Πεῖνα ἐγένετό ποτε μεγάλη εἰς τὴν ἐπαρχίαν τοῦ Ἁγίου καὶ τοσαύτη, ὥστε πολλοὶ ἀπέθνῃσκον ἀπὸ τὴν στέρησιν τῆς τροφῆς. Τί λοιπὸν ἔπραξεν ὁ Ἅγιος; Βλέπων τοὺς ἄρχοντας ὅτι φυλάττουσι τὸν σῖτον εἰς τὰς ἀποθήκας καὶ δὲν τὸν δίδουσιν εἰς τοὺς πτωχούς, ἐλυπεῖτο διὰ τὴν σκληρότητα τῶν ἀρχόντων, διότι ἄλλη ἀπανθρωπία δὲν εἶναι μεγαλυτέρα εἰς τοιοῦτον καιρόν, νὰ μὴ θέλουσιν οἱ πλούσιοι νὰ πωλῶσι τὸν σῖτον, ἀλλὰ νὰ ἀναμένωσι καιρὸν διὰ νὰ κερδίσωσι περισσότερα χρήματα. Διὰ τοῦτο λέγει ὁ σοφὸς Σολομῶν, εἰς τὸ ιαʹ (11) κεφάλαιον τῶν Παροιμιῶν· «Ὁ συνέχων σῖτον, ὑπολείποιτο αὐτὸν τοῖς ἔθνεσι»· καὶ πάλιν ἀλλαγοῦ «Ὁ ταμιουλκῶν σῖτον, δημοκατάρατος». Δὲν γνωρίζουσιν οἱ ἄθλιοι, ὃτι, ὅσον ἀναμένουν καιρὸν ἀκριβώτερον διὰ νὰ θησαυρίσουν καὶ στενοχωροῦνται οἱ πτωχοί, τοσοῦτον πληθύνουσι πρὸς ἑαυτοὺς τὴν ἀγανάκτησιν τοῦ Θεοῦ· διότι εἶναι ἄλλο τι χειρότερον ἀπὸ τοῦ νὰ ἀποκρύπτωσιν αὐτοὶ τὸν σῖτον καὶ νὰ πραγματεύωνται τὴν στενοχωρίαν τῶν πτωχῶν, οἱ δὲ Χριστιανοὶ νὰ στενοχωροῦνται καὶ νὰ πεινῶσι; Πῶς νὰ ὀνομάσῃ τις τοὺς τοιούτοις Χριστιανούς; Πῶς νὰ τοὺς καλέσῃς; Ἁπλῶς μόνον ἀνθρώπους ἢ νὰ τοὺς εἴπῃς ἀγριωτέρους τῶν θηρίων; Διότι τῶν ἀνθρώπων εἶναι ἴδιον νὰ μὴ λυποῦνται τοὺς ὁμοφύλους των, τὰ δὲ θηρία, ἂν καὶ εἶναι ἄγρια, ὅμως λυποῦνται τὰ ὅμοιά των.

Τοιοῦτοι περίπου ἦσαν τὸν καιρὸν ἐκεῖνον οἱ ἄρχοντες τῆς Καισαρείας· ἐδίδασκεν ὅθεν αὐτοὺς καθ’ ἑκάστην ἡμέραν ὁ Ἅγιος περὶ ἐλεημοσύνης, τοὺς ἐνουθέτει, τοὺς παρεκάλει, συνέγραφε λόγους, ὑπενθύμιζε τὴν φιλοξενίαν τοῦ Ἀβραάμ, τὴν ξενοδοχίαν τοῦ Λὼτ καὶ τὸ πῶς διέθρεψε τοὺς Αἰγυπτίους ὁ πάγκαλος Ἰωσήφ. Τότε μάλιστα συνέγραψε καὶ τοὺς λόγους οἵτινες εὑρίσκονται καὶ ἐπιγράφονται εἰς τὸ «Καθελῶ μου τὰς ἀποθήκας καὶ μείζονας οἰκοδομήσω». Ταῦτα ποιῶν καὶ λέγων ὁ Ἅγιος, μετὰ βίας κατέπεισεν αὐτοὺς νὰ ἀνοίξωσι τὰς ἀποθήκας· καὶ τότε, μιμούμενος τὸν Δεσπότην Χριστόν, ὅστις ἔνιψε τοὺς πόδας τῶν Μαθητῶν Του, μόνος ὑπηρέτει εἰς τὴν διανομὴν τοῦ σίτου, μόνος ἔβραζε τὰ ὄσπρια, μόνος ἐμοίραζεν εἰς τοὺς πτωχοὺς τὴν τροφὴν καὶ οὕτω ποιῶν ἐπὶ πολλὰς ἡμέρας ἐθεράπευσε τὴν συμφορὰν ἐκείνης τῆς πείνης.

Κατ’ ἐκεῖνον τὸν καιρὸν Ἰουλιανὸς ὁ μιαρώτατος καὶ ἀσεβέστατος βασιλεύς, θέλων νὰ ὑπάγῃ εἰς τὰ μέρη τῆς Περσίας, ἦλθε πλησίον τῆς πόλεως Καισαρείας, ὁ δὲ Ἅγιος Βασίλειος, γνωρίζων αὐτὸν ἀπὸ τὰς Ἀθήνας, διότι, ὡς εἴπομεν, ἐσπούδαζον ἐκεῖ ὁμοῦ, προσέτι δὲ τιμῶν αὐτὸν ὡς βασιλέα, παρέλαβε τὸν λαὸν αὐτοῦ καὶ προϋπήντησεν αὐτόν. Μὴ ἔχων δὲ ἄλλο δώρημα νὰ προσφέρῃ εἰς τὴν βασιλικὴν συνοδείαν, προσέφερε κατ’ ἀπαίτησιν τοῦ