Τῇ Β’ (2ᾳ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς ἡ ἀνάμνησις τῆς ἐν τῇ ἁγίᾳ σορῷ καταθέσεως τῆς τιμίας ΕΣΘΗΤΟΣ τῆς Ὑπεραγίας Δεσποίνης ἡμῶν Θεοτόκου καὶ ἀειπαρθέμου ΜΑΡΙΑΣ ἐν ταῖς Βλαχέρναις.

ΕΙΚΟΝΑ

ΒΑΣΙΛΙΣ τῶν πόλεων, ἡ περικαλλεστάτη Κωνσταντινούπολις, εὐθὺς ἀπ’ ἀρχῆς τῆς κτίσεώς της ὑπὸ τοῦ εὐσεβεστάτου καὶ ἁγιωτάτου βασιλέως Κωνσταντίνου ἀφιερώθη πρεπόντως μὲ πολλὴν εὐλάβειαν εἰς τὸ ὄνομα τῆς Δεσποίνης καὶ Βασιλίσσης πάντων τῶν βασιλέων, ὡς πασῶν τῶν πόλεων βασιλεύουσα. Ἕνεκα τούτου ὑπερβαίνει καὶ εἰς τὴν εὐλάβειαν πάσας τὰς ἄλλας πόλεις τῆς οἰκουμένης· εὑρίσκονται δὲ εἰς αὐτὴν Ναοὶ περισσότεροι ἢ εἰς οἷον δήποτε ἄλλον τόπον, καλλωπισμένοι, κεκοσμημένοι ἀπὸ τοὺς εὐσεβεῖς οἰκήτορας, καὶ σχεδὸν οὐδεὶς εὑρίσκεται τόπος βασιλικὸς καὶ δημόσιος ἢ οἶκος ἄρχοντος, ὅστις νὰ μὴ ἔχῃ Ναὸν ἢ εὐκτήριον τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου. Ὅτι πανταχοῦ εἰς τὴν οἰκουμένην ἅπασαν, ὅπου καὶ ἂν ἐκηρύχθη τὸ μυστήριον τῆς τοῦ Θεοῦ Λόγου σαρκώσεως, ὑμνεῖται διὰ παντὸς ἡ ὑπερύμνητος Θεοτόκος καὶ κατὰ χρέος δοξάζεται, ἐπειδὴ κατῴκησεν εἰς αὐτὴν ἅπαν τὸ πλήρωμα τῆς Θεότητος. Ἐξαιρέτως δὲ εἰς ταύτην τὴν Πόλιν εὑρίσκονται Ναοὶ ἀναρίθμητοι, ἀφιερωμένοι εἰς τὸ πανάγιον αὐτῆς Ὄνομα. Ἀλλὰ ἀπὸ ὅλας τὰς Ἐκκλησίας της τὰ πρωτεῖα κατέχει ἡ τῶν Βλαχερνῶν, ἥτις ὑπερβαίνει τοὺς ὑπολοίπους Ναοὺς εἰς τὴν ὡραιότητα, ὡς τοὺς ἀστέρας ὁ ἥλιος.

Οὗτος ὁ Ναὸς τῶν Βλαχερνῶν πιστεύεται ὅτι εἶναι ὥσπερ τι βασίλειον ἱερώτατον τῆς Παναγίας καὶ θειότατον καταγώγιον· διὰ τοῦτο καὶ εἰς ἄλλας θέσεις ἢ πόλεις κτίζοντες οἱ εὐσεβεῖς Ἐκκλησίας, Βλαχέρνας ταύτας ὠνόμασαν, πιστεύοντες ὅτι ἡ πανάμωμος Δέσποινα εὐδοκεῖ εἰς ταύτας καὶ χαίρεται καὶ φαιδρύνει καὶ λαμπρύνει αὐτὰς μὲ τὴν ἔνθεον παρουσίαν της. Καὶ πάντες οἱ ἀρχιερεῖς καὶ ἄρχοντες καὶ ὁ εὐσεβὴς λαὸς εἰς τὰς Βλαχέρνας συντρέχουσι, προσφέροντες εἰς τὸν Θεὸν καὶ τὴν Θεοτόκον χαριστήρια καὶ λαμβάνουσι πάντων τῶν λυπηρῶν λυτήρια, οἱ ἐν θλίψεσιν εὑρίσκουσι παραμυθίαν καὶ οἱ ἀσθενεῖς τὴν ἴασιν, καὶ ἁπλῶς εἰπεῖν ὁ ἐν Βλαχέρναις θεῖος Ναὸς τῆς Πανυμνήτου Θεομήτορος εἶναι εἰς ὅλους μας πάσης ἐλπίδος σωτηριώδους ἀποθήκη καὶ θησαυροφυλάκιον, εἰς τὸ ὁποῖον καὶ ἀπὸ τὸ ὁποῖον πᾶν ἀγαθὸν ἀπολαμβάνομεν.


