Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τοῦ Ἁγίου Νεομάρτυρος ΑΓΓΕΛΗ τοῦ ἐν Χίῳ ἀθλήσαντος ἐν ἔτει ͵αωιγ’ (1813).

Μερικοὶ δὲ καὶ χιλιάδες γρόσια ὑπεσχέθησαν καὶ μεσίτας ἔβαλον διὰ νὰ ἀγοράσουν καὶ τὸ ἅγιον σῶμα· καὶ συγκατένευσαν μὲν οἱ Τοῦρκοι νὰ τὸ δώσουν, ἀλλὰ κρίμασιν οἷς οἶδεν ὁ Κύριος δὲν ἠξιώθησαν τοῦ ποθουμένου· ἐπειδὴ τὴν ὥραν ἐκείνην ὥρμησεν εἷς Ἱερεὺς καὶ ἁρπάσας τὴν ἁγίαν του κάραν, τὴν ἠσπάζετο ἔμπροσθεν τῶν Ἀγαρηνῶν. Ἐκ τούτου σκληρυνθέντες ἐκεῖνοι, ἤγειραν παρευθὺς τὸ ἅγιον λείψανον ὁμοῦ καὶ τὸ χῶμα ὅπερ ἦτο ὑποκάτω αὐτοῦ καὶ τὸ ἔρριψαν εἰς τὴν θάλασσαν εἰς βάθος 25 ὀργυιῶν, ἐδοκίμασαν δὲ τὴν νύκτα τινὲς φιλομάρτυρες νὰ τὸ ἐκβάλουν, ἀλλὰ δὲν ἠδυνήθησαν.

Τοιαύτη ἐστάθη ἡ πρὸ τοῦ Μαρτυρίου ζωὴ καὶ πολιτεία τοῦ ἀοιδίμου Ἀγγελῆ, ὡς ἠκούσατε· χριστιανικὴ δηλονότι καὶ εὐαγγελική, ἀλλὰ μὲ τὸ νὰ μὴ ἐφύλαξε τὴν παραγγελίαν τοῦ Ἀποστόλου Παύλου, τὴν λέγουσαν· «Ὁ δοκῶν ἑστάναι, βλεπέτω μὴ πέσῃ» (Α’ Κορ. ι’ 12)· μὲ τὸ νὰ εἶχε τὸ θάρρος του εἰς τὸν ἑαυτόν του· καὶ μὲ τὸ νὰ μὴ ἐδέχθη ἄλλου τινὸς τὴν συμβουλήν, ἔπεσε πτῶμα ἐλεεινόν. Ὁ δὲ προγνώστης Θεός, προγινώσκων τὰ μέλλοντα, παρεχώρησε πρὸς ὀλίγον διὰ νὰ τὸν ταπεινώσῃ, (διότι κατὰ τοὺς θείους Πατέρας καλλίτερα ἔχει ὁ Θεὸς ἁμαρτωλὸν ταπεινόν, παρὰ δίκαιον ὑπερήφανον)· ἀφ’ οὗ δέ, ὡς εἴπομεν, ἐταπεινώθη καὶ μετενόησε καὶ ὅλην του τὴν ἐλπίδα ἐπεκρέμασεν εἰς τὴν θείαν βοήθειαν, τότε ὄχι μόνον ἐκ τοῦ πτώματος τῆς ἀρνήσεως τὸν ἠνώρθωσεν, ἀλλὰ καὶ εἰς τὸ ὕψος τῆς μαρτυρικῆς δόξης τὸν ἀνύψωσε. Τώρα ἕνα τοιοῦτον Μάρτυρα, ὅπως εἶναι ὁ μακάριος Ἀγγελῆς, τίς ἀμφιβάλλει καὶ τίς δὲν τὸν ὁμολογεῖ ὄντως θεῖον Μάρτυρα καὶ μαρτυρικῆς τιμῆς ἄξιον; Νομίζω οὐδείς, ἐκτὸς μόνον ἐὰν εἶναι κανεὶς κακοπροαίρετος ἢ ἀμαθὴς καὶ δὲν γνωρίζει τὴν Ἐκκλησιαστικὴν Ἱστορίαν.

Δὲν ἑορτάζει καὶ μαρτυρικῶς δοξάζει ἡ Ἐκκλησία τὸν Πέρσην Ἰάκωβον; Δὲν κηρύττει Μάρτυρας τὸν Παγχάριον, τὸν Μείρακα, τὸ πλῆθος ἐκεῖνο τῶν Χριστιανῶν, οἱ ὁποῖοι διὰ τὸν φόβον τῶν βασάνων ἐξώμοσαν καὶ ἔπειτα ἀπὸ νουθεσίαν τοῦ Μεγαλομάρτυρος Κοδράτου ὡμολόγησαν πάλιν τὸν Χριστὸν καὶ ἀπέθανον ἐν τῇ ὁμολογίᾳ τῆς Πίστεως; Δέν ὑπάρχουν τοιαῦτα παραδείγματα πάμπολλα εἰς τὴν Ἐκκλησιαστικὴν Ἱστορίαν; Ὄντως λοιπὸν Μάρτυρες παναληθέστατοι εἶναι οὗτοι ἅπαντες οἱ ἀρνηθέντες καὶ ἔπειτα μαρτυρήσαντες, ὁμοῦ δὲ μὲ αὐτοὺς καὶ ὁ σήμερον ἑορταζόμενος Νέος Μάρτυς Ἀγγελῆς καὶ μαρτυρικῆς τιμῆς εἶναι ὅλοι ἄξιοι.


Ὑποσημειώσεις

[1] Κουσάντασι εἶναι ἡ τουρκικὴ ὀνομασία τῆς ἀρχαίας Ἐφέσου τῆς ἐν Μικρᾷ Ἀσίᾳ. Περὶ τῆς Ἐφέσου, βλέπε ὑποσημείωσιν ἐν τόμῳ ΙΑʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», εἰς τὸν βίον τοῦ Ὁσίου Πατρὸς ἡμῶν Λαζάρου τοῦ ἐν τῷ Γαλλησίῷ ὄρει ἀσκήσαντος, τῇ ζʹ (7ῃ) τοῦ μηνὸς Νοεμβρίου.