Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τοῦ Ὁσίου Πατρὸς ἡμῶν ΙΩΑΝΝΟΥ Πρεσβυτέρου τοῦ Δαμασκηνοῦ.

Ὁ δὲ ὡς ἤκουσε ταῦτα ἔλαβε μεγάλην ἀγαλλίασιν καὶ εἶπεν· «Αὐτὸ εἶναι εὔκολον νὰ τὸ κάμω εὐλογεῖτε, Πατέρες Ἅγιοι». Καὶ εὐθὺς λαβὼν τὰ ἐργαλεῖα, εἰσῆλθεν εἰς τὴν ἀνάπαυσιν τοῦ γείτονος αὐτοῦ καὶ ἀρχίζει νὰ μολύνῃ τὰς χεῖρας ἐκείνας, αἵτινες ἐμοσχοβόλουν ἀπὸ τὰ ἀρώματα πρότερον καὶ τὴν χριστοθεράπευτον δεξιὰν (ὢ τῆς πολλῆς τοῦ ἀνδρὸς ταπεινώσεως!) ἔβαλεν εἰς τὴν κόπρον καὶ δὲν ἐσικχαίνετο ὁ ἀοίδιμος. Ἰδὼν δὲ ὁ Γέρων τὴν πολλὴν προθυμίαν τοῦ Ἰωάννου εἰς τὴν ὑπακοὴν καὶ τὴν εἰς βάθος ταπείνωσιν αὐτοῦ, ἔδραμε, καὶ τὸν ἐνηγκαλίσθη χαίρων καὶ κατεφίλει τοῦτον καὶ κατησπάζετο λέγων· «Καλότυχος ἐγώ, ὅστις ἠξιώθην νὰ ἔχω τοιοῦτον μαθητὴν ὑπήκοον καὶ ἀθλητὴν γενναιότατον». Ὁ δὲ Ἅγιος, ὅσον ἔβλεπεν, ὅτι τὸν ἐπῄνει ὁ Γέρων, τόσον μᾶλλον ἐταπεινοῦτο καὶ εὐλαβούμενος τοὺς λόγους του ἔκλαιε, καθὼς κάμνουν ὅλοι οἱ φρόνιμοι, ὅταν ἄλλοι τοὺς ἐγκωμιάζωσιν. Εἰσελθόντες λοιπὸν εἰς τὸ κελλίον, ἐχαίρετο ὁ Ἅγιος, ὅτι τοῦ ἔδωσε τὴν συγχώρησιν, ὁ δὲ Γέρων τὸν προσέταξε πάλιν νὰ φυλάττῃ σιωπὴν ὡς ψυχοσωτήριον.

Ὀλίγας ὅμως μετὰ ταῦτα ἡμέρας φαίνεται εἰς τὸν Γέροντα κοιμώμενον ἡ Πανύμνητος καὶ Πανάμωμος Δέσποινα καὶ τοῦ λέγει· «Διατί ἔφραξες τοιαύτην βρύσιν θαυμάσιον, ἡ ὁποία προχέει δαψιλὲς νάμα καὶ ὕδωρ ἀναπαύσεως τῶν ψυχῶν νεκταρῶδες καὶ γλυκύτερον ἀπ’ ἐκεῖνο, τὸ ὁποῖον ἀνέβλυσεν εἰς τὴν ἔρημον; Ἄφες τὴν πηγὴν νὰ ποτίσῃ τὴν οἰκουμένην ἅπασαν, νὰ σκεπάσῃ θαλάσσας αἱρέσεων καὶ νὰ τὰς μετατρέψῃ εἰς θαυμασίαν γλυκύτητα. Αὐτὸς ἔχει νὰ ὑπερβῇ τοῦ Δαβὶδ τὴν προφητικὴν κιθάραν καὶ τὸ ψαλτήριον. Αὐτὸς θὰ μελῳδήσῃ ᾄσματα καινά, μεγαλουργήματα γλυκύτερα καὶ ὡραιότερα πρὸς τὸν Κύριον ἀπὸ τὴν ᾠδὴν τοῦ Μωϋσέως καὶ τὴν χοραυλίαν τῆς Μαρίας. Πρὸς σύγκρισιν τῆς ἡδυτάτης καὶ θαυμαστῆς αὐτοῦ κιθάρας θέλουσι λογισθῆ μῦθος ἄχρηστος τὰ τοῦ Ὀρφέως ἀνόητα μελῳδήματα. Οὗτος θέλει μελῳδήσει τὴν πνευματικὴν καὶ οὐράνιον μελουργίαν. Οὗτος θέλει ὀρθοτομήσει τὰ τῆς Πίστεως δόγματα καὶ θέλει στηλιτεύσει πάσης αἱρέσεως διαστροφὴν καὶ δολερότητα».

Τὸ πρωΐ, ὅταν ἐξύπνησεν ὁ Γέρων, ὅστις εἶδε τὴν ὀπτασίαν ταύτην καὶ ἀπεκαλύφθησαν εἰς αὐτὸν τοιαῦτα μυστήρια, ἔβαλε μετάνοιαν πρὸς τὸν Ἅγιον λέγων· «Ὦ τέκνον τῆς ὑπακοῆς τοῦ Χριστοῦ, ἄνοιξον τὸ στόμα σου καὶ λάλησον τοὺς λόγους, τοὺς ὁποίους ἔγραψεν εἰς τὴν καρδίαν σου τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον, ὅτι ἀνέβης εἰς τὸ Σίναιον ὄρος τῶν ὀπτασιῶν καὶ τῶν θαυμασίων ἀποκαλύψεων τοῦ Θεοῦ, διὰ τὴν πολλήν σου ταπείνωσιν.