Ὑποσημειώσεις

[1] Διαφωνία εὑρίσκεται μεταξὺ τοῦ Συναξαρίου τούτου καὶ τοῦ ἑπομένου τοῦ παρόντος Συναξαρίου τοῦ Πατριάρχου Ἰουβεναλίου, διότι ἐκεῖ μὲν γράφεται ὅτι ὁ πρὸ τοῦ Λέοντος τοῦ Μεγάλου Μαρκιανὸς σὺν τῇ Πουλχερίᾳ ἔκτισαν τὰς Βλαχέρνας, ἐδῶ δὲ ὅτι ὁ Λέων ἔκτισε τὸν ἐν Βλαχέρναις Ναόν. Ἀλλ’ ἴσως ὁ μὲν Μαρκιανὸς ἔκτισε δηλαδὴ ἀνέκτισε καὶ ἀνεκαίνισε τὰς Βλαχέρνας καὶ τὸν ἐν αὐταῖς Ναὸν τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων Πέτρου καὶ Μάρκου, ὡς ἐλέχθη ἀνωτέρω, ὁ δὲ Λέων ὁ μέγας ἔκτισε τὸν ἐν ταῖς αὐταῖς Βλαχέρναις Ναὸν τῆς Θεοτόκου, ὡς γράφεται ἐδῶ.

[2] Καὶ Νικηφόρος ὁ συγγράψας πολλοὺς βίους Ἁγίων λέγει περὶ τῆς Ἐσθῆτος τῆς Θεοτόκου, ὅτι ἦτο ἐξ ἐρίων εὐφθάρτων ὑφασμένη, καὶ στημόνων ὁμοειδῶν καὶ ὁμοχρόων, καὶ ὅτι ἀδιάφθαρτος εἶναι καὶ ἀδιάλυτος μέχρι τοῦ νῦν, τὸ θαῦμα τῆς Ἀειπαρθένου ἀνακηρύττουσα. Ὅθεν καὶ Μιχαὴλ ὁ Τραυλὸς ἐξήνεγκε κατὰ τοῦ τυράννου Θωμᾶ τὰ τίμια ξύλα καὶ τὴν Ἐσθῆτα ταύτην τῆς Θεοτόκου (παρὰ Δοσιθέῳ, σελ. 1152 τῆς Δωδεκαβίβλου· βλέπε καὶ εἰς τὴν 31ην τοῦ Αὐγούστου ἐν τῷ ἡμετέρῳ «Μεγάλῳ Συναξαριστῇ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας»). Προσθέτομεν δὲ ἐνταῦθα καὶ τὰ ἑξῆς, ὡς περιπόθητα παρὰ τοῖς φιλοχρίστοις, ἅπερ γράφει ὁ αὐτὸς Δοσίθεος ἐν σελ. 1152, ὅτι δηλαδὴ ἐν ταῖς Βλαχέρναις εὑρίσκοντο τὰ σπάργανα τοῦ Χριστοῦ, ὁ ἀκάνθινος στέφανος, ἡ σινδὼν τοῦ Χριστοῦ, τὸ λέντιον, τὸ πορφυροῦν ἱμάτιον, ὁ σπόγγος τοῦ Ζωοδότου, καὶ τὸ ὠμοφόριον τῆς Θεοτόκου, τὸ ὁποῖον φαίνεται ὅτι ἦτο ἄλλο ἀπὸ τὴν Ἐσθῆτα, κατὰ τὸν αὐτὸν Δοσίθεον (αὐτόθι). Ὅθεν Μιχαὴλ ὁ δοὺξ ἐν τῇ Μονῳδίᾳ θρηνῶν τὴν Κωνσταντινούπολιν ὑπὸ τῶν Ὀθωμανῶν ἁλωθεῖσαν, ἔλεγε πρὸς τοῖς ἄλλοις. «Ποῦ τὰ τῶν Ἀποστόλων τοῦ Κυρίου μου σώματα, τὰ πρὸ πολλοῦ φυτευθέντα ἐν τῷ ἀειθαλεῖ Παραδείσῳ; (τῆς Κωνσταντινουπόλεως)· ποῦ τὸ πορφυροῦν ἱμάτιον; ποῦ ἡ λόγχη; ποῦ ὁ σπόγγος; ποῦ ὁ κάλαμος;».