Τῇ Β’ (2ᾳ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς ἡ ἀνάμνησις τῆς ἐν τῇ ἁγίᾳ σορῷ καταθέσεως τῆς τιμίας ΕΣΘΗΤΟΣ τῆς Ὑπεραγίας Δεσποίνης ἡμῶν Θεοτόκου καὶ ἀειπαρθέμου ΜΑΡΙΑΣ ἐν ταῖς Βλαχέρναις.

Ἡγιάσθη καὶ ἡ Βηθλεέμ, καὶ ἐδοξάσθη θεοπρεπέστατα, ἐπειδὴ ἐκεῖ ἐγέννησε σαρκικῶς τὸν Θεὸν ἡ Θεοτόκος, Παρθένος μείνασα· ἐν Κωνσταντινουπόλει δὲ καθ’ ἑκάστην ὥραν εἰς τοῦτον τὸν ἱερὸν οἶκον παρέχει εἰς τοὺς δεομένους τὴν τοῦ Θεοῦ φιλανθρωπίαν καὶ βοήθειαν. Καὶ φαίνεται τοῦτο τὸ οἰκητήριον ἁγιώτερον ἀπὸ τὴν σκηνὴν τοῦ μαρτυρίου, εἰς τὴν ὁποίαν ἦτο ἡ Κιβωτὸς καὶ αἱ πλάκες τῆς Διαθήκης, ἡ Στάμνα τοῦ μάννα καὶ ἡ ράβδος τοῦ Ἀαρών, ἥτις ἀνεβλάστησεν. Ἐπειδὴ ἐκείνη εἶχε τὰς πλάκας, τὰς ὁποίας ὁ Μωϋσῆς κατεσκεύασε, καὶ ἐνταῦθα, εἰς τὰς Βλαχέρνας, εὑρίσκεται τὸ σεβάσμιον ἱμάτιον τῆς Θεοτόκου, τὸ θεοδόχον καὶ ἄχραντον, τὸ ὁποῖον ὄχι μόνον αὐτὴ ἡ βασίλισσα τῶν Ἀγγέλων ἐφόρεσε καὶ ἐζώσθη, ἀλλὰ καὶ τὸν Υἱὸν καὶ Λόγον τοῦ Θεοῦ ἐτύλιξε νήπιον καὶ τὸν ἐθήλασεν· εἰς τὸ ὁποῖον ἱμάτιον ἔσταξαν καὶ πολλαὶ ρανίδες ἀπὸ τὸ θεῖον ἐκεῖνο γάλα, μὲ τὸ ὁποῖον ἔθρεψε τὸν τροφέα πάσης τῆς κτίσεως.

Ἐκεῖ ἦτο ἡ καρίνη ράβδος τοῦ Ἀαρών ἐδῶ ἔχομεν τὸν Τίμιον Σταυρόν, τὸ ἀήττητον τρόπαιον. Ἐκεῖ ἦτο τὸ Μάννα εἰς ἔλεγχον τοῦ λαοῦ, ὅστις ἐτράφη εἰς τὴν ἔρημον, καὶ ἐδῶ εἶναι ὁ θεῖος Ἄρτος ὁ οὐράνιος, ὅστις τρέφει τοὺς πιστοὺς ἅπαντας. Ὄχι δὲ μόνον ταῦτα, ἀλλὰ καὶ πᾶσα νόσος καὶ πᾶσα λύπη καὶ κατήφεια ἐδῶ λαμβάνει τὴν ἴασιν· καὶ ὅσοι εἰσέρχονται μετὰ λύπης τινὸς καὶ θλίψεως, ἐξέρχονται χαρούμενοι καὶ ἐπιστρέφουν εἰς τὸν ἴδιον οἶκον ἀγαλλόμενοι. Ἀλλὰ ἂς εἴπωμεν ἐν λεπτομερείᾳ ἀπὸ τὴν ἀρχὴν πῶς συνέβη καὶ ἔφεραν εἰς τὰς Βλαχέρνας ἀπὸ τὰ Ἱεροσόλυμα τοιοῦτον θησαυρὸν πολυτίμητον, ἤτοι τὴν Ἁγίαν Ἐσθῆτα τῆς Θεομήτορος, ἵνα λάβητε ψυχικὴν εὐφροσύνην καὶ ἀγαλλίασιν.

