μέγας ἔκτισε τὸν ἐν ταῖς αὐταῖς Βλαχέρναις Ναὸν τῆς Θεοτόκου, ὡς γράφεται ἐδῶ.

[2] Καὶ Νικηφόρος ὁ συγγράψας πολλοὺς βίους Ἁγίων λέγει περὶ τῆς Ἐσθῆτος τῆς Θεοτόκου, ὅτι ἦτο ἐξ ἐρίων εὐφθάρτων ὑφασμένη, καὶ στημόνων ὁμοειδῶν καὶ ὁμοχρόων, καὶ ὅτι ἀδιάφθαρτος εἶναι καὶ ἀδιάλυτος μέχρι τοῦ νῦν, τὸ θαῦμα τῆς Ἀειπαρθένου ἀνακηρύττουσα. Ὅθεν καὶ Μιχαὴλ ὁ Τραυλὸς ἐξήνεγκε κατὰ τοῦ τυράννου Θωμᾶ τὰ τίμια ξύλα καὶ τὴν Ἐσθῆτα ταύτην τῆς Θεοτόκου (παρὰ Δοσιθέῳ, σελ. 1152 τῆς Δωδεκαβίβλου· βλέπε καὶ εἰς τὴν 31ην τοῦ Αὐγούστου ἐν τῷ ἡμετέρῳ «Μεγάλῳ Συναξαριστῇ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας»). Προσθέτομεν δὲ ἐνταῦθα καὶ τὰ ἑξῆς, ὡς περιπόθητα παρὰ τοῖς φιλοχρίστοις, ἅπερ γράφει ὁ αὐτὸς Δοσίθεος ἐν σελ. 1152, ὅτι δηλαδὴ ἐν ταῖς Βλαχέρναις εὑρίσκοντο τὰ σπάργανα τοῦ Χριστοῦ, ὁ ἀκάνθινος στέφανος, ἡ σινδὼν τοῦ Χριστοῦ, τὸ λέντιον, τὸ πορφυροῦν ἱμάτιον, ὁ σπόγγος τοῦ Ζωοδότου, καὶ τὸ ὠμοφόριον τῆς Θεοτόκου, τὸ ὁποῖον φαίνεται ὅτι ἦτο ἄλλο ἀπὸ τὴν Ἐσθῆτα, κατὰ τὸν αὐτὸν Δοσίθεον (αὐτόθι). Ὅθεν Μιχαὴλ ὁ δοὺξ ἐν τῇ Μονῳδίᾳ θρηνῶν τὴν Κωνσταντινούπολιν ὑπὸ τῶν Ὀθωμανῶν ἁλωθεῖσαν, ἔλεγε πρὸς τοῖς ἄλλοις. «Ποῦ τὰ τῶν Ἀποστόλων τοῦ Κυρίου μου σώματα, τὰ πρὸ πολλοῦ φυτευθέντα ἐν τῷ ἀειθαλεῖ Παραδείσῳ; (τῆς Κωνσταντινουπόλεως)· ποῦ τὸ πορφυροῦν ἱμάτιον; ποῦ ἡ λόγχη; ποῦ ὁ σπόγγος; ποῦ ὁ κάλαμος;».