Ὑποσημειώσεις

[1] Ἡ Δαμασκός, πρωτεύουσα τῆς σημερινῆς Δημοκρατίας τῆς Συρίας, εἶναι μία τῶν ἀρχαιοτέρων πόλεων τῆς Συρίας καὶ πιθανῶς τῆς οἰκουμένης. Μὲ τὸ σημερινόν της ὄνομα ἀναφέρεται ἐν τῇ Παλαιᾷ Διαθήκῃ εἰς τὸ βιβλίον τῆς Γεννέσεως (ιδʹ 15, ιεʹ 2). Κεῖται παρὰ τὸν κατὰ τὴν ἀρχαιότητα χρυσορρόαν ποταμὸν Βαράδα, πρὸς ἀνατολὰς καὶ μεσημβρινοανατολικῶς τοῦ Ἀντιλιβάνου εἰς ὡραίαν καὶ εὐφορωτάτην πεδιάδα. Ἡ πέριξ καὶ πρὸς βορρᾶν τῆς Δαμασκοῦ χώρα, συμπεριλαμβανομένης καὶ τῆς μεταξὺ τῶν ὀρέων Λιβάνου καὶ Ἀντιλιβάνου κοιλάδος, ἡ καλουμένη ὑπὸ τοῦ ἀρχαίου Γεωγράφου Στράβωνος Κοίλη Συρία, καλεῖται ἐν τῇ Ἁγίᾳ Γραφῇ Συρία τῆς Δαμασκοῦ. Ὑπὸ τῶν περιηγητῶν τῆς ἀρχαιότητος ἀλλὰ ἔτι καὶ νῦν φημίζεται μετὰ τῆς περὶ αὐτὴν χώρας ὡς ἡ ὡραιοτέρα χώρα τῆς οἰκουμένης. Ὑπὸ τῶν ἀνατολικῶν λαῶν καλεῖται ἐπίγειος παράδεισος. Ἡ πόλις αὕτη ἔχουσα κατὰ τὴν ἀρχαιότητα ἰδίους βασιλεῖς ἐκυριεύθη ὑπὸ τοῦ Δαβὶδ (Βʹ Βασ. ηʹ 5-6) καὶ πάλιν κατόπιν ὑπὸ τοῦ Ἱεροβοὰμ (Δʹ Βασ. ιδʹ 28). Ἔκτοτε περιῆλθε πολλάκις εἰς χεῖρας ξένων κατακτητῶν.

Κατὰ τὸ 333 π.Χ. κατελήφθη ὑπὸ τοῦ Μεγάλου Ἀλεξάνδρου καὶ ἐξελληνίσθη βαθέως, παρέμεινε δὲ ὑπὸ τὴν Ἑλληνικὴν κυριαρχίαν μέχρι τοῦ 66 π.Χ. ὅτε κατελήφθη ἀπὸ τὸν Πομπήϊον, ἀλλὰ καὶ πάλιν, κατὰ τοὺς βυζαντινοὺς χρόνους ἀνῆκεν εἰς τὸ Βυζάντιον, περιῆλθεν ὅμως κατὰ διαστήματα καὶ εἰς ἄλλους ξένους κατακτητάς, Ἄραβας, Μογγόλους, Τούρκους κ.λ.π. Ἐν τῇ Δαμασκῷ πρῶτος πιστεύσας εἰς τὸν Χριστὸν εἶναι ὁ Ἀπόστολος Ἀνανίας, ἐν αὐτῇ δὲ ἐπίστευσεν εἰς τὸν Χριστὸν καὶ ὁ μέγας τῶν ἐθνῶν Ἀπόστολος Παῦλος (Πράξ. θʹ 127, κβʹ 1-16). Μέχρι τοῦ ΙΔʹ αἰῶνος ὑπῆρχεν ἕδρα Ὀρθοδόξου Μητροπολίτου, ἔκτοτε μετεφέρθη εἰς αὐτὴν ἡ ἔδρα τοῦ Πατριαρχείου Ἀντιοχείας ἔνθα καὶ παραμένει μέχρι τῆς σήμερον.

[2] Τὸ σημαντικώτατον αὐτὸ ἐξ ὅλων τῶν συγγραμμάτων τοῦ θείου τούτου Ἰωάννου ἐπιγράφεται «Πηγὴ Γνώσεως». Ἐξεδόθη ὑπὸ τοῦ Ἀββᾶ Migne ἐν τῷ τόμῳ 94ῳ τῆς Ἑλληνικῆς Πατρολογίας, στ. 521-1228.

[3] Περὶ τοῦ Ἁγίου τούτου Κοσμᾶ γράφομεν ἰδιαιτέρως εἰς τὴν ιδʹ (14ην) τοῦ Ὀκτωβρίου, ὅτε οὗτος ἑορτάζεται (βλέπε ἐν τόμῳ Ιʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας»).