Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τοῦ Ὁσίου Πατρὸς ἡμῶν ΙΩΑΝΝΟΥ Πρεσβυτέρου τοῦ Δαμασκηνοῦ.

Γνώριζε δὲ ὅτι κατὰ τὴν ἐποχὴν ταύτην ἡ πόλις τῆς Δαμασκοῦ εἶναι κατὰ πολλὰ ἠμελημένη ὑπὸ τῶν Ἀγαρηνῶν, διότι τὸ στρατιωτικὸν αὐτῶν ἐξησθένησε πολὺ καὶ ὠλιγόστευσε. Λοιπὸν στεῖλε στόλον καὶ στρατὸν πολύν, ὅσον δύνασαι, νὰ τὴν καταλάβῃς χωρὶς κανένα πόλεμον, θὰ σὲ βοηθήσω δὲ εἰς τοῦτο καὶ ἐγώ, ἐπειδὴ ὅλη ἡ πόλις εἶναι σχεδὸν εἰς τὴν ἐξουσίαν μου». Ἀφοῦ ἔγινεν ἡ ἐπιστολὴ αὐτή, ἔγραψε καὶ ἄλλην διὰ τῆς ἰδίας του χειρὸς ὁ θηριώνυμος Λέων πρὸς τὸν ἄρχοντα τῆς Δαμασκοῦ, εἰς τὴν ὁποίαν ἔλεγε ταῦτα· «Δὲν γνωρίζω μακαριώτερον τῆς ἀγάπης, ὅτι τὸ νὰ φυλάττῃ ἕκαστος τὰς συνθήκας εἰρηνικὰς εἶναι ἐπαινετὸν καὶ φιλόθεον. Διὰ τοῦτο, δὲν θέλω νὰ χαλάσω τὴν φιλίαν, τὴν ὁποίαν ἔχω μὲ τὴν εὐγένειάν σου, ἂν καὶ κάποιος ἔμπιστος φίλος σου μὲ παρακινεῖ καὶ μὲ προσκαλεῖ εἰς τοῦτο. Πολλάκις μάλιστα μοῦ ἔστειλεν ἐπιστολάς, νὰ ἔλθω νὰ κυριεύσω τὴν χώραν σου. Διὰ νὰ βεβαιωθῇς δὲ ὅτι λέγω τὴν ἀλήθειαν, σοῦ στέλλω μίαν ἀπὸ τὰς ἐπιστολάς του, ὥστε νὰ γνωρίσῃς ἀφ’ ἑνὸς μὲν τὴν ἰδικήν μου ἀληθῆ φιλίαν, ἀφ’ ἑτέρου δὲ τὸ δολερὸν καὶ κακότροπον ἐκείνου, ὅστις μοῦ ἔγραψεν.

Αὐτὰς τὰς δύο δολίας ἐπιστολὰς ἔστειλεν ὁ λεοντώνυμος καὶ ὀφιογνώμων βασιλεὺς μὲ δοῦλον του πρὸς τὸν βάρβαρον, ὁ ὁποῖος ἰδὼν αὐτὰς ἐπλήσθη θυμοῦ καὶ προσκαλέσας τὸν Ἅγιον τοῦ τὰς ἔδειξεν. Ὁ Ἅγιος ἠννόησεν ἀμέσως τὸν δόλον τοῦ Λέοντος καὶ ἐξήγησεν εἰς τὸν ἄρχοντα, ὅτι οὔτε κἂν ἔβαλε ποτὲ εἰς τὸν νοῦν του τοιαύτην προδοτικὴν πρᾶξιν· ἐζήτησε δὲ προθεσμίαν νὰ ἀποδείξῃ τὴ ἄδικον κατ᾽ αὐτοῦ μανίαν τοῦ δυσσεβοῦς καὶ δολεροῦ Λέοντος. Ὁ βάρβαρος ὅμως δὲν τὸν ἐπίστευσεν, οὔτε τοῦ ἔδωκε προθεσμίαν, ὑπὸ τοῦ θυμοῦ νικώμενος. Ὅθεν προστάσσει νὰ κόψουν τὴν ἀνεύθυνον χεῖρα ὡς ὑπεύθυνον. Ἐκόπη λοιπὸν ἡ δεξιὰ ἐκείνη, ἡ τοὺς μισοῦντας τὸν Κύριον ἐλέγχουσα καὶ ἐβάφη μὲ τὸ ἴδιον αὐτῆς αἷμα ἀντὶ διὰ μελάνης, μὲ τὴν ὁποίαν ἐβάφετο πρότερον, ἐκρέμασαν δὲ τὴν ἱερὰν αὐτὴν χεῖρα εἰς τὴν ἀγοράν, διὰ νὰ τὴν βλέπωσιν ἅπαντες. Ἀφοῦ δὲ παρῆλθεν ἡ ἡμέρα, τὸ ἑσπέρας ἔστειλε μεσίτας ὁ Ἰωάννης πρὸς τὸν βάρβαρον, παρακαλῶν αὐτὸν νὰ τοῦ χαρίσῃ τὴν κομμένην χεῖρα του διὰ νὰ τὴν ἐνταφιάσῃ, νὰ ἐλαφρύνουν οἱ πόνοι του· ὁ δὲ συγκατένευσε καὶ τοῦ ἐδόθη ἡ χείρ. Λαβὼν λοιπὸν αὐτὴν ὁ Ἅγιος καὶ εἰσελθὼν εἰς τὸν Ναόν, τὸν ὁποῖον εἶχεν εἰς τὴν οἰκίαν του, ἔπεσε πρηνὴς ἐπὶ τῆς γῆς, ἔμπροσθεν τῆς ἁγίας Εἰκόνος τῆς Θεομήτορος καὶ ἀποθέσας τὴν κεκομμένην δεξιὰν εἰς τὸν τόπον της, προσηύχετο μετὰ δακρύων καὶ πίστεως, ἐκ βάθους καρδίας στενάζων καὶ λέγων πρὸς τὸν Θεοτόκον:


Ὑποσημειώσεις

[1] Ἡ Δαμασκός, πρωτεύουσα τῆς σημερινῆς Δημοκρατίας τῆς Συρίας, εἶναι μία τῶν ἀρχαιοτέρων πόλεων τῆς Συρίας καὶ πιθανῶς τῆς οἰκουμένης. Μὲ τὸ σημερινόν της ὄνομα ἀναφέρεται ἐν τῇ Παλαιᾷ Διαθήκῃ εἰς τὸ βιβλίον τῆς Γεννέσεως (ιδʹ 15, ιεʹ 2). Κεῖται παρὰ τὸν κατὰ τὴν ἀρχαιότητα χρυσορρόαν ποταμὸν Βαράδα, πρὸς ἀνατολὰς καὶ μεσημβρινοανατολικῶς τοῦ Ἀντιλιβάνου εἰς ὡραίαν καὶ εὐφορωτάτην πεδιάδα. Ἡ πέριξ καὶ πρὸς βορρᾶν τῆς Δαμασκοῦ χώρα, συμπεριλαμβανομένης καὶ τῆς μεταξὺ τῶν ὀρέων Λιβάνου καὶ Ἀντιλιβάνου κοιλάδος, ἡ καλουμένη ὑπὸ τοῦ ἀρχαίου Γεωγράφου Στράβωνος Κοίλη Συρία, καλεῖται ἐν τῇ Ἁγίᾳ Γραφῇ Συρία τῆς Δαμασκοῦ. Ὑπὸ τῶν περιηγητῶν τῆς ἀρχαιότητος ἀλλὰ ἔτι καὶ νῦν φημίζεται μετὰ τῆς περὶ αὐτὴν χώρας ὡς ἡ ὡραιοτέρα χώρα τῆς οἰκουμένης. Ὑπὸ τῶν ἀνατολικῶν λαῶν καλεῖται ἐπίγειος παράδεισος. Ἡ πόλις αὕτη ἔχουσα κατὰ τὴν ἀρχαιότητα ἰδίους βασιλεῖς ἐκυριεύθη ὑπὸ τοῦ Δαβὶδ (Βʹ Βασ. ηʹ 5-6) καὶ πάλιν κατόπιν ὑπὸ τοῦ Ἱεροβοὰμ (Δʹ Βασ. ιδʹ 28). Ἔκτοτε περιῆλθε πολλάκις εἰς χεῖρας ξένων κατακτητῶν.

Κατὰ τὸ 333 π.Χ. κατελήφθη ὑπὸ τοῦ Μεγάλου Ἀλεξάνδρου καὶ ἐξελληνίσθη βαθέως, παρέμεινε δὲ ὑπὸ τὴν Ἑλληνικὴν κυριαρχίαν μέχρι τοῦ 66 π.Χ. ὅτε κατελήφθη ἀπὸ τὸν Πομπήϊον, ἀλλὰ καὶ πάλιν, κατὰ τοὺς βυζαντινοὺς χρόνους ἀνῆκεν εἰς τὸ Βυζάντιον, περιῆλθεν ὅμως κατὰ διαστήματα καὶ εἰς ἄλλους ξένους κατακτητάς, Ἄραβας, Μογγόλους, Τούρκους κ.λ.π. Ἐν τῇ Δαμασκῷ πρῶτος πιστεύσας εἰς τὸν Χριστὸν εἶναι ὁ Ἀπόστολος Ἀνανίας, ἐν αὐτῇ δὲ ἐπίστευσεν εἰς τὸν Χριστὸν καὶ ὁ μέγας τῶν ἐθνῶν Ἀπόστολος Παῦλος (Πράξ. θʹ 127, κβʹ 1-16). Μέχρι τοῦ ΙΔʹ αἰῶνος ὑπῆρχεν ἕδρα Ὀρθοδόξου Μητροπολίτου, ἔκτοτε μετεφέρθη εἰς αὐτὴν ἡ ἔδρα τοῦ Πατριαρχείου Ἀντιοχείας ἔνθα καὶ παραμένει μέχρι τῆς σήμερον.

[2] Τὸ σημαντικώτατον αὐτὸ ἐξ ὅλων τῶν συγγραμμάτων τοῦ θείου τούτου Ἰωάννου ἐπιγράφεται «Πηγὴ Γνώσεως». Ἐξεδόθη ὑπὸ τοῦ Ἀββᾶ Migne ἐν τῷ τόμῳ 94ῳ τῆς Ἑλληνικῆς Πατρολογίας, στ. 521-1228.

[3] Περὶ τοῦ Ἁγίου τούτου Κοσμᾶ γράφομεν ἰδιαιτέρως εἰς τὴν ιδʹ (14ην) τοῦ Ὀκτωβρίου, ὅτε οὗτος ἑορτάζεται (βλέπε ἐν τόμῳ Ιʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας»).