Εἰς τοὺς χρόνους τοῦ εὐσεβεστάτου βασιλέως Λέοντος τοῦ Μεγάλου, ὅστις ἦτο καὶ ἐν τοῖς λόγοις και τοῖς ἔργοις ἐπίσημος, στολίζων μὲ τὴν ἀγαθὴν αὐτοῦ πολιτείαν τὴν ἁλουργίδα καὶ τὸ διάδημα, ἦσαν δύο πατρίκιοι στρατοπεδάρχαι αὐτάδελφοι, Γάλβιος καὶ Κάνδιδος καλούμενοι, οἵτινες εἰς μὲν τὴν ἀξίαν τοῦ σώματος καὶ εὐγένειαν ἦσαν εὐγενεῖς, περιφανεῖς τε καὶ ἀξιόλογοι, εἰς δὲ τὴν ψυχήν, ἥτις εἶναι τὸ τιμιώτερον καὶ πολυτιμότερον ἐν τῷ ἀνθρώπῳ εἶχον μῶμον καὶ καταφρόνησιν ὡς κακόφρονες, ἐπειδὴ εὑρίσκοντο βεβυθισμένοι εἰς τὴν αἵρεσιν Ἀρείου τοῦ ματαιόφρονος, ὡς συγγενεῖς καὶ ἀπόγονοι τοῦ Ἀρδαβουρίου καὶ Ἀσπάρεως, οἱ ὁποῖοι ἐτυράννησαν ἐκεῖνον τὸν καιρὸν τὰ βασίλεια καὶ τοὺς ὁποίους ὡς Ἀρειανοὺς ἤλεγξεν ἡ ἀλήθεια.


Ὑποσημειώσεις

[1] Διαφωνία εὑρίσκεται μεταξὺ τοῦ Συναξαρίου τούτου καὶ τοῦ ἑπομένου τοῦ παρόντος Συναξαρίου τοῦ Πατριάρχου Ἰουβεναλίου, διότι ἐκεῖ μὲν γράφεται ὅτι ὁ πρὸ τοῦ Λέοντος τοῦ Μεγάλου Μαρκιανὸς σὺν τῇ Πουλχερίᾳ ἔκτισαν τὰς Βλαχέρνας, ἐδῶ δὲ ὅτι ὁ Λέων ἔκτισε τὸν ἐν Βλαχέρναις Ναόν. Ἀλλ’ ἴσως ὁ μὲν Μαρκιανὸς ἔκτισε δηλαδὴ ἀνέκτισε καὶ ἀνεκαίνισε τὰς Βλαχέρνας καὶ τὸν ἐν αὐταῖς Ναὸν τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων Πέτρου καὶ Μάρκου, ὡς ἐλέχθη ἀνωτέρω, ὁ δὲ Λέων ὁ μέγας ἔκτισε τὸν ἐν ταῖς αὐταῖς Βλαχέρναις Ναὸν τῆς Θεοτόκου, ὡς γράφεται ἐδῶ.

[2] Καὶ Νικηφόρος ὁ συγγράψας πολλοὺς βίους Ἁγίων λέγει περὶ τῆς Ἐσθῆτος τῆς Θεοτόκου, ὅτι ἦτο ἐξ ἐρίων εὐφθάρτων ὑφασμένη, καὶ στημόνων ὁμοειδῶν καὶ ὁμοχρόων, καὶ ὅτι ἀδιάφθαρτος εἶναι καὶ ἀδιάλυτος μέχρι τοῦ νῦν, τὸ θαῦμα τῆς Ἀειπαρθένου ἀνακηρύττουσα. Ὅθεν καὶ Μιχαὴλ ὁ Τραυλὸς ἐξήνεγκε κατὰ τοῦ τυράννου Θωμᾶ τὰ τίμια ξύλα καὶ τὴν Ἐσθῆτα ταύτην τῆς Θεοτόκου (παρὰ Δοσιθέῳ, σελ. 1152 τῆς Δωδεκαβίβλου· βλέπε καὶ εἰς τὴν 31ην τοῦ Αὐγούστου ἐν τῷ ἡμετέρῳ «Μεγάλῳ Συναξαριστῇ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας»). Προσθέτομεν δὲ ἐνταῦθα καὶ τὰ ἑξῆς, ὡς περιπόθητα παρὰ τοῖς φιλοχρίστοις, ἅπερ γράφει ὁ αὐτὸς Δοσίθεος ἐν σελ. 1152, ὅτι δηλαδὴ ἐν ταῖς Βλαχέρναις εὑρίσκοντο τὰ σπάργανα τοῦ Χριστοῦ, ὁ ἀκάνθινος στέφανος, ἡ σινδὼν τοῦ Χριστοῦ, τὸ λέντιον, τὸ πορφυροῦν ἱμάτιον, ὁ σπόγγος τοῦ Ζωοδότου, καὶ τὸ ὠμοφόριον τῆς Θεοτόκου, τὸ ὁποῖον φαίνεται ὅτι ἦτο ἄλλο ἀπὸ τὴν Ἐσθῆτα, κατὰ τὸν αὐτὸν Δοσίθεον (αὐτόθι). Ὅθεν Μιχαὴλ ὁ δοὺξ ἐν τῇ Μονῳδίᾳ θρηνῶν τὴν Κωνσταντινούπολιν ὑπὸ τῶν Ὀθωμανῶν ἁλωθεῖσαν, ἔλεγε πρὸς τοῖς ἄλλοις. «Ποῦ τὰ τῶν Ἀποστόλων τοῦ Κυρίου μου σώματα, τὰ πρὸ πολλοῦ φυτευθέντα ἐν τῷ ἀειθαλεῖ Παραδείσῳ; (τῆς Κωνσταντινουπόλεως)· ποῦ τὸ πορφυροῦν ἱμάτιον; ποῦ ἡ λόγχη; ποῦ ὁ σπόγγος; ποῦ ὁ κάλαμος;».